Rong chơi “chợ váy xòe”

Nhiều du khách thường tự hỏi: Chợ Bắc Hà có gì mà hấp dẫn đến vậy? Dự một phiên chợ đầu năm 2012, chúng tôi mới hiểu tại sao chợ Bắc Hà quyến rũ.

Ở các tỉnh miền núi phía Bắc có rất nhiều phiên chợ độc đáo nhưng chợ Bắc Hà vẫn có một bản sắc riêng, chỉ họp phiên vào ngày chủ nhật mỗi tuần. Chợ Bắc Hà là nơi tụ họp của những sắc màu văn hóa, nổi bật với những chiếc váy xòe hoa của người Mông.

Thắng cố “cải biên”

Chợ Bắc Hà nằm ở trung tâm thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà-Lào Cai, trên cao nguyên Bắc Hà có độ cao 1.000 m. Từ sáng sớm, khi sương mù vẫn giăng kín các con dốc, ngọn đèo, người Mông, người Nùng, người Hà Nhì, người Dao đã xuống núi đi chợ.

Thắng cố là đặc sản của chợ Bắc Hà. Đầu năm đi chợ, trong cái lạnh tê tái, bên chảo thắng cố bốc khói nghi ngút, không ai có thể đành lòng bỏ đi mà không thử cho biết. Thắng cố nguyên bản của đồng bào dân tộc vùng cao giống như món lẩu thập cẩm mà thành phần chủ lực là nội tạng ngựa, trâu, bò. Nghe đâu, nếu đúng là thắng cố “xịn” thì phải rõ cả mùi ngai ngái của ruột già, gan, tim, phèo phổi.

Những chiếc váy xòe đã làm nên linh hồn của chợ phiên Bắc Hà

Bên nồi thắng cố của nhà anh Lò A Tươi trong chợ Bắc Hà, chúng tôi được thưởng thức một thứ thắng cố “cải biên”. Thắng cố Bắc Hà bây giờ làm để phục vụ thực khách bốn phương nên phải sạch hơn, dễ ăn hơn. Anh Tươi bảo: “Nếu đúng thắng cố của người dân tộc thì các bạn không ăn được đâu”. Dù rất ngon miệng với món thắng cố đã được điều chỉnh cho hợp khẩu vị người miền xuôi nhưng chúng tôi vẫn tiêng tiếc: Phải chi được thưởng thức món thắng cố “khó chịu” nguyên bản!

“Tiên tửu” kéo dài tuổi xuân

Đến Bắc Hà mà chưa uống rượu ngô Bản Phố thì coi như chưa đi. Thế nhưng, theo anh chàng người Dao tên Cháo Láo Lở, dân bản địa Bắc Hà bây giờ uống được rượu ngô Bản Phố “xịn” còn khó hơn cả tìm được thắng cố nguyên bản. Ngay đầu chợ, rất nhiều người bán rượu bày những can 20 lít rất to nhưng theo Lở, đa phần là “rượu ngô pha cồn”. Lở quả quyết: “Rượu này uống vào hại người, đau đầu và làm mất uy tín của rượu ngô Bắc Hà, vì thế chẳng nên mua về làm gì”.

Không có cơ may ăn thắng cố thật, uống rượu ngô “xịn” xem chừng chuyến đi chợ đầu năm của chúng tôi đã thất bại nhưng thật may, chúng tôi gặp được một lão nông người Nùng ở một bản gần thị trấn. Lão nông ngoài 70 tuổi này giới thiệu cho chúng tôi loại “tiên tửu” do ông tự tay ngâm từ lá thuốc, rễ cây mà theo ông là rượu “kéo dài tuổi xuân”. Nói đoạn, ông lão vạch bụng lên cho chúng tôi xem những thớ thịt săn chắc như thanh niên và bảo chúng tôi đấm thử để xem độ dẻo dai đến đâu.

Trên quả đồi ngay cạnh chợ Bắc Hà là nơi tụ tập của những thương lái buôn trâu. Đầu năm, nhiều người tậu trâu để mong một vụ mùa bội thu. Ngã giá trâu không được, người ta mời nhau chén rượu gọi là lấy may, mong một năm buôn may bán đắt. Những phụ nữ có chồng con thì không quên “đầu năm mua muối” hay sắm thêm cho chồng con bộ quần áo mới để chơi Xuân.

Chúng tôi bắt gặp một thiếu nữ người Mông đứng tần ngần trong gian hàng bách hóa đồ gia dụng của Sở Công Thương tỉnh Lào Cai. Giữa bạt ngàn trang thiết bị hiện đại của cuộc sống văn minh, bà con vùng cao đã bắt đầu cân nhắc xem có nên sử dụng nồi cơm điện, bình nước siêu tốc…

Theo Người Lao Động