Sai phạm tại các bệnh viện, trường thuộc Bộ Y tế

Trong đợt thanh tra vừa qua, Thanh tra Chính phủ (TTCP) tiến hành thanh tra Bệnh viện (BV) đa khoa T.Ư Cần Thơ, Trường đại học Y Dược (ĐHYD) Cần Thơ, Trường ĐH Y Hà Nội và ĐHYD TP.HCM (trong đó có các BV thuộc các trường). Nhiều sai phạm được TTCP chỉ rõ và đề nghị chấn chỉnh.

Về tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính ở 4 đơn vị trên, TTCP kết luận giai đoạn 2013 - 2016, tiền thu từ dịch vụ khám chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế (BHYT), và thu theo quy định thì 4 đơn vị nộp vào Kho bạc Nhà nước; còn thu từ dịch vụ khác thì nộp vào ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, các đơn vị chưa kịp thời chuyển tiền từ ngân hàng thương mại vào Kho bạc Nhà nước là chưa đúng theo Nghị định 85/2012 của Chính phủ. Ngoài ra, có một số đơn vị vi phạm trích lập quỹ hỗ trợ KCB; vi phạm trong trích quỹ khen thưởng, phúc lợi… với số tiền hàng tỉ đồng. BV ĐHYD Cần Thơ (thuộc Trường ĐHYD Cần Thơ), BV đa khoa T.Ư Cần Thơ đã trích và sử dụng nguồn vốn kinh phí theo chỉ đạo của Bộ Y tế, tuy nhiên chưa thực hiện sử dụng nguồn kinh phí này để sửa chữa, nâng cấp, cải tạo, mở rộng khu vực khám bệnh; mua sắm máy điều hòa, máy tính, các dụng cụ KCB...

Mặc dù đã được Bộ Y tế chỉ đạo từ năm 2011 về việc hạch toán đối với chế độ hạch toán cho đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước năm 2009, nhưng đến nay BV ĐHYD (thuộc Trường ĐHYD TP.HCM) vẫn chưa thực hiện, BV thực hiện hoạch toán theo chế độ kế toán doanh nghiệp từ khi thành lập đến nay. Theo TTCP, điều này là chưa phù hợp với loại hình ĐVSNCL.

Đặc biệt, trong giai đoạn 2013 - 2016, 3 trường ĐH: ĐHYD Cần Thơ, ĐH Y Hà Nội và ĐHYD TP.HCM thu một số khoản thu sự nghiệp khác chưa được quy định với tổng số tiền gần 14 tỉ đồng. Cụ thể, Trường ĐHYD Cần Thơ thu lệ phí đăng ký thi và dự thi tuyển sinh liên thông ĐH vượt mức quy định của nhà nước trên 2,2 tỉ đồng. Trường ĐHYD TP.HCM thu các khoản như lệ phí nhập học, thu đăng ký dự lễ tốt nghiệp, thu tiền giấy thi với tổng số tiền gần 7,8 tỉ đồng. Trường ĐH Y Hà Nội thu tiền nhập học, tiền thi lại, tiền tổ chức lễ tốt nghiệp hơn 3,8 tỉ đồng. Số tiền trên đã được tổng hợp vào nguồn thu của đơn vị, được sử dụng theo dự toán và đã được quyết toán hằng năm với Bộ Y tế. Theo TTCP, về nguyên tắc, số tiền thu vượt, thu sự nghiệp chưa được nhà nước quy định phải nộp vào ngân sách. TTCP kiến nghị Thủ tướng xem xét, xử lý không thu hồi số tiền trên của 3 trường nếu các trường chỉ dùng số tiền này cho hoạt động chuyên môn, đầu tư cơ sở vật chất và việc mua sắm đầu tư phải đúng quy định nhà nước và theo quy chế chi tiêu nội bộ. Tuy nhiên, TTCP cũng yêu cầu 3 trường này chấm dứt ngay việc thu các khoản chưa được quy định như trên.

Ngoài ra, các đơn vị đều sai phạm về kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của Bộ Tài chính hàng tỉ đồng. TTCP yêu cầu các đơn vị nộp thuế, do kê khai thiếu cho chi cục thuế địa phương. Cụ thể, BV đa khoa T.Ư Cần Thơ phải nộp hơn 882 triệu đồng; Trường ĐHYD Cần Thơ nộp hơn 301 triệu đồng; BV ĐHYD Cần Thơ nộp hơn 831 triệu đồng; ĐHYD TP.HCM nộp hơn 972 triệu đồng. Ngoài ra, BV ĐHYD Cần Thơ nộp số tiền khấu hao còn thiếu là hơn 17,2 tỉ đồng vào quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp của Trường ĐHYD Cần Thơ.

