Năm 2024 với rất nhiều sự kiện đáng chú ý trên toàn cầu sắp khép lại và dưới đây là 10 điểm nhấn nổi bật.
Ông Trump trở lại Nhà Trắng
Ông Trump tái đắc cử chức Tổng thống Mỹ sau cuộc bầu cử nhiều kịch tính
ẢNH: AFP
Ông Donald Trump một lần nữa khiến thế giới chú ý khi tái đắc cử Tổng thống Mỹ sau cuộc bầu cử ngày 5.11, đặc biệt là khi những đơn vị khảo sát thăm dò đã dự đoán cuộc đua giữa ông với bà Kamala Harris sẽ rất sít sao.
Ông Trump thắng cả 7 bang chiến địa và số phiếu phổ thông, trở thành ứng viên Cộng hòa đầu tiên trong 20 năm làm được điều này. Bên cạnh đó, đảng Cộng hòa giành cũng quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội.
Ông Trump giành chiến thắng cuộc bầu cử với những diễn biến hiếm thấy khi đảng Dân chủ bất ngờ thay ứng viên khi chỉ còn 100 ngày đến ngày bầu cử. Theo đó, Tổng thống Joe Biden rút lui dưới sức ép nội bộ để nhường chỗ cho Phó tổng thống Harris trẻ tuổi hơn.
Một bước ngoặt lớn khác của cuộc đua là khi ông Trump bị ám sát hụt 2 lần, gồm một lần bị bắn sượt qua tai. Bên cạnh đó, ông còn đối diện nhiều cáo buộc hình sự trong 4 vụ truy tố và trở thành cựu tổng thống đầu tiên bị kết tội.
Ông Trump sẽ nhậm chức vào ngày 20.1.2025.
Xung đột Trung Đông lan rộng
Khói lửa bốc lên sau cuộc không kích của Israel tại khu ngoại ô phía nam thủ đô Beirut của Li Băng ngày 6.10
ẢNH: REUTERS
Sau cuộc tấn công bất ngờ của Hamas ngày 7.10.2023, Israel mở chiến dịch quân sự đáp trả tại Dải Gaza, tiêu diệt một loạt thủ lĩnh của Hamas. Năm 2024, Israel mở rộng chiến dịch trên bộ sang Li Băng và trừ khử hầu hết bộ máy chỉ huy của lực lượng Hezbollah.
Thỏa thuận ngừng bắn mong manh tại Li Băng được thiết lập vào ngày 27.11. Trong năm, Israel và Iran còn tấn công qua lại 2 lần trong diễn biến vô cùng căng thẳng.
Nhìn lại những dấu ấn trong tình hình thế giới năm 2024
Chính quyền Bashar al-Assad sụp đổ
Tổng thống Syria Bashar al-Assad rời khỏi đất nước vào đầu tháng 12 sau chiến dịch tấn công chớp nhoáng của lực lượng đối lập do tổ chức Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) dẫn đầu.
Sự sụp đổ của chính quyền gia tộc al-Assad sau hơn nửa thế kỷ cầm quyền cũng mở ra thời kỳ mới cho Syria, khi nhà cầm quyền mới tìm cách trấn an các cộng đồng thiểu số và chính phủ nước ngoài rằng sẽ bảo vệ toàn bộ người dân.
Từ khi ông al-Assad bị lật đổ, Israel tiến hành hàng trăm cuộc không kích nhắm vào các cơ sở quân sự của Syria nhằm ngăn chặn vũ khí rơi vào tay những bên không mong muốn. Quân đội Israel cũng kiểm soát vùng đệm phi quân sự do Liên Hiệp Quốc tuần tra nằm giữa Syria với cao nguyên Golan.
Xung đột Nga - Ukraine leo thang
Quân nhân Ukraine diễn tập tại tỉnh Chernihiv giáp giới Belarus ngày 17.1
ẢNH: REUTERS
Sau cuộc phản công thất bại vào năm 2023, Ukraine đã bất ngờ đưa quân tấn công tỉnh Kursk của Nga vào tháng 8.2024. Tuy nhiên, họ đã thất bại trong mục tiêu chuyển hướng lực lượng của Moscow khỏi cuộc chiến ở miền đông Ukraine.
