Xuất hiện amip "ăn não người" ở Việt Nam

(TNO) Bệnh viện Bệnh nhiệt đới (TP.HCM) vừa lần đầu tiên ghi nhận trường hợp bệnh nhân bị viêm màng não do ký sinh trùng amip "ăn não".

Ca bệnh đầu tiên ở VN

Bác sĩ Võ Minh Quang - Phó phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới chiều 29.8 cho biết, bệnh nhân P.V.T (25 tuổi, quê Phú Yên) nhập viện vào ngày 30.7, trong tình trạng hôn mê, kích động.

Được biết, trước khi nhập viện một tuần, bệnh nhân có lặn mò trai trong một bàu nước ở quê (Phú Yên). Sau đó, bệnh nhân lên cơn sốt, nhức đầu, uống thuốc không khỏi. Khi nhập viện Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) anh T. trong tình trạng sốt, nhức đầu, co giật và được chẩn đoán là viêm màng não.

Các bác sĩ đã hội chẩn rồi nhanh chóng cho bệnh nhân chuyển viện sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới.

Đường đi của amip từ môi trường tự nhiên vào cơ thể người - Ảnh: CDC

Kết quả chọc dò dịch não tủy cho thấy bệnh nhân bị nhiễm ký sinh trùng amip Naegleria fowleri, với chẩn đoán viêm màng não do amip.

Đến ngày 31.7, bệnh nhân vẫn mê man, sốt cao, tình trạng quá nặng không qua khỏi nên người nhà đã đưa bệnh nhân về.

Xác định con đường đi của amip, bác sĩ Đinh Nguyễn Huy Mẫn - Trưởng khoa Xét nghiệm Bệnh viện Bệnh nhiệt đới - cho biết thêm, mầm bệnh có thể đã chui qua niêm mạc mũi, rồi đi vào não của bệnh nhân và từ đó gây tổn thương.

Bác sĩ Quang cho biết, amip là loại ký sinh trùng sống ở vùng sông nước. Loại ký sinh trùng này thường gặp gây bệnh đường ruột, ít gặp hơn là gây áp-xe gan, còn ở các cơ quan khác thì hiếm gặp. Đây là trường hợp đầu tiên Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tiếp nhận bệnh nhân bị ký sinh trùng amip “ăn” lên tới não.

Từ trước đến nay, cũng chưa có báo cáo nào ở nước ta ghi nhận bệnh nhân bị amip Naegleria fowleri “ăn não”.

Nhận diện sát thủ "ăn não"

Theo y văn thế giới, amip “ăn” lên tới não người có tên là Naegleria fowleri. Loại ký sinh trùng này thường được tìm thấy trong những vũng nước tù như ao hồ, sông, suối.

Theo nghiên cứu của Giáo sư Michael Beach, chuyên gia của Cơ quan Kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC) nghiên cứu về các chứng bệnh bắt nguồn từ nước thì Naegleria fowleri là loại amip ưa nhiệt, khi nhiệt độ tại các hồ nước ấm dần lên thì chúng sẽ hoạt động mạnh hơn.

Ký sinh trùng này chui vào cơ thể bằng đường mũi. Khi xâm nhập cơ thể người, amip Naegleria fowleri sinh sôi rất nhanh, sau đó di chuyển lên não. Tại não, loại amip này hầu như không tiếp tục di chuyển mà tồn tại, ký sinh ở đó và chủ yếu sống bằng nguồn dinh dưỡng nhờ ăn các tế bào não.

Hình ảnh ký sinh trùng amip Naegleria fowleri tấn công và "ăn não" - Ảnh: CDC

Bị nhiễm amip Naegleria fowleri, bệnh nhân sẽ bị viêm màng não.

Triệu chứng lâm sàng chính của bệnh nhân khi bị nhiễm loại amip Naegleria fowleri thường là sốt nhẹ, đau đầu, cứng cổ. Vào thời kỳ cuối, khi não người bệnh đã bị amip Naegleria fowleri phá hủy nghiêm trọng, bệnh nhân có triệu chứng tâm thần, thay đổi hành vi, có ảo giác rồi dẫn đến tử vong.

Mặc dù điều này hiếm khi xảy ra nhưng bệnh hầu như đều dẫn đến tử vong (tỷ lệ tử vong ước tính khoảng 98%).

Bác sĩ Quang cho biết amip gây bệnh đường tiêu hóa hay nặng hơn là ap-xe gan có thuốc đặc trị được nhưng trường hợp lên tới não thì bệnh viện chưa gặp bao giờ.

Theo nghiên cứu của Giáo sư Michael Beach, hiện tại, chưa có một phương pháp hay loại thuốc nào điều trị có hiệu quả cho những người bị nhiễm loại amip này. Tuy nhiên rất may là rất hiếm gặp trường hợp bị nhiễm amip “ăn não".

Cách phòng bệnh tốt nhất là chỉ nên tắm, bơi, lặn ở những nơi nước sạch và sử dụng dụng cụ kẹp mũi bảo vệ khi bơi, lặn trong các hồ nước có nguy cơ có mầm bệnh.

Cho đến nay trên thế giới chỉ mới phát hiện được khoảng vài trăm trường hợp bệnh nhân bị nhiễm loài amip "ăn não người" này. Theo thống kê báo cáo ghi nhận tại Mỹ, trong thời gian từ năm 1995 - 2004, có ít nhất 23 người bị tử vong do loại ký sinh trùng amip này gây ra. Số bệnh nhân tử vong nhiều nhất được ghi nhận vào năm 1980, với 8 trường hợp. Vào tháng 8.2011, Cơ quan Kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC) xác nhận có hai người tử vong do bị nhiễm loại ký sinh trùng amip hiếm gặp này.

Nguyên Mi

>> Tác hại lâu dài của bệnh viêm màng não
>> Văcxin mới ngừa 2 bệnh viêm màng não
>> Phòng bệnh viêm màng não ở trẻ em do não mô cầu
>> Bệnh nhiễm não mô cầu lan nhanh
>> Bệnh nhiễm não mô cầu tăng nhanh tại ổ dịch