Dịp này chúng tôi phỏng vấn TS Phạm Hữu Công, một trong các thành viên của Hội đồng giám định các hiện vật nói trên, trước giờ ông lên đường dự hội nghị.
Ông vui lòng cho biết về diễn tiến cuộc khai quật, chỉnh lý và giám định các hiện vật ở lăng Thoại Ngọc Hầu và phu nhân?
|
|
Lăng Thoại Ngọc Hầu và phu nhân nằm trên triền núi Sam ở Châu Đốc, An Giang, gồm 3 ngôi mộ lớn, mộ ông nằm chính giữa, hai bên trái và phải của ông là mộ hai phu nhân. Một điều rất lạ là trong dân gian hầu như không có những câu chuyện khẩu truyền về đồ tùy táng của ông và hai bà vợ như thường có đối với các nhân vật lịch sử khác, kể cả những ký ức về cuộc sống gia đình của ông cũng vậy. Cũng trong hơn 180 năm nay kể từ khi xây dựng xong, lăng Thoại Ngọc Hầu đã trải qua nhiều lần trùng tu sửa chữa, nhưng tuyệt nhiên chưa có lần nào phát hiện về đồ tùy táng chôn theo, cho đến năm ngoái khi tu bổ lăng lần thứ 10 vào ngày 10.10.2010, công nhân đã phát hiện một lằn phui sụp xuống tại khu vực mộ ông và phu nhân. Sau đó, công cuộc khai quật được phép tiến hành hết sức khẩn trương trong 4 ngày, thu hơn 500 hiện vật và hàng trăm tàn tích đồ gỗ, đồ kim loại...
 |
Cho đến nay trong các quan đại thần của VN chưa từng có danh nhân nào để lại một khối lượng di vật phong phú như vậy |
 |
|
TS Phạm Hữu Công |
||
Theo đánh giá của ông, điều đáng chú ý đối với phát hiện trên là gì?
Hiện vật tùy táng của Thoại Ngọc Hầu và phu nhân được chôn không phải trong mộ, mà ở bên ngoài cách huyệt mộ chỉ 40 cm theo quy cách “nam tả nữ hữu”, tức là đồ tùy táng của bà chôn bên phải mộ bà, đồ tùy táng của ông chôn bên trái mộ ông. Đây là một phát hiện ngẫu nhiên nhưng rất quan trọng, vì thường các nhà khảo cổ chỉ nhắm ngay huyệt mộ mà ít chú ý khu vực chung quanh hoặc trong vòng thành mộ. Điều này cho thấy có thể có một kiểu chôn đồ tùy táng bên cạnh huyệt mộ của thời Nguyễn. Vì vậy khi khai quật mộ táng thời Nguyễn cần hết sức lưu ý điểm này, cũng như cần có sự thám sát lại đối với những ngôi mộ cổ thời Nguyễn đã khai quật trước đây.
Với số lượng hiện vật quý giá trên, có thể nói phát hiện khảo cổ học tại lăng mộ Thoại Ngọc Hầu và phu nhân là rất độc đáo và thú vị. Cho đến nay trong các quan đại thần của VN chưa từng có danh nhân nào để lại một khối lượng di vật phong phú như vậy. Tất cả đã phản ánh chân thực về cuộc sống của tầng lớp quan lại cấp cao VN đầu thế kỷ 19 nói chung và khu vực biên giới phía Tây Nam đất nước nói riêng, trong mối quan hệ với các nước, nhất là trong cuộc sống của gia đình ngài Thoại Ngọc Hầu mà trước đây chưa từng được biết đến. Vì thế việc bảo quản, gìn giữ, nghiên cứu, phục dựng... để đi đến thành lập một Bảo tàng Thoại Ngọc Hầu tại TX Châu Đốc, An Giang là việc rất cần thiết, có ý nghĩa.
Giao Hưởng
Bình luận (0)