Chú ý lượng nước, độ lửa, thời gian sắc thuốc
Theo lương y Huyên Thảo (Hà Nội): y gia thời xưa khuyên không dùng đồ đồng, đồ sắt, đồ nhôm mà phải dùng đồ bạc hoặc đồ đất nung để sắc thuốc mới giữ được chất lượng. Hiện nay, người ta thường dùng nồi đất, ấm đất chuyên để sắc thuốc sản xuất ở trong nước; hoặc chọn mua ấm sắc thuốc chuyên dụng được sản xuất ở nước ngoài đã qua giám định chất lượng.
Lương y Huyên Thảo khuyên, tốt nhất trước khi sắc thuốc nên ngâm thuốc vào nước lạnh từ 30-60 phút. Các vị thuốc sẽ ngấm nước nở ra, các chất trong vị thuốc dễ hòa tan vào dung dịch khi sắc. Phải theo dõi sát sao về lượng nước, độ lửa và thời gian sắc thuốc. Cụ thể:
+ Lượng nước. Những loại nước thường dùng để nấu ăn, tinh khiết, không bị ô nhiễm đều có thể dùng sắc thuốc. Thông thường đối với đa số các loại thuốc, sau khi cho thuốc vào nồi (hoặc ấm) cần đổ nước ngập mặt thuốc từ 2-5 cm. Lượng nước chắt ra sau khi sắc xong tùy theo thời gian, độ lửa sắc từng thang thuốc cụ thể. Nếu thang thuốc có nhiều hoa, lá, chất nhẹ xốp cần tăng thêm lượng nước còn thuốc có nhiều loại rễ củ thì giảm bớt nước.
+ Độ lửa. Thông thường, các thang thuốc đều được sắc theo cách lúc đầu đun lửa to cho sôi lên rồi đun nhỏ lửa. Chú ý: không để lửa quá to đề phòng nước thuốc trào ra ngoài, thuốc ở đáy nồi bị cháy. Thuốc đã bị cháy thì chất thuốc cũng bị thay đổi, phải bỏ đi, không cho thêm nước vào đun tiếp để sử dụng. Nếu để lửa quá nhỏ sẽ không đủ độ nóng để hòa tan các hoạt chất của thuốc nên hiệu quả của thuốc bị giảm đi. Khi đun thuốc cần đậy vung cho kín. Lưu ý thêm: Với những thang thuốc giải cảm, thanh nhiệt, thuốc có mùi thơm cần cho to lửa nấu nhanh để tránh lượng tinh dầu bị mất mát. Những loại thuốc bổ, vị đậm, chất thuốc chắc lúc đầu cần đun to lửa cho sôi rồi giảm lửa đun kỹ để các vị trong thuốc tiết ra triệt để.
+ Thời gian. Cần căn cứ vào loại thuốc, công năng của thuốc để định ra thời gian sắc thuốc.
Cách sắc một số loại thuốc
+ Thuốc bổ: Các thang thuốc này thường gồm các loại củ, rễ cây, xương động vật nên cần sắc kỹ. Lúc đầu đun to lửa cho sôi rồi đun nhỏ lửa. Nước đầu cần đun khoảng 45 phút, nước sau đun khoảng 30 phút.
+ Thuốc giải cảm: Các thang thuốc loại này thường bao gồm các loại cây cỏ như bạc hà, tía tô, kinh giới, hành, gừng... Nếu sắc lâu khí vị cay thơm của thuốc sẽ phát tán mất. Vì vậy chỉ cần đổ nước ngập mặt thuốc từ 0,5-1 cm, đun to lửa cho nhanh rồi rót ra uống ngay. Thông thường, nước đầu đun khoảng 10 phút, nước sau 5 phút.
+ Các loại thuốc khác chữa bệnh nội khoa (chữa bệnh khí, ứ huyết, mát gan, tăng cường tiêu hóa) cần đun to lửa cho sôi mạnh lên sau hạ nhỏ lửa sắc kỹ thêm. Nước đầu khoảng 30 phút, nước sau 20 phút.
Minh Ngọc
Bình luận (0)