'Ông lớn' trung tâm thương mại điện máy dồn dập đóng cửa

Khuyến mãi lớn cũng không ăn thua

"Mừng tết lớn, khuyến mãi lớn", "Săn sale sập sàn, rộn ràng đón tết", "Xả kho đón tết"…, hàng loạt băng rôn khuyến mãi, giảm giá trả góp 40 - 50% được treo đầy mặt tiền các cửa hàng, trung tâm thương mại, siêu thị điện máy ngay từ đầu năm mới để chuẩn bị cho mùa kinh doanh cao điểm nhân dịp Tết Nguyên đán 2024. Thế nhưng, dạo một vòng ở Nguyễn Kim, Điện Máy Xanh, Chợ Lớn… thì chỉ thấy cảnh vắng vẻ, đìu hiu. Quan sát ở một điểm bán tại trung tâm Q.1 thì gần như cả buổi sáng không có khách hàng nào bước vào.

PV khảo sát nhanh một số người dịp Tết âm lịch này có mua mới ti vi, tủ lạnh, hàng gia dụng hay không thì hầu như đều nhận cái lắc đầu. Ngọc Thanh, làm văn phòng ở TP.HCM, cho hay đầu năm từng hứa đến Tết âm lịch này sẽ đổi máy giặt mới cho bố mẹ vì đã quá cũ. Thế nhưng cuối năm, công ty kinh doanh sụt giảm và tiền thưởng cũng giảm mạnh nên kế hoạch này đành lùi lại. "Máy giặt cũ của ba mẹ vẫn còn sử dụng được nên cũng không phải là quá cần thiết đổi mới. Tiền thưởng năm nay ít hơn nên chỉ để dành mua sắm hàng thiết yếu. Hy vọng qua năm sau nếu đỡ hơn thì sẽ đổi", Thanh chia sẻ. Tương tự, gia đình chị Kim (Q.Tân Phú, TP.HCM) có 2 ti vi, mới đây, một trong hai cái bị sọc màn hình nhưng chị cũng hoãn thay vì "Tết đến còn bao nhiêu thứ buộc phải chi. Ti vi thì chưa cần thiết vì nếu hư vẫn còn một cái để xem là được".

Sức mua giảm sút khiến nhiều cửa hàng, trung tâm phải đóng bớt điểm kinh doanh. Trong thông báo kết quả kinh doanh đến hết tháng 11.2023, Công ty đầu tư Thế Giới Di Động cho biết trong tháng 10 và 11, chuỗi Thế Giới Di Động, Điện Máy Xanh và TopZone đã đóng gần 150 cửa hàng. Xu hướng đóng cửa hàng kém hiệu quả tiếp tục trong tháng 12.2023 để ổn định hoạt động, chuẩn bị cho mùa bán hàng cao điểm đợt Tết Nguyên đán 2024. Lũy kế 11 tháng năm 2023, tổng doanh thu 2 chuỗi Thế Giới Di Động và Điện Máy Xanh đạt 76.700 tỉ đồng, giảm 21% so với cùng kỳ năm 2022. Hay Trung tâm điện máy Thiên Nam Hòa hiện cũng chỉ còn một điểm bán ở TP.HCM và một cửa hàng tại Bình Dương. Đại diện hệ thống siêu thị điện máy - nội thất Chợ Lớn cho hay trong cả năm 2023, công ty không đóng bớt cửa hàng nào nhưng cũng không mở thêm điểm mới và vẫn duy trì gần 100 cửa hàng trên toàn quốc…

Khó trở lại như thời hoàng kim

Việc thị trường điện máy, điện gia dụng lao dốc mạnh nằm ngoài dự báo của nhiều doanh nghiệp. Giám đốc một hệ thống lớn "không muốn nói nhiều" vì tình hình kém tươi sáng. Còn đại diện hệ thống siêu thị điện máy - nội thất Chợ Lớn chia sẻ thị trường chung trong năm 2023 giảm khoảng 20% so với năm 2022 do sức mua giảm mạnh, tương tự nhiều ngành hàng khác khi kinh tế khó khăn, thu nhập của nhiều người cũng giảm. Bên cạnh đó, xu hướng mua online một số mặt hàng giá trị thấp cũng gia tăng nên có thể nhiều đơn vị phải đóng bớt cửa hàng để tiết kiệm chi phí. Vị này dự báo trong năm mới này, thị trường cũng chưa thể khởi sắc mà cố gắng chỉ duy trì đi ngang bởi sức mua có thể vẫn chưa tăng lại, nhất là với nhóm ngành hàng vốn không phải là sản phẩm thiết yếu này.

Theo quan sát, trong năm vừa qua, các hãng sản xuất cũng không có nhiều chương trình quảng bá, giới thiệu sản phẩm mới hoặc có những đột phá về công nghệ. Hầu hết sản phẩm mới chỉ là về mặt thay đổi màu sắc, cải tiến một vài tính năng nhỏ mà không có sự đột phá về công nghệ. Các sản phẩm điện lạnh, điện máy vẫn đang theo xu hướng "hàng to giá nhỏ" nhưng có vẻ thị trường đã bão hòa.

Ông Đỗ Khoa Tân, Phó tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử VN, nhận định doanh thu của thị trường điện tử, điện lạnh nói chung giảm mạnh có nhiều yếu tố. Đầu tiên là các hộ gia đình đã đủ dùng cho các sản phẩm cơ bản. Kế đến là việc thay mới ít hơn do khó khăn về kinh tế chung. Đặc biệt là nhóm gia đình có thu nhập trung bình thấp càng khó khăn thì chỉ tập trung chi tiêu cho hàng hóa thiết yếu đối với đời sống hằng ngày. Nhóm sản phẩm hàng điện máy, gia dụng không phải là thiết yếu nên hiện nay sức mua sẽ ở mức thấp.

Bên cạnh đó, nhóm sản phẩm này hiện chưa có công nghệ mới đột phá để thay đổi rõ. Ví dụ trước đây ti vi từ màn hình cong lên màn hình LCD hay lên ti vi thông minh (smart TV) đã kích thích nhiều hộ gia đình thay đổi. Thế nhưng trong vòng 2 - 3 năm gần đây, chưa có công nghệ nào nổi bật và thay đổi rõ rệt nên việc đổi mới lại càng ít diễn ra. Theo ông, nếu như thời gian tới khi trí tuệ nhân tạo (AI) được ứng dụng ngày càng nhiều thì đó sẽ là một cuộc cách mạng công nghệ cho nhóm sản phẩm điện lạnh, điện máy; đồng thời, kinh tế phục hồi và phát triển mạnh trở lại thì kỳ vọng sức mua của thị trường này sẽ gia tăng. "Thị trường sôi động chủ yếu ở phân khúc hàng phổ thông nhưng kinh tế khó khăn nên nhiều gia đình thắt chặt chi tiêu. Hàng hóa không thiết yếu thì sẽ không mua. Chỉ khi kinh tế khá hơn, thu nhập cao hơn thì họ mới có thể tính đến chuyện đổi cái ti vi to hơn, mua thêm cái máy lạnh. Dự báo thị trường năm 2024 cũng có thể chưa hồi phục trở lại", ông Tân chia sẻ.