Riêng BV đa khoa T.Ư Cần Thơ ký hợp đồng trực tiếp với Công ty TNHH dịch vụ Bếp Xanh cung cấp suất ăn và căn tin từ ngày 1.12.2014 đến tháng 12.2019 mà không thực hiện đấu thầu là không đúng quy định của Bộ Tài chính.

Giai đoạn 2013 - 2016, BV đa khoa T.Ư Cần Thơ và ĐHYD Cần Thơ không tiến hành đăng tải thông tin về kế hoạch lựa chọn nhà thầu, kết quả lựa chọn nhà thầu lên hệ thống mạng quốc gia hoặc Báo Đấu thầu là vi phạm luật Đấu thầu. BV đa khoa T.Ư Cần Thơ thực hiện thiếu quy trình mua sắm trực tiếp theo quy định của Bộ Tài chính; có 7 đơn vị hợp đồng cung cấp trang thiết bị y tế (TTBYT) chậm hợp đồng nhưng chưa được BV làm rõ lý do.

Dự án đầu tư mua sắm hệ thống cộng hưởng từ MRI 1,5 Tesla do Trường ĐHYD Cần Thơ lập có mức tổng đầu tư cao 350 triệu đồng so với giá thấp nhất của 3 báo giá. Ngoài ra, trường cũng đã thay đổi một số thông số kỹ thuật trong hồ sơ mời thầu so với đề án được Bộ Y tế phê quyệt (Quyết định 4577 năm 2014 của Bộ Y tế).

Theo kết luận của TTCP, giai đoạn 2013 - 2016, BV đa khoa T.Ư Cần Thơ xây dựng kế hoạch đấu thầu mua sắm thuốc, vật tư y tế, vật tư tiêu hao chưa sát với thực tế sử dụng. BV không đăng tải thông tin kế hoạch lựa chọn nhà thầu; thực hiện thiếu quy trình mua sắm trực tiếp. BV thuộc Trường ĐHYD Cần Thơ không đăng tải thông tin kế hoạch lựa chọn nhà thầu; năm 2013 có 1 gói thầu thuốc, 1 gói thầu TTBYT, vật tư tiêu hao BV không thực hiện mua sắm trực tiếp theo quy định của Bộ Tài chính. BV ĐHYD thuộc Trường ĐHYD TP.HCM xây dựng kế hoạch mua sắm thuốc chưa sát trong giai đoạn số lượng bệnh nhân tăng cao, do vậy trường đã phê quyệt một số danh mục mua sắm thuốc theo hình thức mua sắm trực tiếp, chỉ định rút gọn.

Làm rõ trách nhiệm Đối với Bộ Y tế, theo TTCP, Bộ này chưa kịp thời điều chỉnh, bổ sung chức năng, nhiệm vụ đối với đơn vị sự nghiệp trực thuộc phù hợp với tình hình thực tế, chưa điều chỉnh quy chế BV ban hành từ năm 1997 đến nay không còn phù hợp. Giao quyền tự chủ cho các đơn vị mỗi năm 1 lần, quyết định ban hành chậm; hướng dẫn, kiểm tra công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý chưa thường xuyên. Phê chuẩn chủ tịch hội đồng trường chưa đảm bảo quy định; chưa ban hành khung giá dịch vụ KCB theo nguyên tắc tính đủ chi phí và có tích lũy... TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế kiểm điểm rút kinh nghiệm; chỉ đạo các vụ, cục, đơn vị có liên quan đến những hạn chế, khuyết điểm và có biện pháp khắc phục. Đối với quá trình thực hiện tự chủ tại 4 đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ Y tế, theo TTCP, tự chủ bộ máy, tổ chức, biên chế của các đơn vị không kịp thời; tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp trong đào tạo thực hiện ban hành và tổ chức thu một số khoản chưa có trong danh mục quy định, chấp hành chưa nghiêm túc hạch toán, thu chi… TTCP đề nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế chỉ đạo 4 đơn vị sự nghiệp kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tập thể lãnh đạo, cá nhân; người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu có liên quan.