Phán quyết nào cho cựu Chủ tịch Tập đoàn Vimedimex?

TAND TP.Hà Nội đang nghị án kéo dài vụ án sai phạm về đấu giá đất liên quan đến bà Nguyễn Thị Loan, cựu Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn dược phẩm Vimedimex (gọi tắt là Tập đoàn Vimedimex), sẽ tuyên án vào 22.4 tới.

Hai ngày xét xử trước đó, nhiều vấn đề được các bị cáo, luật sư bào chữa và đại diện viện kiểm sát tranh luận quyết liệt. Cùng điểm lại những diễn biến chính của phiên tòa trước khi hội đồng xét xử đưa ra phán quyết đối với các bị cáo.

PHÚC BÌNH

Cả 11 người được đề nghị án treo

Cáo trạng của viện kiểm sát xác định quá trình triển khai đấu giá khu đất rộng hơn 16.000 m² (tại thôn Cổ Dương, xã Tiên Dương, H.Đông Anh, TP.Hà Nội) có nhiều vi phạm, dẫn tới thiệt hại cho ngân sách. Trách nhiệm thuộc về nhiều cá nhân, từ phía chính quyền địa phương, đơn vị tư vấn thẩm định giá, cơ quan quản lý về đất đai, cho đến doanh nghiệp tham gia đấu giá.

Trong đó, bị cáo Trần Công Tuyên (cựu trưởng phòng thuộc Ban Quản lý dự án và đầu tư xây dựng H.Đông Anh) bị cáo buộc đã yêu cầu phía thẩm định giá hạ giá trị khu đất từ khoảng 500 tỉ đồng xuống còn khoảng 300 tỉ đồng. Xuất phát từ điều này, sau khi được lựa chọn làm đơn vị tư vấn xác định giá khởi điểm, công ty thẩm định giá đã lập khống các phiếu khảo sát, ban hành chứng thư thẩm định giá, xác định giá trị khu đất chỉ là hơn 284 tỉ đồng, tương đương 17,6 triệu đồng/m².

Do không phát hiện sai phạm, Sở TN-MT TP.Hà Nội chấp thuận chứng thư, trình Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể TP.Hà Nội. Hội đồng họp, chốt đơn giá là 18,2 triệu đồng/m².

Về phía cựu Chủ tịch Tập đoàn Vimedimex, bà Nguyễn Thị Loan bị cáo buộc sử dụng 3 pháp nhân do mình chi phối (gồm Công ty Bắc Từ Liêm, Công ty Mỹ Đình và Công ty Thanh Trì) để chỉ đạo tham gia đấu giá, trả giá theo kịch bản tính toán từ trước. Nhờ vậy, Công ty Bắc Từ Liêm trúng đấu giá khu đất với số tiền hơn 326 tỉ đồng, tương đương hơn 20,1 triệu đồng/m².

Kết quả điều tra cho thấy, giá trị thực tế khu đất tại thời điểm ban hành chứng thư thẩm định giá phải là hơn 462 tỉ đồng, tương đương hơn 28,5 triệu đồng/m². Vì thế, phần chênh lệch giá đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 135 tỉ đồng.

Tại bản luận tội, đại diện Viện KSND TP.Hà Nội cáo buộc bà Loan cùng 9 người khác tội vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản, 2 bị cáo còn lại tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Cả 11 người đều bị đề nghị hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo, thấp nhất 9 tháng, cao nhất 36 tháng.

PHÚC BÌNH

Bị cáo kêu oan, luật sư cho rằng "bỏ lọt tội phạm"

Quá trình xét xử, cựu Chủ tịch Tập đoàn Vimedimex cho rằng, hồ sơ vụ án có đến "20 bút lục là giả". Bị cáo khẳng định chỉ sở hữu 20% cổ phần tại 3 công ty Bắc Từ Liêm, Mỹ Đình và Thanh Trì; đây không phải là các công ty của riêng bị cáo, không có việc chỉ đạo thông đồng dìm giá đất. Bà Loan còn tố nội bộ tập đoàn có "thông đồng", lập khống các phiếu thu, phiếu chi… nhằm buộc trách nhiệm sai phạm đối với mình.