Nga đã đáp trả bằng các cuộc tấn công mạnh. Quân đội Ukraine bị áp đảo về vũ khí và quân số đã phải vật lộn để ngăn chặn các cuộc tiến công liên tục của lực lượng Nga, đặc biệt là ở khu vực Donbass ở miền đông.
Phương Tây, Ukraine và Hàn Quốc nói rằng hàng ngàn binh sĩ CHDCND Triều Tiên đang tăng cường nỗ lực chiến sự của Nga nhưng hai nước này không xác nhận.
Vào tháng 11, Ukraine lần đầu tiên phóng tên lửa tầm xa do phương Tây cung cấp vào lãnh thổ Nga, sau khi được Mỹ và Anh chấp thuận. Nga đã đáp trả bằng cách tấn công Ukraine bằng tên lửa đạn đạo bội siêu thanh Oreshnik không có đầu đạn hạt nhân, tuyên bố sẽ tiếp tục các cuộc tấn công như vậy nếu Kyiv lại sử dụng vũ khí tầm xa của phương Tây.
Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đe dọa sẽ tấn công các quốc gia cung cấp vũ khí cho Ukraine. Vào cuối tháng 11, Nga đã phát động một cuộc tấn công lớn vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Trong những tuần gần đây, Nga tăng cường các cuộc tấn công vào miền nam Ukraine, làm gia tăng lo ngại về một cuộc tấn công mới của Nga vào khu vực này.
Rắc rối với các mạng xã hội
Các mạng xã hội như TikTok đang chịu sự giám sát nghiêm ngặt, thậm chí có nguy cơ bị cấm cửa
ẢNH: REUTERS
Năm 2024, các mạng xã hội lớn phải đối mặt với sự giám sát ngày càng chặt chẽ.
Tại Pháp vào tháng 8, nhà sáng lập người Nga của ứng dụng Telegram Pavel Durov bị bắt và bị buộc tội không kiểm soát được nội dung cực đoan và bất hợp pháp trên nền tảng có 900 triệu người dùng.
Cũng trong tháng 8, mạng xã hội X (tên cũ là Twitter) của tỉ phú Mỹ Elon Musk bị cấm trong 40 ngày tại Brazil, thị trường lớn nhất của X tại Mỹ Latinh, trong một cuộc chiến pháp lý về thông tin sai lệch. Thẩm phán Tòa án Tối cao Brazil Alexandre de Moraes coi X là mối nguy hiểm đối với nền dân chủ. Nền tảng này đã hoạt động trở lại tại Brazil vào tháng 10 sau khi đồng ý đóng khoản tiền phạt khoảng 5,2 triệu USD vì vi phạm các quyết định của tòa án.
Trong khi đó, nền tảng chia sẻ video TikTok đang đứng trước nguy cơ bị cấm tại Mỹ nếu không cắt đứt với công ty mẹ ByteDance trước ngày 19.1.2025. Tòa án Tối cao Mỹ đã đồng ý xem xét tính hợp hiến của luật yêu cầu ByteDance thoái vốn khỏi TikTok.
Mặt khác, Liên minh châu Âu (EU) đang điều tra TikTok sau những cáo buộc rằng ứng dụng này đã được sử dụng để tác động đến kết quả cuộc bầu cử tổng thống vòng một bị hủy bỏ của Romania, nơi ứng cử viên cực hữu Calin Georgescu giành chiến thắng.
Cánh hữu vùng lên tại châu Âu
Các thành viên đảng AfD (Đức) vui mừng tại Berlin về kết quả bầu cử Nghị viện châu Âu ngày 9.6
ẢNH: REUTERS
Các cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6 đã chứng kiến sự trỗi dậy của lực lượng chủ nghĩa dân tộc và cực hữu tại Áo, Bỉ, Đức, Hà Lan, Pháp và Ý. Tại Áo, đảng cực hữu Tự do giành chiến thắng lịch sử trong cuộc bầu cử quốc hội. Tại Pháp, một liên minh đã ngăn chặn đảng cực hữu Tập hợp Dân tộc kiểm soát quyền lực trong cuộc bầu cử quốc hội sớm nhưng việc không có đảng nào giành thế đa số đã gây ra cuộc khủng hoảng chính trị.
Tại Đức, đảng cực hữu Sự lựa chọn khác cho nước Đức (AfD) lần đầu tiên giành chiến thắng tại trong một cuộc bầu cử cấp vùng và đạt kết quả cao lịch sử tại 2 vùng khác. Tại Anh và Bắc Ireland, nhiều cuộc bạo loạn chống nhập cư do những người cực hữu kích động xảy ra tại hàng chục thị trấn.
