Văn hóa

Số phận bất hạnh của người đóng vai 'dì ghẻ' nổi tiếng Việt Nam

Bài, ảnh: Linh Huỳnh

28/09/2015 13:33 GMT+7

(TNO) Ở tuổi 78, tóc đã bạc trắng, vậy mà nghệ sĩ Hồng Sáp vẫn phải chạy cơm từng bữa.

Nghệ sĩ Hồng Sáp nổi tiếng với vai diễn mụ dì ghẻ độc ác trong vở cải lương Tấm Cám rất nổi tiếng

Từ nhiều năm nay, người dân sống quanh đình Nhơn Hòa (Q.1, TP.HCM) đã quen thuộc với hình ảnh một bà già nhỏ bé thường phụ trách thay nước cho hai thùng trà đá miễn phí trước cửa đình. Bà chính là nghệ sĩ Hồng Sáp, người chuyên đóng các vai bà mẹ có số phận bất hạnh trong các bộ phim truyền hình như: Xóm bắt cào cào, Dốc tình, Khóc thầm... Nguyên nhân khiến nữ nghệ sĩ nổi tiếng này chọn công việc giữ đình khiến nhiều người không khỏi xót xa.

Ba lần mất con và giọt nước mắt người mẹ

Nghệ sĩ Hồng Sáp tên thật là Bùi Hồng Sáp, sinh năm 1937 tại Hà Nội. Năm 10 tuổi bà cùng cha mẹ vào Sài Gòn mưu sinh rồi bén duyên với sân khấu cải lương từ năm 14 tuổi với những vai diễn nhỏ.

Năm 24 tuổi, khi đang làm đào hát ở gánh Phước Thành, bà gặp nghệ sĩ đàn violon Thạch Cầm. Thường xuyên làm việc chung khiến tình cảm giữa hai người càng trở nên sâu đậm và quyết định nên duyên vợ chồng. Tuy nhiên, chỉ sau 5 năm kết hôn và sinh 7 người con, nữ nghệ sĩ đã quyết định “đường ai nấy đi” vì chồng bà mê “men” hơn yêu vợ, thường xuyên hằn học, thậm chí là đánh đập bà trước sự chứng kiến của nhiều người.

Sau khi chia tay, Hồng Sáp một thân một mình bươn chải làm đủ thứ nghề để kiếm tiền nuôi 7 con thơ. “Lúc đó tôi phải rong ruổi bán bắp cải ở khắp các chợ kiếm vài ba đồng lời lo cơm, lo áo cho con. Thương cảm cho số phận của tôi mà Thanh Bạch cho tôi tiền hằng tháng nhưng vẫn không đủ sống. Để kiếm thêm, tôi đi hát mỗi buổi tối nên phải mướn người giữ con. Thế nhưng 7 đứa thì hết 3 đứa vì bệnh mà qua đời. Không có nỗi đau nào bằng cảm giác của người mẹ trải qua 3 lần mất con”, bà tâm sự.

Căn phòng trọ của nghệ sĩ Hồng Sáp nằm trong xóm lao động nghèo ở Q.7 (TP.HCM)

Đứa con đầu của nghệ sĩ Hồng Sáp mất vì bệnh phổi, không tiền chạy chữa. Hai đứa con sau theo bà rong ruổi mưu sinh rồi cũng qua đời vì bệnh. Điều đau lòng là hai đứa con trút hơi thở cuối cùng khi theo bà đi diễn ở đình. Trên sân khấu, nghệ sĩ Hồng Sáp nào hay biết gì. Đến khi có người báo, bà vội vã đến bên cạnh thì hai con đã tắt thở. Từ đó, bà nguyện mỗi ngày đến giữ đình để có được cảm giác gần gũi với hai đứa con bạc mệnh.

Con mất, chồng cũ của bà sau đó cũng qua đời. Dù đã ly hôn hơn 10 năm nhưng bà vẫn dành một tình cảm đặc biệt cho người từng đầu ấp tay gối. “Lúc đó tôi đi hát ở Bạc Liêu, ông bầu dặn mọi người để cho tôi hát xong mới báo cho tôi biết chồng cũ đã mất. Biết tin, mấy mẹ con dắt díu nhau về chịu tang. Do nghèo quá không có tiền mua đất nên tôi mang tro cốt của ổng vào chùa nghệ sĩ”, nghệ sĩ Hồng Sáp nhớ lại.

Căn phòng trọ tồi tàn ở Cầu Kênh Tẻ (Q.7) là chốn đi về của ba thành viên trong gia đình

Từ đào chính cho đến người làm thuê

Ít ai biết rằng con đường đến với nghệ thuật của nghệ sĩ Hồng Sáp cũng lắm trắc trở. Năm 14 tuổi, bà chính thức bước lên sân khấu với vai trò một diễn viên múa minh họa, làm nền tôn lên vẻ đẹp lộng lẫy cho những cô đào, anh kép đang hóa thân vào vai ông hoàng, bà chúa trong vở tuồng.