Bào chữa cho cựu Chủ tịch Tập đoàn Vimedimex, các luật sư cho rằng có nhiều sai phạm trong quá trình bắt giữ, khám xét đối với bị cáo. Theo đó, việc bắt giữ, khám xét diễn ra vào ban đêm, khoảng 23 giờ, là "vi phạm nghiêm trọng" quy định tại bộ luật Tố tụng hình sự; bị cáo bị bắt khi ở nhà riêng nhưng không có sự chứng kiến của đại diện UBND phường…

Luật sư Dương Đình Khuyến (Công ty luật Hoàng Đàm và Toàn cầu) nêu quan điểm rằng, sai phạm trong việc xác định giá khởi điểm thuộc về đơn vị tư vấn thẩm định giá, người có tài sản bán đấu giá và cơ quan có thẩm quyền phê duyệt giá khởi điểm. Các công ty tham gia đấu giá không có trách nhiệm và cũng không có khả năng xác định giá khởi điểm đã đúng giá trị thực tế hay chưa. Họ chỉ tham gia, trả giá đúng theo quy định nên không thể kết luận có sự thông đồng, dàn xếp từ trước.

Ở vụ án này, cơ quan tố tụng chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự với các cá nhân thuộc công ty thẩm định giá, Ban quản lý dự án và đầu tư xây dựng H.Đông Anh và Chi cục quản lý đất đai thuộc Sở TN-MT TP.Hà Nội; đây là những người có vai trò tư vấn, tham mưu, không có thẩm quyền quyết định. Trong khi đó, các thành viên trong Hội đồng định giá đất cụ thể TP.Hà Nội mới là những người có thẩm quyền quyết định giá đất khởi điểm đấu giá, nhưng lại không bị truy cứu. Điều này là không phù hợp.

Luật sư của cựu Chủ tịch Tập đoàn Vimedimex cũng đề cập đến công văn của Ban Nội chính T.Ư gửi TAND TP.Hà Nội mới đây. Theo đó, bị cáo Loan có đơn khiếu nại đối với các bản kết luận điều tra; đề nghị làm rõ sự thật khách quan, bản chất của vụ án và ban hành quyết định đình chỉ điều tra đối với mình. Sau khi tiếp nhận, Ban Nội chính T.Ư chuyển đơn này tới TAND TP.Hà Nội để giải quyết theo thẩm quyền, đồng thời báo cáo kết quả giải quyết cho Ban Nội chính T.Ư.

PHÚC BÌNH

Viện kiểm sát: Truy tố đúng người, đúng tội

Đối đáp với bị cáo và luật sư bào chữa, đại diện viện kiểm sát khẳng định việc bắt giữ đối với cựu Chủ tịch Tập đoàn Vimedimex Nguyễn Thị Loan là khẩn cấp, được tiến hành đúng pháp luật. Việc lấy lời khai bị can ngay sau khi bắt là cần thiết và đây chỉ là lấy lời khai, không phải hỏi cung.

Bị cáo Loan tố "20 bút lục là giả" vì tên điều tra viên không đúng. Kiểm sát viên cho hay, các tài liệu nêu trên đều có chữ ký của bị cáo nên "không thể nói là giả". Quá trình giải quyết vụ án, cơ quan điều tra phân công 27 điều tra viên tham gia, trong đó có điều tra viên mà bị cáo cho là "không đúng tên", vì thế điều tra viên này hoàn toàn đủ tư cách tham gia tố tụng.

Vẫn theo kiểm sát viên, để xảy ra hậu quả trong vụ án này xảy ra, "điều kiện cần" là giá khởi điểm thấp hơn thực tế, "điều kiện đủ" là có hành vi thông đồng dìm giá để mua giá thấp nhất. Thực tế, các bị cáo đã thực hiện cả 2 nhóm hành vi trên.

Đại diện viện kiểm sát dẫn chứng một số lời khai của bị cáo Loan, cùng email trao đổi với cấp dưới tại tập đoàn, cùng đó là dòng tiền đến 3 công ty Bắc Từ Liêm, Mỹ Đình và Thanh Trì…, để cáo buộc cựu Chủ tịch Tập đoàn Vimedimex đã tham gia, chỉ đạo thực hiện việc thông đồng dìm giá đất.

Từ những căn cứ đã nêu, đại diện viện kiểm sát khẳng định việc truy tố đối với 11 bị cáo là đúng người, đúng tội, đúng quy định pháp luật.

Cựu Chủ tịch Vimedimex Nguyễn Thị Loan trong lời nói sau cùng đã cảm ơn hội đồng xét xử vì tạo điều kiện để mình nộp thêm các hồ sơ, chứng cứ; đồng thời mong tòa xem xét đầy đủ, thấu đáo để xử lý đúng người, đúng tội, không oan sai, không bỏ lọt tội phạm. Nữ bị cáo cũng đề nghị tòa xử lý nghiêm "hành vi vu khống, bịa đặt" của một số cá nhân trong vụ án này.