Phó thủ tướng nêu lý do không cho lập văn phòng công chứng một công chứng viên

Sáng 13.8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục phiên họp chuyên đề cho ý kiến tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật Công chứng (sửa đổi). Dự án luật đã được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 vào tháng 5, dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 8 vào tháng 10 tới.

Nên thành lập ở vùng kinh tế - xã hội khó khăn

Liên quan mô hình tổ chức của văn phòng công chứng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, quá trình thảo luận, một số ý kiến đề xuất bổ sung thêm loại hình văn phòng công chứng là doanh nghiệp tư nhân có một công chứng viên bên cạnh loại hình công ty hợp danh có từ hai công chứng viên trở lên.

GIA HÂN

Theo ông Tùng, một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với cơ quan chủ trì soạn thảo, đề nghị tiếp tục kế thừa luật Công chứng hiện hành quy định mô hình tổ chức của văn phòng công chứng là công ty hợp danh có từ 2 công chứng viên trở lên.

Trong khi đó, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật lại tán thành bổ sung loại hình văn phòng công chứng doanh nghiệp tư nhân một công chứng viên theo hướng loại hình này chỉ áp dụng tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn.

Theo loại ý kiến này, việc bổ sung mô hình văn phòng công chứng là doanh nghiệp tư nhân có ưu điểm là mở rộng sự lựa chọn của công chứng viên khi thành lập tổ chức hành nghề công chứng. 

Luật hiện hành và dự thảo luật đều quy định cho phép văn phòng công chứng được thuê công chứng viên làm việc theo hợp đồng lao động, qua đó đã giải quyết những bất cập của mô hình doanh nghiệp tư nhân do phụ thuộc vào một công chứng viên duy nhất. Cạnh đó, theo luồng ý kiến này, việc quy định văn phòng công chứng phải có từ 2 thành viên hợp danh trở lên còn dẫn đến tình trạng hợp danh hình thức, gây bức xúc trong thời gian qua.

GIA HÂN

Nêu ý kiến tại phiên họp, Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường thống nhất với đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật, đề nghị bổ sung loại hình văn phòng công chứng là doanh nghiệp tư nhân chỉ có một công chứng viên bên cạnh công ty hợp danh.

"Trước mắt, loại hình này chúng ta cho phép áp dụng tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, còn các địa bàn khác thì áp dụng loại hình công ty hợp danh", ông Cường nêu.

Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại - Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn cho biết, VCCI tán thành mở rộng mô hình văn phòng công chứng, bổ sung mô hình doanh nghiệp tư nhân với một công chứng viên. Theo ông Đậu Anh Tuấn, thời gian qua, việc bắt buộc hợp danh phải có 2 thành viên trở lên khiến rất nhiều địa bàn kinh tế khó khăn, quy mô thị trường bé gặp khó khăn, ảnh hưởng các giao dịch tại đây.

"Nếu yêu cầu phải có 2 công chứng viên ở những vùng thị trường bé chắc chắn khó. Thực tế thời gian vừa qua đã có tình trạng những văn phòng công chứng chỉ có một công chứng viên là tương đối nhiều chứ không phải ít", ông Đậu Anh Tuấn nêu.

"Chúng ta đã thử một lần rồi nhưng thấy không ổn"

Ngược lại, Chủ tịch Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam Nguyễn Chí Thiện cho biết, luật Công chứng 2006 đã đưa ra loại hình văn phòng công chứng là doanh nghiệp tư với một công chứng viên. Tuy nhiên, sau 8 năm thực hiện luật, khi sửa luật vào năm 2014 thì thấy rằng mô hình này không khả thi.

GIA HÂN

Thừa nhận trên thực tế có các văn phòng công chứng không đủ 2 công chứng viên, song luật và các văn bản hướng dẫn yêu cầu trong một thời gian nhất định phải bổ sung đầy đủ số lượng công chứng viên để duy trì hoạt động.

Theo ông Thiện, nếu cho phép thành lập văn phòng công chứng 1 công chứng viên thì số lượng văn phòng công chứng sẽ rất nhiều. Do đó, quan điểm của Hiệp hội Công chứng viên là duy trì văn phòng công chứng dưới hình thức là công ty hợp danh như hiện nay là phù hợp.

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long cho biết, luật Công chứng 2006 đã quy định 2 loại hình, nhưng đến luật Công chứng 2014 thì phải điều chỉnh lại chỉ còn loại hình hợp danh. Theo ông Long, dịch vụ công chứng là dịch vụ công, lẽ ra Nhà nước làm toàn bộ, vì phải đảm bảo tính liên tục, bền vững và chịu trách nhiệm.

"Bây giờ văn phòng công chứng tư nhân chỉ có 1 người thì nếu có bất trắc, 1 người chỉ cần ốm đau, chết, trái gió trở trời thì sẽ gây ra hệ quả pháp lý của việc chứng nhận tài sản. Điều này không đúng với bản chất của dịch vụ công là phải liên tục và chịu trách nhiệm", ông Long nhấn mạnh.

GIA HÂN

"Chúng ta đã thử 1 lần rồi nhưng thấy không ổn thì mới xin phép chỉnh lại vào năm 2014. Bây giờ Chính phủ muốn báo cáo Thường vụ và báo cáo Quốc hội là tiếp tục cho quan điểm trong luật hiện hành. Vào năm 2014 Chính phủ vẫn trình 2 phương án và Quốc hội quyết định là chỉ chọn 1 phương án chỉ có 1 loại hình hợp danh. Quốc hội cũng đã trải nghiệm cả một quá trình rồi", Phó thủ tướng nói thêm.

Vẫn theo ông Long, trước đây, công chứng viên khan hiếm. Vào năm 2014, cả nước có khoảng trên 1.300 công chứng viên và 600 tổ chức hành nghề công chứng. Nhưng hiện nay số công chứng viên đã khoảng 3.400 và 1.400 hành nghề. Do đó, nếu chia đôi số lượng công chứng viên để đảm bảo văn phòng công chứng có 2 công chứng viên trở lên thì vẫn đủ, thậm chí là 2,5 người.

Một lý do khác, theo ông Long, nếu cho tự do thoải mái và số công chứng viên và văn phòng công chứng tách hết ra thì số lượng văn phòng công chứng sẽ tăng gấp đôi, thậm chí sẽ tạo ra "đại vấn đề" về quản lý.

"Vì thế, Chính phủ vẫn đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỗ này tốt nhất chỉ đưa ra 1 phương án. Trong trường hợp vẫn đưa 2 phương án thì cố gắng làm sao để phương án 1 như Chính phủ trình với các lý do như tôi vừa báo cáo", ông Long đề nghị.