Không ngừng quyết tâm và phấn đấu, Hồng Sáp dần được giao cho những vai diễn lớn hơn và được khán giả nhớ đến qua các vai đào lẳng, đào độc trong một số tuồng cải lương như: Tấm Cám, Tình sử A Nàng, Sấm dậy hận lòng thơ, Hai dòng sữa mẹ...

“Tôi diễn nhiều vai ác, vai nào cũng bị khán giả ghét hoặc rủa thầm sau lưng. Riêng với vai mụ dì ghẻ trong vở tuồng Tấm Cám, tôi bị khán giả chửi thẳng vào mặt. Tối mình diễn trên sân khấu, sáng hôm sau đi chợ có người chỉ mặt nói: "Bà dì ghẻ kìa ác như quỷ”. Tôi nghĩ đó là thành công của người nghệ sĩ”, Hồng Sáp kể.

Sau này, dù tuổi cao sức yếu nhưng nghệ sĩ Hồng Sáp vẫn nhận được lời mời tham gia diễn xuất cho các bộ phim truyền hình nổi tiếng như: Xóm bắt cào cào, Dốc tình, Khóc thầm… Nhờ tài hóa thân tuyệt vời, bà đóng được tất cả các loại vai.

Tuy nhiên, cũng vì tuổi cao mà nhiều lần bà “trầy vi tróc vẩy" trên phim trường. “Khi thực hiện một phân cảnh cùng Mạc Can trong phim Án mạng trong cô nhi viện thì tôi bị té ngã đến mức nhân viên kỹ thuật phải tạm dừng để lấy dầu gió xoa bóp cho tôi rồi quay tiếp đến khuya. Khi về nhà, tôi phải vào bệnh viện khám và uống thuốc đến 2 tuần, giờ thỉnh thoảng vẫn còn nhức lắm”, nghệ sĩ Hồng Sáp cho biết.

Ở tuổi 78, nghệ sĩ Hồng Sáp vẫn chưa có nhà, phải vay mượn chỗ này chỗ kia để trả tiền trọ

Lúc mới vào nghề đi diễn nhiều nhưng vẫn không đủ sống, thậm chí nghệ sĩ Hồng Sáp còn bị ăn chặn tiền cát sê. Nếu may mắn nhận được vai diễn lớn có nhiều phân đoạn thì bà cũng kiếm được vài chục triệu nhưng vẫn phải xài dè xẻn vì còn phải trả tiền nhà và lo cho các con. Thậm chí, nhiều khi nhà sản xuất chậm trễ trả cát sê cho diễn viên, bà phải “vay nóng” để có tiền mua đồ ăn, trả tiền nhà, tiền điện nước.

Hiện nay, nghệ sĩ Hồng Sáp đang sống cùng người con trai và đứa cháu nội (con của con trai út đã qua đời). Căn phòng nhỏ trong dãy trọ ọp ẹp ở Cầu Kênh Tẻ (Q.7) hiện là chốn đi về của ba thành viên trong gia đình.

Cũng chính cái nghèo đeo bám mà cháu nội bà phải thường xuyên gián đoạn việc học. 18 tuổi nhưng chỉ mới học đến lớp 6 tại một trường THCS, mỗi ngày phải đi lượm banh ở sân quần vợt, tới dịp lễ thì làm bảo vệ kiếm tiền phụ giúp bà.

Căn gác xập xệ là chỗ ngủ của anh Dĩ An và Bé Đông

Một người con trai của nghệ sĩ Hồng Sáp đã 46 tuổi vẫn chưa dám cưới vợ, chấp nhận cảnh cô đơn để san sẻ khốn khó với mẹ già. Anh chính là nhạc sĩ Dĩ An, một tay trống cừ khôi. “Mỗi khi có đoàn cần người đánh trống thì nó đi, còn không thì nó đánh trong mấy nhà hàng khi có đám cưới. Kiếm được đồng nào, hết đồng nấy. Nhiều lúc nó nói, tôi nghe mà đứt ruột: Con còn nuôi mẹ chưa nổi thì làm sao dám cưới vợ”, nghệ sĩ Hồng Sáp ngậm ngùi.

Lúc trước, nghệ sĩ Hồng Sáp gần như phải cáng đáng hết cuộc sống của cả nhà. Tuy nhiên, từ nhiều năm nay, căn bệnh đau khớp do một lần té ngã trong lúc diễn đã khiến bà phải ngừng hẳn những công việc nặng nhọc vì đi lại khó khăn. Thu nhập chính của bà là khoản trợ cấp 1,5 triệu đồng từ Thành ủy TP.HCM, còn các nguồn thu khác khá bấp bênh.

Bên cạnh việc diễn xuất, nếu ngày nào có chương trình thì bà sẽ đi ủi quần áo và mặc trang phục cho diễn viên. “Nhiều lúc tôi cũng tủi thân lắm, ngày xưa khi còn làm đào chính lúc nào tôi cũng có người chuẩn bị trang phục để hát còn bây giờ phải đi ủi từng bộ đồ cho lớp trẻ. Thôi kệ, tôi cũng già rồi để bọn trẻ nó tiến lên….”, nghệ sĩ Hồng Sáp nói trong nước mắt..