Ồ ạt trồng tiêu ở Tây nguyên

Những ngày này, đi khắp các vườn rẫy ở Đắk Lắk đều nhận thấy cảnh nông dân tất bật đào hố, dựng trụ để trồng tiêu. Các cơ sở đúc trụ bê tông làm việc hối hả bởi nhu cầu trụ tiêu tăng đột biến.

Bà Đặng Thị Bình, ở thôn Hồ Tiến, xã Ea Hồ, H.Krông Năng (Đắk Lắk), cho biết bà đã chặt bỏ một phần trong nửa héc ta cà phê vườn nhà để trồng hơn 100 trụ tiêu. Hỏi sao trồng không nhiều như các hộ khác, bà Bình trả lời: “Thấy tiêu giá cao tôi cũng ham lắm nhưng chỉ trồng ít để thăm dò. Có người bà con ở Gia Lai cho biết vừa bị bệnh chết cả ngàn cây tiêu nên tôi không dám mạo hiểm trồng nhiều vì sợ mất cả cà phê, cả tiêu”.

Tuy vậy, nhiều hộ trong vùng không dè dặt như bà Bình mà trồng từ vài trăm trụ tiêu trở lên ngay trong vụ này. Ông Trần Quang Thắng ở tổ 2, thị trấn Krông Năng, tính chuyện “làm ăn lớn” khi chuẩn bị trồng cả ngàn trụ tiêu, thuê người đào giếng cùng lúc với dựng trụ bê tông và xuống giống tiêu. Ông Thắng dự tính trong 3 năm tới sẽ đầu tư khoảng 500 triệu đồng cho vườn tiêu đến lúc thu hoạch. “Nếu tiêu vẫn giữ mức giá kỷ lục gần 200.000 đồng/kg như hiện nay thì chỉ vài mùa thu hoạch, tôi sẽ thu hồi vốn. Chăm sóc tốt thì tiêu có thể cho năng suất tới 3 - 4 tấn/ha”, ông Thắng tự tin.

Ông Bùi Phước Thành, Phó phòng NN-PTNT H.Krông Năng, cho biết quy hoạch phát triển cây tiêu toàn huyện là 1.500 ha, nhưng hiện nay diện tích thực trồng đã vượt xa dù chưa có con số chính xác vì các xã chưa thống kê xong. Ông Thành mô tả tốc độ trồng tiêu đầu mùa mưa này trên địa bàn huyện là “chóng mặt”; nhiều nơi đưa tiêu vào cả diện tích lâu nay chỉ trồng được cây ngắn ngày. “Không chỉ có cà phê bị phá, nhiều vườn cao su cũng bị chặt bỏ để trồng tiêu hoặc tận dụng cây cao su vài năm tuổi để làm trụ tiêu sống”, ông Thành nói.

 Tiến sĩ Trần Vinh, Phó viện trưởng Viện Khoa học kinh tế nông lâm nghiệp Tây nguyên, cho rằng diện tích tiêu của các tỉnh Tây nguyên đang biến động tăng mạnh, rất khó nắm bắt. Thống kê gần đây toàn vùng đã có khoảng 60.000 ha. Theo ông, việc trồng tiêu đại trà của nông dân tiềm ẩn nhiều rủi ro do tiêu được trồng trên nhiều chân đất, kể cả những nơi không phù hợp hoặc chưa được xử lý tuyến trùng hại rễ; nguy hiểm là chỉ sau vài năm trồng, cây tiêu mới đổ bệnh, lây lan rất nhanh, có thể chết hàng loạt.

“Trước nay, chưa có đề tài nghiên cứu sâu về cây tiêu, cả nước chưa có vườn giống chuẩn, giống tiêu chỉ được tuyển lựa qua quá trình canh tác của các địa phương nên có hàng chục loại giống, lai tạp khác nhau. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng hạt tiêu và khó kiểm soát dịch bệnh trên cây tiêu”, ông Vinh nói.              

“Nhiều quá bán ai mua?” Đó là lo lắng của ông Huỳnh Quốc Thích, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Đắk Lắk khi cho rằng tình hình trồng tiêu vượt kiểm soát hiện nay dễ dẫn đến sản lượng tiêu cung vượt cầu trong vài năm tới. Theo ông Thích, ngành NN-PTNT đã nhiều lần khuyến cáo không mở rộng diện tích tiêu trên địa bàn nhưng không thể ngăn chặn được đà trồng tiêu diễn ra rầm rộ, bởi hầu hết nông dân tự quyết trên đất sản xuất của mình. “Sản lượng hạt tiêu tương đương với sản lượng cà phê trên cùng một diện tích, nhưng giá hạt tiêu hiện cao gấp 4 - 5 lần cà phê nên kích thích nông dân đổ xô trồng tiêu. Cuối năm 2014, diện tích tiêu của Đắk Lắk là 16.075 ha, nhưng với quy mô trồng ồ ạt hiện nay, khả năng năm nay trồng mới tăng thêm vài ngàn ha, trong khi quy hoạch đến năm 2020 là 15.000 ha”, ông Thích nhận định.