Sóng gió bủa vây Thủ tướng Malaysia

Thủ tướng Malaysia Najib Razak đang đối mặt cáo buộc nhận gần 700 triệu USD từ các đối tác  liên quan đến quỹ đầu tư nhà nước 1MDB - Ảnh: AFP

Tờ The Wall Street Journal rạng sáng 3.7 (giờ châu Á) đưa tin họ nhận được các tài liệu từ cơ quan điều tra Malaysia cho thấy tài khoản cá nhân của ông Najib đã nhận nhiều khoản tiền tổng cộng gần 700 triệu USD từ các công ty con liên quan đến quỹ đầu tư nhà nước 1Malaysia Development Berhad (1MDB).

Quỹ 1MDB do chính Thủ tướng Najib lập năm 2008, trực thuộc Bộ Tài chính mà ông cũng chính là Bộ trưởng, với mục tiêu đầu tư chiến lược vào các dự án ở nước ngoài. Ông Najib giữ vai trò chủ tịch hội đồng cố vấn của quỹ. Theo báo cáo năm tài chính kết thúc vào ngày 31.3.2014, quỹ 1MDB nợ 42 tỉ ringgit (hơn 11 tỉ USD) và có nguy cơ mất khả năng chi trả, chủ yếu do mua 15 nhà máy điện và 1 nhà máy lọc nước biển của nước ngoài với giá cao hơn thực tế.

Kết quả đầu tư tồi tệ gắn với các cáo buộc tham nhũng nói trên đã đẩy chính quyền Najib vào một cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng và khiến đồng ringgit rớt giá thảm hại suốt nhiều tháng qua. Cựu Thủ tướng Mahathir Mohamad, người từng hậu thuẫn cho ông Najib bước lên chiếc ghế quyền lực cao nhất hồi năm 2008, đã liên tục chỉ trích và thẳng thừng kêu gọi ông Najib từ chức. Bản thân em trai ông Najib, doanh nhân có uy tín Nazir Razak, cũng nhiều lần phát biểu chỉ trích 1MDB và kêu gọi điều tra nghiêm túc các cáo buộc đối với quỹ này để đem lại câu trả lời rõ ràng cho công chúng.

Trong lúc tờ The Wall Street Journal không tiết lộ cơ quan cung cấp tài liệu, thì website Sarawak Report ngày 2.7 công khai cho hay chính Tổng chưởng lý Malaysia, Abdul Gani Patail “đang có trên bàn làm việc thông tin chi tiết” về các khoản tiền bất chính này. Trang tin nổi tiếng trong việc phanh phui tham nhũng và lạm quyền do một nhà báo thành lập này cũng đăng bài dài với chi tiết 5 khoản tiền đi vào các tài khoản đứng tên Dato’Sri Mohd Najib Bin Hj Abd Razak tại Ngân hàng AmPrivate Banking ở Kuala Lumpur từ tháng 3.2013 - 2.2015. Danh tính và vai trò phức tạp của các tổ chức, cá nhân liên quan trong các giao dịch mờ ám nói trên cũng được đề cập.

Theo đó, trong tháng 12.2014 và tháng 2.2015, các tài khoản của ông Najib đã nhận 3 khoản tiền tổng cộng 42 triệu ringgit (hơn 11 triệu USD) từ SRC International Sdn Bhd, công ty được thành lập tháng 7.2011 dưới sự bảo trợ của 1MDB. Các khoản tiền này được biết là tiền vay từ quỹ hưu trí nhà nước KWAP và được chuyển vào tài khoản cá nhân của ông Najib với mục đích “thực hiện các chương trình Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR)”. Câu hỏi được đặt ra là tại sao “kinh phí” để thực hiện các chương trình công cộng (nếu có) lại chảy vào tài khoản cá nhân của thủ tướng, và đường đi của nó hết sức phức tạp, qua nhiều công ty trung gian có dính dáng tới 1MDB?

Đáng nói hơn, ngay trước cuộc tổng tuyển cử năm 2013 ở Malaysia, chi nhánh Singapore của Ngân hàng Swiss Falcon Private Bank do quỹ đầu tư Aabar (UAE) sở hữu đã chuyển vào tài khoản ông Najib 2 khoản tiền lớn: 619.999.988 USD (ngày 21.3) và 60.999.998 USD (ngày 25.3).

Lý giải về khoản tiền tổng cộng 682 triệu USD này, Sarawak Report cho hay quỹ đầu tư Aabar là một đối tác có nhiều giao kèo với 1MDB. Vào ngày 12.3.2013, Malaysia và Abu Dhabi đã ký kết thành lập liên doanh giữa 1MDB và Aabar với tỷ lệ góp vốn 50:50. Dựa trên danh nghĩa liên doanh này, Malaysia phát hành trái phiếu trị giá 3 tỉ USD để lấy vốn thành lập cái gọi là Tun Razak Exchange. Tuy nhiên, Tun Razak Exchange chưa bao giờ ra đời, trong khi Aabar cũng không hề góp vốn vào liên doanh. Dư luận đặt vấn đề có phải khoản tiền 682 triệu USD là món “lại quả” của Aabar cho người đứng đầu phía Malaysia, thay vì phải góp vốn?

Ngay trong hôm qua, Văn phòng Thủ tướng Najib Razak và phát ngôn viên 1MDB đã mạnh mẽ phủ nhận các cáo buộc mới nhất đối với ông Najib, cho rằng đây là “đòn chính trị” của các đối thủ.

Thông tin “chấn động mặt đất” này - như lời nghị sĩ Jimmy Puah, dường như lật nhào hy vọng vừa mới được nhen nhóm sau khi hãng đánh giá tài chính Fitch hôm 30.6 nâng hạng mức tín dụng của Malaysia từ “tiêu cực” lên “ổn định” (A-). Truyền thông Malaysia lẫn quốc tế coi đây là thắng lợi về mặt chính trị lẫn kinh tế đối với chính quyền Najib. Chưa hết, Công ty đầu tư dầu khí quốc tế của Abu Dhabi (IPIC) cũng vừa tuyên bố mua lại một số tài sản của 1MDB với giá 4,2 tỉ USD, mở ra triển vọng trả hết món nợ hơn 11 tỉ USD của quỹ này. Theo các nhà phân tích, nếu cáo buộc trên được chứng minh là đúng, ông Najib Razak sẽ là thủ tướng đương chức đầu tiên trong lịch sử Malaysia bị điều tra và kết tội lạm dụng tín nhiệm hoặc tham nhũng.