Phan Quốc Việt tiếp tục hầu tòa cùng 2 cựu bộ trưởng

Sáng mai 3.1, TAND TP.Hà Nội mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án liên quan đến Công ty CP công nghệ Việt Á (gọi tắt là Công ty Việt Á ), Bộ Y tế, Bộ KH-CN và một số địa phương.

38 bị cáo bị đưa ra xét xử. Trong đó, Phan Quốc Việt (Tổng giám đốc Công ty Việt Á ) bị truy tố 2 tội đưa hối lộ và vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH-CN) tội nhận hối lộ. Bị cáo Việt và bị cáo Hùng vừa bị Tòa án Quân sự thủ đô Hà Nội tuyên phạt 25 năm và 15 năm tù trong một vụ án khác, vào cuối tuần trước.

TUYẾN PHAN

Hầu tòa ngày mai còn có cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long về tội nhận hối lộ; cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh về tội vi phạm quy định quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí; cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Thu lợi bất chính ngàn tỉ

Theo cáo trạng của Viện KSND tối cao, đầu năm 2020, dịch Covid-19 bùng phát tại Trung Quốc rồi lây lan sang một số quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trước bối cảnh này, Học viện Quân y được giao triển khai đề tài nghiên cứu kit test Covid-19, nhằm giúp Việt Nam chủ động vật tư y tế chống dịch.

Tuy nhiên, với động cơ vụ lợi, bị cáo Trịnh Thanh Hùng đã tìm cách đưa Công ty Việt Á vào cũng tham gia đề tài với Học viện Quân y. Quá trình thực hiện, các bị cáo thông đồng với nhau, tham mưu cấp trên tổ chức nghiệm thu ngay sau khi có kết quả giai đoạn 1 (thay vì nghiệm thu toàn phần). Từ cơ sở này, Công ty Việt Á sử dụng kết quả nghiệm thu để hoàn thiện hồ sơ, đăng ký và được Bộ Y tế cấp phép lưu hành kit test.

Cơ quan tố tụng xác định, Bộ KH-CN là đại diện chủ sở hữu kết quả nghiên cứu đề tài kit test, thế nhưng với sai phạm như đã nêu, sản phẩm từ của công biến thành "của ông", rơi vào tay tư nhân. Điều này đồng nghĩa ngân sách bị thiệt hại gần 19 tỉ đồng, là số tiền đã giải ngân để tổ chức nghiên cứu kit test.

GIA HÂN

Sau khi được cấp phép, Công ty Việt Á sản xuất tổng cộng hơn 8,7 triệu kit test; đã bán cho các đơn vị, cơ sở y tế trên khắp cả nước hơn 8,3 triệu kit test; được thanh toán hơn 4,5 triệu kit test.

Số liệu từ cơ quan điều tra cho thấy, Công ty Việt Á bỏ ra gần 365 tỉ đồng để mua nguyên vật liệu. Cộng với các loại chi phí khác, thuế và lợi nhuận 5%, giá thành sản xuất 1 kit test là hơn 143.000 đồng.

Tuy nhiên, Công ty Việt Á nâng khống lên gấp nhiều lần, với mức giá 470.000 đồng/1 kit test. Dù mức giá này không có căn cứ nhưng vẫn được phía Bộ Y tế chấp thuận khi hiệp thương giá.

Tính ra, mức chênh giữa giá thành sản xuất và giá hiệp thương của mỗi kit test Việt Á là khoảng 327.000 đồng. Đối chiếu với hơn 4,5 triệu kit test đã bán và được thanh toán, Công ty Việt Á bị cáo buộc thu lợi bất chính hơn 1.235 tỉ đồng.

Hối lộ hơn 106 tỉ đồng

Để thuận lợi trong việc tham gia nghiên cứu, nghiệm thu, cấp phép lưu hành, hiệp thương giá và phân phối kit test đến các cơ sở y tế, Phan Quốc Việt dùng hơn 106 tỉ đồng để hối lộ cho hàng loạt quan chức.

Người bị cáo buộc nhận nhiều nhất là cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, với 2,25 triệu USD, tương đương hơn 51 tỉ đồng. Ông Long trực tiếp can thiệp và chỉ đạo cấp dưới tác động để Công ty Việt Á được cấp số đăng ký lưu hành, hiệp thương giá, phân bổ và thanh toán tiền kit test. Cựu bộ trưởng còn đứng ra giới thiệu Việt Á với lãnh đạo một số địa phương để giúp công ty này tiêu thụ kit.

TUYẾN PHAN

Người nhận hối lộ nhiều thứ 2 là Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hải Dương), với 27 tỉ đồng. Thông qua việc nhận tiền "bôi trơn", ông Tuyến giúp Công ty Việt Á tiêu thụ số lượng lớn kit test tại địa bàn Hải Dương. Ông Tuyến còn chia hơn 1,7 tỉ đồng cho cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng, chia 7 tỉ đồng cho cựu Giám đốc Sở Y tế Hải Dương Phạm Mạnh Cường, và chia cho một số cá nhân khác.

Người nhận hối lộ nhiều thứ 3 là Trịnh Thanh Hùng, với 350.000 USD, tương đương hơn 8 tỉ đồng. Ông Hùng cũng chính là người có vai trò xuyên suốt, giúp Công ty Việt Á từ giai đoạn tham gia đề tài, nghiệm thu đến cấp phép lưu hành.

Không chỉ hối lộ, Phan Quốc Việt còn mạnh tay chi hàng chục tỉ đồng để cảm ơn nhiều quan chức vì đã giúp đỡ mình. Trong số này, cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh nhận 200.000 USD, tương đương hơn 4,6 tỉ đồng; cựu Thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc nhận 50.000 USD, tương đương hơn 1,1 tỉ đồng; cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng nhận 100.000 USD, tương đương hơn 2,3 tỉ đồng; Nguyễn Văn Trịnh (cựu Trợ lý Phó thủ tướng) nhận 200.000 USD, tương đương hơn 4,5 tỉ đồng. Các cá nhân này đều không bị xử lý về tội nhận hối lộ.

Ngoài ra, nhằm mở rộng phạm vi phân phối sản phẩm, Công ty Việt Á dưới sự điều hành của bị cáo Phan Quốc Việt chủ trương ứng trước kit test cho các cơ sở y tế, sau đó hợp thức hồ sơ đấu thầu. Quá trình này, công ty cũng chi hàng chục tỉ đồng tiền % ngoài hợp đồng cho lãnh đạo các cơ sở y tế.