Nữ doanh nhân nổi tiếng nhất Ả Rập Xê Út

Một chiến thắng lịch sử cho phụ nữ ở đất nước Hồi giáo này. Họ xứng đáng được gọi tên cho những nỗ lực âm thầm suốt nhiều thập niên.

Và trong số đó có một người được xem là “đầu tàu” kéo phụ nữ vào guồng quay của xã hội. Có thể nói, bà là nữ doanh nhân nổi bật nhất ở một đất nước mà phụ nữ chỉ đóng góp được 16% lực lượng lao động.

Hiện xếp hạng 67 trong danh sách Những phụ nữ có ảnh hưởng nhất thế giới của tạp chí Forbes, bà Lubna Olayan - năm nay 60 tuổi, sở hữu hai điều “đầu tiên” đáng tự hào: là người phụ nữ đầu tiên làm việc cho Công ty Olayan Financing Company (OFC) - thuộc sở hữu của cha bà, có trụ sở ở Ả Rập Xê Út - vào năm 1983 (và không có đồng nghiệp nữ nào cho đến tận năm 2001); là nữ diễn giả đầu tiên có bài phát biểu tại Diễn đàn kinh tế Jeddah năm 2004. Đứng trước cử tọa đa phần là nam giới, trong đó có nhiều nhân vật nổi tiếng như cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton và Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ năm đó là Recep Tayyip Erdogan, bà bày tỏ sự ủng hộ đối với một nền kinh tế đa dạng và thịnh vượng trao nhiều cơ hội nghề nghiệp hơn cho phụ nữ.

Nếu cách nay 32 năm cha bà không phải là người cấp tiến, không tạo cơ hội để cô con gái út vốn đang là nhà phân tích tài chính cho Hãng J.P.Morgan ở New York (Mỹ) được thể hiện tài năng thì nay không có CEO Lubna Olayan của OFC. Ở Ả Rập Xê Út, các công ty gia đình thường truyền lại cho thế hệ thứ 2 và theo luật Hồi giáo, con trai được hưởng gấp đôi con gái. Nhưng trong gia đình của ông Suliman Olayan - người sáng lập Tập đoàn Olayan Group năm 1947 thì cả 4 người con (1 trai, 3 gái) và người vợ góa (sinh ở Mỹ) được hưởng tài sản đồng đều sau khi ông qua đời năm 2002. Tập đoàn này hiện có giá trị lên đến hơn 10 tỉ USD.

Kể từ khi trở về Riyadh năm 1983, bà Olayan làm việc bên cạnh cha với vị trí trợ lý điều hành trước khi trở thành CEO của OFC năm 1986. Đến năm 1999, trách nhiệm của bà càng lớn hơn khi công ty này hợp nhất với các công ty của Olayan Group kinh doanh ở Trung Đông. Dưới trướng của bà là 15.000 nhân viên và 50 công ty con cũng như hơn 4,4 tỉ USD cổ phiếu trên sàn giao dịch. Có thể kể thêm một điều đầu tiên nữa: năm 2004 bà là người phụ nữ đầu tiên có mặt trong hội đồng quản trị của một công ty Ả Rập Xê Út - Ngân hàng Saudi Hollandi (Olayan Group sở hữu cổ phần 21,8%).

Bốn anh chị em Olayan đều là thành viên hội đồng quản trị của Olayan Group nhưng chỉ bà Lubna và người chị kế Hutham thường xuyên xuất hiện trước công chúng. Sau khi ông Suliman Olayan qua đời, người con trai cả là Khaled Olayan đang là Chủ tịch OFC được chỉ định là người thừa kế vị trí của ông ở Olayan Group. Người con gái thứ 2 - Hayat Olayan là phó chủ tịch của OFC trong khi Hutham Olayan nắm quyền điều hành Olayan American Corporation.

Họ lớn lên ở Beirut, thủ đô và thành phố lớn nhất Lebanon dưới sự “cai trị” của một người cha nghiêm khắc nhưng luôn đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục. Ông theo dõi chặt chẽ việc học hành của các cô con gái đồng thời luôn tìm cách truyền đạt những bài học quản lý tiền bạc một cách sinh động nhất. Bà Olayan nói rằng bà biết ơn quãng thời gian 9 năm sống và theo học tại Đại học Cornell rồi Indiana cùng với Hathm để lấy bằng MBA bởi bà được tự do trong tư duy và mở rộng tầm nhìn.

Như một sự tiếp nối truyền thống gia đình, Lubna Olayan nổi lên trong một môi trường kinh doanh không dễ dàng đối với phụ nữ và nguồn gốc câu chuyện thành công này chính là tấm gương vươn lên của người cha vào cái thời (và ngay cả bây giờ) mà người giàu có phải là người có quan hệ huyết thống với hoàng gia ở đây. Khởi nghiệp năm 19 tuổi với công việc đi giao hàng, 10 năm sau ông Suliman Olayan cầm cố ngôi nhà của mình để lấy 4.000 USD lập nghiệp riêng, rồi trở thành cổ đông lớn của các đại công ty của Mỹ, Anh, Pháp và Thụy Sĩ.

Dù là con gái nhưng vẫn được cha cho ăn học và thừa kế ngang bằng với con trai, bà Olayan nay tiếp tục phát huy thanh danh của cha với một tầm nhìn mới: bà cho ra đời Mạng lưới phụ nữ Olayan - một nhóm nội bộ với trọng trách để mắt đến tất cả những vấn đề mà phụ nữ đối mặt và giúp họ nuôi dưỡng nghề nghiệp. Năm 2001, 18 năm sau ngày bước chân vào công ty gia đình, bà quyết định chọn Hana AlSyead - một nữ kỹ sư vi tính học ở Boston và đang là nhân viên sáng giá của Citibank ở Ả Rập Xê Út để cùng bà nâng số lượng lao động nữ trong công ty. Đến nay OFC có hơn 400 nữ nhân viên. Bà cho biết đang nhắm đến con số 1.000 nữ nhân viên vào năm 2016, ở tất cả các công ty con của OFC và ở tất cả các cấp độ.

Những thay đổi mà Olayan làm được không diễn ra ồn ào, bà cũng không hề nâng cao quan điểm mà ngược lại rất nhẹ nhàng, phù hợp với những chuyển động tiến bộ của xã hội. Bà cho biết: “Ở xã hội Ả Rập Xê Út, phụ nữ rất được tôn trọng. Tôi chưa bao giờ có vấn đề gì với chuyện này cả”. Điều bà lo lắng hơn cả chính là áp lực: con gái của nhà sáng lập. “Tôi cần phải làm việc tốt hơn người khác để mọi người hiểu rằng không có chuyện ưu đãi gì ở đây”, bà cho biết. Trong cuốn kỷ yếu 150 trang của OFC, với mỗi trang là chân dung của một nhà quản lý, bà có mặt ở trang 80 theo thứ tự ABC. Tài năng và sự khiêm tốn của bà mẹ 3 con này bởi thế đã khiến những ai từng làm việc với bà đều tâm phục khẩu phục. Bernd van Linder, CEO của Ngân hàng Saudi Hollandi, từng nói: “Ngay cả những người theo chủ nghĩa sô vanh trong nhóm bạn và khách hàng Ả Rập của tôi cũng vô cùng ngưỡng mộ cách bà ấy điều hành công ty”.