Rô đồng kho me

Má đi khuất, cha vội ra vườn, đến cây me khoèo vài trái già và những chiếc lá non, từ xa đã thấy dáng cha khòm nhiều. Còn nhớ như in, những ngày này lúc cha còn khỏe vẫn thường cùng đám trai tráng trong làng rủ nhau đi bắt cá đồng.

Đấy là cái thời đời sống dân làng tôi còn nghèo, nồi cơm ghế đầy khoai, sắn, mít. Thịt cá là những món xa xỉ, chỉ ưu tiên cho người bệnh và trẻ nhỏ. Mùa mưa, nước từ những hẻm núi, gò đồi đổ xuống, sông quê đục ngầu dâng nước tràn bờ dâu, ruộng đồng, “phong tỏa” cả làng đến ba bốn ngày nhưng lại mang theo lũ cá rô, cá tràu, cá diếc... Ngày đó cá ức nước đầu mùa nhiều vô kể. Có hôm cha chọn các vàm khe - nơi đàn cá đông đúc bơi ngược dòng lên đồng để cất rớ. Thỉnh thoảng lại lội vào từng đám ruộng, đặt lờ nơi ngõ nước hứng cá...

Cá bắt về đem rộng trong một chum to, để dành cải thiện từng bữa cơm. Cá tràu kho chuối, cá diếc nấu rau răm. Riêng những chú cá rô có cái bụng vàng hườm nướng than dầm với nước mắm gừng. Nhưng có lẽ cha con tôi thích nhất vẫn là cá rô kho me. Ngày đông, trời lành lạnh, cá rô kho me ăn với cơm ghế mít khô, ngon nhớ đời. Cá rô đồng tuy xương cứng, nhưng lại chắc thịt, ngọt và đặc biệt có chùm trứng vàng rất béo. Sau khi tỉ mỉ làm sạch ruột, có thể chế biến nhiều món - từ cá rô kho tộ cho đến nướng, chiên, nấu canh chua... món nào cũng tuyệt. Riêng món kho me phải chọn những quả me tươi, để nguyên vỏ và cạo rửa thật sạch. Cá ướp gia vị gồm bột ngọt, tiêu, hành, ớt, nước mắm và không thể thiếu nghệ tươi, ướp độ 30 phút cho thấm đều. Xếp me vào nồi, đổ nước ngập mình cá. Trong lúc kho me cứ để nguyên trái, khi chín, me tự động nứt vỏ và tươm chất chua vào nước giúp cho nồi cá thơm ngon và xương cá mềm hơn. Cá vừa sôi lên, hớt bọt rồi đun lửa liu riu cho đến khi cá và me vừa chín là nhấc xuống, không cần già lửa, cá sẽ mất ngon. Cho vào nồi cá vài lát ớt để có thêm hương vị đậm đà.