Đền Yasukuni mang trong mình câu chuyện về quá khứ đen tối và tang thương của nước Nhật. Đây là nơi thờ 2,5 triệu người chết vì chiến tranh từ cuối thế kỷ 19 tới giữa thế kỷ 20, trong đó có một số tội phạm chiến tranh loại A thời Thế chiến 2.
Chính vì Yasukuni có thờ tội phạm chiến tranh nên ngôi đền này luôn trở thành đề tài tranh cãi giữa Nhật Bản và một số nước láng giềng từng bị phát xít Nhật xâm lược trong quá khứ. Thời trước, Thủ tướng Junichiro Koizumi thường đều đặn tới viếng Yasukuni bất chấp sự phản đối từ Trung Quốc, Hàn Quốc và CHDCND Triều Tiên... Sau thời ông Koizumi, các thủ tướng Shinzo Abe và Yasuo Fukuda đã tránh thăm đền, nhưng các quan chức Nhật thì không hề né tránh. Cách đây vài ngày, một đoàn nghị sĩ và quan chức chính phủ Nhật đã tới viếng Yasukuni.
Giới chức Nhật Bản thường giải thích rằng chuyện viếng thăm của họ là hoạt động phi chính trị, với mục đích cầu nguyện cho hòa bình. Tuy nhiên, vì tính nhạy cảm của ngôi đền, ngay trong lòng nước Nhật cũng có hai luồng ý kiến trái ngược: nên và không nên viếng. Những người theo đường lối dân tộc thì cho rằng việc viếng đền Yasukuni là nhằm tưởng nhớ người đã khuất, cũng tương tự như các nước khác tưởng niệm chiến binh tử trận của họ. Trong khi đó, cũng có ý kiến cho rằng giới lãnh đạo Nhật nên tránh viếng đền để giúp tiến trình hàn gắn quan hệ với các nước láng giềng diễn ra êm ái hơn.
Đề tài đền Yasukuni hôm qua lại một lần nữa châm ngòi cho những tranh luận dữ dội ngay trong lòng nước Nhật, khi một bộ phim tài liệu được trình chiếu. Bộ phim Yasukuni do một đạo diễn Trung Quốc thực hiện, nói về ngày 15.8.2005, khi hàng ngàn người tập trung tại ngôi đền để kỷ niệm 60 năm Thế chiến 2 chấm dứt, cũng là 60 năm phát xít Nhật đầu hàng. Bộ phim quay cảnh những người theo đường lối dân tộc hét vang khẩu hiệu tưởng nhớ người chết trận, cảnh người biểu tình phản đối bị thương khi đụng độ với cảnh sát, rồi một số gia đình Nhật Bản và Đài Loan đòi rút tên người thân khỏi danh sách thờ ở đền... Phim còn có cảnh ông Koizumi, thủ tướng lúc đó của Nhật, viếng đền. Theo Báo Asahi, phe hữu tại Nhật Bản đã giận dữ trước sự ra đời của bộ phim, cho rằng đây là bộ phim chống lại nước Nhật. Tình hình căng thẳng tới mức một rạp chiếu phim ở Tokyo đã buộc phải hủy kế hoạch chiếu Yasukuni sau khi bị nhiều nhóm cánh hữu phản đối. Cảnh sát và các nhà phát hành phim cũng chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với "sự cố ngoài ý muốn".
"Bộ phim này có nội dung chống lại Nhật Bản, đây là một sự phỉ báng đền Yasukuni và sự sùng bái của chúng tôi", Hiroshi Kawahara, lãnh đạo nhóm cánh hữu Doketsusha, lên tiếng. Ngược lại, nhiều người Nhật khác lại cho rằng bộ phim giúp người dân tiếp cận một vấn đề bị coi là nhạy cảm, và rằng đã đến lúc có thể bàn luận về ngôi đền, về quá khứ của nước Nhật một cách cởi mở.
Chiến tranh đã lùi xa, nhưng những hệ lụy của nó vẫn còn rất nặng nề. Câu chuyện Yasukuni một lần nữa cho thấy điều đó.
Đỗ Hùng
Bình luận (0)