Sơn Đoòng thôi chưa đủ

Tuy nhiên khi nhìn thẳng vào sự thật, chúng ta buộc phải thừa nhận rằng khách du lịch không quay lại VN nhiều bằng các nước khác. Hàng loạt tổng kết đã chỉ ra rằng người nước ngoài dù yêu quý VN nhưng đều hãi hùng và ngán ngẩm sự chặt chém, tình trạng vệ sinh kém, chất lượng phục vụ tồi, và khả năng tiếng Anh rất thấp của cả hướng dẫn viên cũng như người dân nói chung.

Theo báo cáo năm 2015 của Diễn đàn kinh tế thế giới, trên 15 tiêu chí đánh giá, VN chỉ có một thế mạnh cạnh tranh duy nhất là rẻ (xếp thứ 22/141). Các tiêu chí xếp hạng cực kỳ yếu kém là trình độ công nghệ thông tin (97/141), các chính sách ưu tiên cho du lịch (119/141), phát triển bền vững (132/141), và hạ tầng dịch vụ (105/141). Chỉ nhìn qua cũng thấy đây chính là nguyên nhân khiến cho lượng khách du lịch đổ vào VN hoàn toàn không tương xứng với tiềm năng. Trong khi VN xếp hạng 33 trên thế giới về tài nguyên văn hóa và xếp hạng 40 về tài nguyên thiên nhiên, chúng ta chỉ xếp thứ 75 trên tổng số 141 nước về khả năng cạnh tranh của ngành du lịch.

Nhìn sang Thái Lan, một nước láng giềng có số lượng tài nguyên văn hóa tương đương chúng ta, nhưng đã vươn lên xếp hạng 35 về khả năng cạnh tranh so với thế giới. Singapore với tiềm năng khai thác du lịch thiên nhiên xếp thứ 69 nhưng vẫn hiên ngang xếp hạng 11. So sánh như vậy để thấy rằng một nền công nghiệp du lịch bền vững và hiệu quả sẽ không thể dựa vào những kỳ quan thiên nhiên hay di tích văn hóa được thế giới xếp hạng. Trong khi có những quốc gia còn chủ động tạo nên rừng vàng biển bạc như Dubai (UAE) thì chúng ta cũng đã đến lúc phải hiểu rằng VN mình không hề có rừng vàng biển bạc, và rừng vàng biển bạc nếu có cũng không chắc đã đem lại bạc vàng.

Báo cáo thường niên Diễn đàn kinh tế thế giới năm nay đã loại bỏ một tiêu chí đánh giá du lịch khá quan trọng có tên là Sự cởi mở và thân thiện đối với khách nước ngoài. Năm 2013, VN từng xếp hạng cực kỳ kém ở vị trí 108/140, trong khi Thái Lan xếp thứ 13. Du khách bị ăn chặn, chặt chém... đương nhiên phân biệt rất rõ hai tiêu chí “đất nước này” và “người dân nước này” xấu đẹp ra sao.

Sơn Đoòng rồi cũng sẽ chỉ là một món ăn trên bàn tiệc, dù có phần xa hoa hiếm quý hơn những món ăn khác nhưng có một lẽ đơn giản là không ai quay lại một ngôi nhà lạ chỉ vì được trả tiền rồi ăn một món ngon. Thiên hạ ngoài kia không giống như những khách hàng của “bún mắng cháo chửi” nổi tiếng đất Hà thành, cố kiết ăn cho được một miếng ngon mà chịu để chủ hàng chửi vung cả tông chi họ hàng.

Người ta quay lại một nơi chốn vì con đường đến đó bình yên, vì những con người nơi đó thân thiện không lừa lọc, vì món ngon vật lạ như Sơn Đoòng chỉ ăn một lần là đủ nhưng dưa cà mắm muối vẫn luôn hấp dẫn mời gọi, đương nhiên không phải vì sự xa hoa quý phái mà bởi sự quen thuộc đi về, bởi lời nói dạ thưa, bởi tấm lòng hiếu khách chân thành, bởi các cụ dạy rồi mà sao lại dám quên: “lời chào cao hơn mâm cỗ”.