Phát lộ nền móng của kinh thành Hoa Lư

Giữa tháng 12.2024, gia đình ông Nguyễn Tử Quý (81 tuổi, ngụ thôn Tân Hoa, xã Trường Yên, TP.Hoa Lư, Ninh Bình) trong quá trình đào móng làm nhà đã phát hiện nhiều lớp gạch nghi là dấu tích của kinh đô Hoa Lư được xây dựng cách nay hơn 1.000 năm. Sau khi kiểm tra, Sở VH-TT Ninh Bình đã triển khai khai quật khảo cổ khẩn cấp (từ ngày 22 - 28.12).

ẢNH: MINH HẢI

Kết quả khai quật đã xác định di tích là nền móng của tường thành Hoa Lư, nằm sâu dưới đất khoảng 1 m, xây dựng vào thế kỷ 10, và là tường thành phía đông bắc. Các nhà khảo cổ cũng đã thu được nhiều mẫu gạch để phục vụ nghiên cứu.

Ông Nguyễn Xuân Trường, Trưởng phòng Quản lý di sản văn hóa (Sở VH-TT Ninh Bình), cho biết đợt khai quật có tính chất khẩn cấp và là lần đầu tiên tiến hành khai quật để làm rõ kết cấu, kỹ thuật xây thành Hoa Lư. Tuy nhiên, do phạm vi khai quật nhỏ, thời gian gấp rút nên chưa có đủ tư liệu để khái quát được kích thước, kỹ thuật xây dựng tường thành Hoa Lư...

Theo quan sát của phóng viên Thanh Niên, vị trí vừa khai quật và phát hiện nền móng thành Hoa Lư nằm trong khuôn viên đất của gia đình ông Nguyễn Tử Quý, xung quanh nhà ông Quý là khu dân cư đông đúc và trường học. Do đó, việc khai quật khảo cổ học ở phạm vi rộng hơn để đủ minh chứng giúp hình dung được quy mô tường thành Hoa Lư là rất nan giải.

Ông Nguyễn Tử Quý cho biết gia đình ông hiện có 14 người (ba thế hệ) ở chung trong căn nhà chật hẹp, nên mới đây ông phá dỡ công trình phụ để dựng thêm nhà cho các con, cháu ở. Khi đào móng xây dựng nhà thì phát hiện di tích.

"Gia đình tôi đã tạo điều kiện hết sức cho các cơ quan chức năng giữ gìn di tích. Tôi cũng hiểu tầm quan trọng của di tích, nhưng thật sự gia đình rất bí chỗ ở. Vợ chồng đứa con út của tôi đang phải đi thuê nhà, định xây dựng xong nhà mới rồi chuyển về đây ở. Giờ lại phải dừng xây nhà thế này thì không biết lúc nào mới ổn định được chỗ ở", ông Quý cho hay.

Liên quan đến việc làm sao để vừa ổn định chỗ ở cho người dân, vừa giữ gìn được di tích, trong buổi kiểm tra chiều ngày 29.12, ông Đoàn Minh Huấn, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình, đã yêu cầu Sở VH-TT Ninh Bình có phương án phù hợp, hài hòa để đảm bảo nhu cầu chính đáng của người dân, vừa bảo tồn và tiếp tục nghiên cứu di tích.

Trao đổi với Thanh Niên, ông Nguyễn Mạnh Cường, Giám đốc Sở VH-TT Ninh Bình, cho hay: "Việc xây dựng nhà của gia đình ông Quý đang phải tạm dừng. Sở cùng với chính quyền địa phương đã bàn bạc, thống nhất với gia đình ông Quý trước mắt sẽ hỗ trợ tiền thuê nhà ở trọ cho gia đình người con ông Quý để ổn định cuộc sống, nhất là dịp Tết Nguyên đán. Tiếp đó, sẽ tiến hành phương án tái định cư cho gia đình ông Quý, vận động gia đình ông nhường lại khu vực đất phát hiện di tích để phục vụ việc khai quật khảo cổ học rộng hơn và bảo vệ di tích tốt hơn".

Về lâu dài, ông Cường cho biết sau khi quy hoạch, bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (quy hoạch đang trong quá trình xây dựng, thẩm định) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tỉnh Ninh Bình sẽ xây dựng phương án tổng thể về khai quật nhằm làm rõ quy mô, kích thước, kỹ thuật xây dựng thành Hoa Lư hướng tới bảo tồn, phục dựng kinh đô Hoa Lư xưa.