Làn sóng trẻ tại châu Phi
Tổng thống Senegal Bassirou Diomaye Faye chụp ảnh chân dung tại dinh tổng thống ở Dakar (Senegal) ngày 28.11
ẢNH: AFP
Tại Senegal vào tháng 3, ông Bassirou Diomaye Faye đắc cử tổng thống khi mới 44 tuổi, trở thành tổng thống trẻ tuổi nhất từ khi nước này giành độc lập vào năm 1960, theo AFP. Nhà lãnh đạo hứa hẹn sẽ mang lại những thay đổi lớn cho đất nước có 3/4 dân số dưới 35 tuổi.
Tại Kenya vào tháng 5, phong trào biểu tình của thanh niên buộc Tổng thống William Ruto rút lại đề xuất ngân sách gây tranh cãi và cải tổ chính phủ.
Tại Botswana, người trẻ cũng là động lực thay đối, đóng vai trò then chốt trong chiến thắng lịch sử của đảng đối lập hồi tháng 10 trước đảng Dân chủ Botswana, vốn cầm quyền từ khi nước này giành độc lập gần 6 thập niên trước.
Lũ lụt nghiêm trọng
Lực lượng cứu hộ hỗ trợ người dân trong đợt ngập lụt do bão Gaemi tại thành phố Marikina (Philippines) ngày 24.7
ẢNH: REUTERS
Năm 2024, nhiệt độ tại nhiều nơi trên thế giới tiếp tục tăng cao và đây được dự báo sẽ là năm nóng nhất trong lịch sử. Sự nóng lên toàn cầu đã gây ra những đợt sóng nhiệt, hạn hán và lũ lụt chết người.
Tại Tây và Trung Phi, mùa mưa lớn bất thường khiến hơn 1.500 người thiệt mạng, theo số liệu của Tổ chức Di cư quốc tế.
Tháng 9, các đợt thiên tai liên tục xảy ra với bão Helene tại Mỹ, bão Krathon tại Đài Loan, bão Boris tại Trung Âu, bão Yagi và Bebinca tại châu Á. Tháng 10, mưa lớn gây ra trận lũ lịch sử tại Tây Ban Nha khiến hơn 230 người thiệt mạng. Tháng 12, bão Chido tàn phá vùng lãnh thổ hải ngoại Mayotte của Pháp tại Ấn Độ Dương.
Khủng hoảng chính trị Hàn Quốc
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol ban bố thiết quân luật vào hôm 3.12
ẢNH: REUTERS
Khuya 3.12, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol bất ngờ ban bố thiết quân luật với lý do đảng đối lập có hành động chống phá nhà nước và tìm cách lật đổ nền dân chủ khi luận tội các thành viên nội các và ngăn chặn kế hoạch ngân sách của ông. Quân đội được triển khai đến tòa nhà quốc hội nhưng không ngăn cản được các nhà lập pháp tổ chức cuộc bỏ phiếu khẩn để vô hiệu hóa tình trạng thiết quân luật.
Ông Yoon sau đó bị quốc hội luận tội, đình chỉ chức vụ và đang chờ phán quyết của Tòa án Hiến pháp về khả năng bị phế truất. Bên cạnh đó, ông còn bị điều tra hình sự với cáo buộc nổi loạn với khả năng bị kết án ở mức tối đa là tử hình hoặc tù chung thân.
Thế vận hội Paris
Vận động viên thể dục dụng cụ Mỹ Simone Biles sau màn thi đấu tại Thế vận hội Paris
ẢNH: REUTERS
Năm 2024 đánh dấu cột mốc đặc biệt trong lịch sử thể thao khi Thế vận hội (Olympic) mùa hè quay trở lại thủ đô Paris của Pháp sau đúng một thế kỷ. Buổi khai mạc rực rỡ được tổ chức dọc sông Seine, lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại của Olympic buổi lễ khai mạc diễn ra bên ngoài sân vận động. Trong suốt 3 tuần tranh tài, nhiều kỷ lục bị phá vỡ và các ngôi sao đăng quang tại đại hội thể thao lớn nhất thế giới diễn ra 4 năm một lần.
Bình luận (0)