Những nữ chính khách 5 sao của nước Ý

 Sự lên ngôi của họ đã mở đường cho tham vọng của đảng Five Star Movement (M5S) là góp phần thay đổi diện mạo đời sống chính trị của đất nước này.

Virginia Ragg. Ảnh: Reuters

Thành Rome đón nhận tin vui sau hơn 2.800 năm dưới sự thống trị của phái mạnh khi hội viên hội đồng thành phố Virginia Raggi của đảng M5S trở thành nữ thị trưởng đầu tiên của thủ đô nước Ý.

Raggi bước vào Tòa thị chính Rome với 2/3 phiếu bầu, đánh bại ông Roberto Giachetti, 55 tuổi đến từ đảng Dân chủ (PD) cầm quyền của Thủ tướng Matteo Renzi. Vậy là chiếc ghế thị trưởng Rome vốn bỏ trống từ tháng 10 năm ngoái sau khi thị trưởng Ignazio Marino của đảng PD phải từ chức vì không rõ ràng về chi tiêu cũng như vướng một vụ scandal liên quan đến xã hội đen. Được đặt tên là “Mafia Capitale”, scandal này khiến nhiều quan chức địa phương, chính trị gia cũng như doanh nhân phải hầu tòa vì dính líu đến một mạng lưới tội phạm, khiến ngân sách thành phố bị đánh cắp hàng chục triệu euro.

“Mafia Capitale” như một bệ phóng để đảng M5S vươn lên và để tên tuổi của một “nốt trầm” như luật sư Virginia Raggi được thăng hoa. Trong bài phát biểu sau chiến thắng ngoạn mục, bà Raggi cho biết: “Lần đầu tiên, Rome có một nữ thị trưởng trong một thời đại mà bình đẳng về cơ hội vẫn còn là ảo tưởng. Tôi sẽ là một thị trưởng của mọi người dân Rome. Tôi sẽ khôi phục tính hợp pháp và sự trong sạch cho các thể chế của thành phố sau 20 năm nằm dưới một chính quyền yếu kém. Với chúng tôi, một kỷ nguyên mới đang bắt đầu”.

Sẽ bước qua tuổi 38 vào tháng 7 này, bà Raggi còn là thị trưởng trẻ nhất trong lịch sử của nơi được mệnh danh là thành phố bất tử. Hãng tin ANSA dẫn lời những đồng nghiệp của nữ luật sư này cho biết bà là người “kỹ tính, quyết tâm và đòi hỏi cao về các chi tiết trong làm việc”.

Raggi gia nhập đảng M5S năm 2011 thông qua sự giới thiệu của chồng đồng thời cũng là thành viên của M5S và được bầu vào Hội đồng thành phố năm 2013. Trong chiến dịch tranh cử chức thị trưởng, bà mẹ của cậu con trai 7 tuổi này cam kết sẽ “làm trong sạch” Tòa thị chính đồng thời giải quyết triệt để các vấn đề từ nhà ở, tái chế đến quản lý rác thải và cải thiện hệ thống giao thông công cộng.

Tuy nhiên, cái khó của tân thị trưởng Rome nằm ở chỗ bà chưa có nhiều kinh nghiệm và đó cũng là điểm yếu mà các chính trị gia kỳ cựu của đảng PD xoáy vào. Giáo sư chính trị Sergio Fabbrini của Đại học LUISS cho biết: “Những thách thức mà bà Raggi đối mặt dường như quá lớn so với kỹ năng của bà. Bà ấy có nguy cơ bị kẹt trong chiến dịch tranh cử mà không có khả năng quản lý”.

So với bà Raggi, Chiara Appendino không có được chiến thắng vang dội, nhưng tỷ số sát sao trong cuộc đua tay đôi với thị trưởng 66 tuổi của Turin - Piero Fassino cũng đủ để “kẻ thù truyền kiếp” của bà phải ra đi. Thêm một cú giáng mạnh nữa đối với đảng cầm quyền PD bởi sức trẻ của Appendino đã truyền thêm sức mạnh cho đảng M5S tại thành phố Turin - nơi được xem là lãnh địa của đảng PD!

Chiara Appendino

Bà Appendino gia nhập đảng M5S năm 2010 và hai năm sau giành được 623 lá phiếu để bước vào Hội đồng thành phố. Từ đó trở đi, cổ động viên của đội bóng đá Juventus này không ngừng bày tỏ sự chống đối mạnh mẽ đối với thị trưởng Fassino. Giữa họ là những cuộc đấu khẩu công khai mà phải đợi đến tháng 6 vừa rồi mới có hồi kết.

Appendino kiên trì xây dựng hình ảnh một ứng viên chống lại hệ thống hiện tại với tham vọng thay thế cái mà bà gọi là mạng lưới nhất quen nhì thân trong việc bổ nhiệm và những hợp đồng ở hậu trường bằng một chế độ chú trọng người hiền tài. Trong khi đó, Fassino có những lúc không thể kiểm soát được sự nóng giận trước những “đòn tấn công” từ Appendino đã nói càn: “Tại sao cô không ngồi vào ghế của tôi và xem thử liệu cô có thể thực hiện được những điều mình ao ước?”. Lời thách thức năm nào của Fassino giờ đã thành hiện thực.

Bà Appendino không cần đến chuyện thành lập liên minh vẫn có thể đánh bại Fassino của đảng PD trung tả dù thất thủ ở vòng đầu và dù bà nhận được sự ủng hộ không chính thức từ các ứng viên trung hữu. “Hãy đánh giá tôi vì con người tôi và dựa trên sự xuất sắc của ê kíp của tôi”, bà Appendino thường nhấn mạnh vậy trong chiến dịch tranh cử.

Nói thông thạo tiếng Anh, Pháp, Đức và một ít tiếng Tây Ban Nha, bà mẹ có con chỉ mới 5 tháng này tốt nghiệp đại học danh tiếng Bocconi ở Milan chuyên ngành ngoại thương. Bà gây ấn tượng mạnh mẽ trong lòng cử tri với chương trình hành động vừa cụ thể vừa thể hiện tầm nhìn xa của một thị trưởng trẻ. “Người ta nói rằng chúng tôi là đảng của những người chỉ biết nói không. Hãy nhìn vào chương trình dài 350 trang giấy với rất nhiều người nói có để ủng hộ”, bà cho biết.

Và ưu tiên của tân thị trưởng Turin là thành lập một quỹ việc làm cho người trẻ 5 triệu euro được thanh toán bằng cách cắt giảm 30% chi phí cho nhân viên Tòa thị chính Turin và một quỹ khác bồi thường cho các nạn nhân trên 65 tuổi của những vụ trộm cướp.

Bà Raggi và Appendino cũng như các chính trị gia mới nổi khác chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn nhưng riêng ở nước Ý, họ sẽ phải mạnh mẽ hơn thế bởi họ là phái yếu. So với các nước tiến bộ khác, Ý không phải là cái tên đáng chú ý nếu nói đến vai trò của phụ nữ trên chính trường mặc dù cũng từng có vài người tạo được cột mốc lớn. Có thể kể đến Emma Bonino, nhà hoạt động từng góp phần cho ra đời các đạo luật về ly dị và phá thai ở thập niên 1970 hay Maria Boschi, một nữ bộ trưởng quyền lực của chính quyền ông Matteo Renzi.

Nhưng như vậy vẫn chưa đủ để Ý đạt được những bước tiến dài về bình quyền trong chính trị so với các nước khác trong khu vực.