Sóng ngầm thị trường tiền ảo: Nguy cơ mất tiền rất lớn

Ngày 27.11, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bắc Giang đã bắt giữ 3 đối tượng gồm Thân Thị Toan (50 tuổi, tỉnh Bắc Giang), Nguyễn Tuấn Giảng (63 tuổi, TP.Hà Nội) và Nguyễn Thị Thi (54 tuổi, TP.Hà Nội) để điều tra về hành vi "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" thông qua hình thức huy động vốn đầu tư tiền ảo Bitcoin (BTC). Trước đó, Cơ quan An ninh điều tra tỉnh Bắc Giang đã nhận được đơn tố cáo của bà Đ.T.N về việc bị Thân Thị Toan chiếm đoạt hàng trăm triệu đồng.

Theo xác minh của cơ quan điều tra, 3 đối tượng trên đã câu kết với một số đối tượng khác lập website kêu gọi các nhà đầu tư (NĐT) tham gia. Bà Toan đã mời bà Đ.T.N góp 400 triệu đồng mua mã AOC với lãi suất 0,5%/ngày, số tiền này sẽ được rút gốc sau 180 ngày nếu không muốn tiếp tục tham gia. Sau thời gian này, bà Đ.T.N muốn rút gốc mà bà Toan không đồng ý nên bà Đ.T.N đã tố cáo lên công an. Nhóm bà Toan đã lôi kéo nhiều người tham gia với hàng tỉ đồng theo hình thức đa cấp, những người giới thiệu người mới vào sẽ được chi hoa hồng từ 10 - 15% trên tổng số tiền người tham gia sau bỏ ra.

Từ cuối năm 2016 đến nay, các vụ việc lừa đảo trong kinh doanh tiền ảo và những hình thức biến tướng huy động ICO (huy động vốn thông qua việc phát hành token, 1 token sẽ được hoán đổi tương đương 1 coin), lending (cho vay, ủy thác đầu tư) bị phát hiện nhưng nhiều người vẫn lao vào.

Theo chuyên gia tài chính TS Nguyễn Trí Hiếu, việc tăng giá quá mạnh và quá nhanh của đồng BTC đã ảnh hưởng đến tâm lý đầu cơ của số đông NĐT trên thế giới, trong đó có VN. Bên cạnh đó, nhiều tổ chức, nhiều quốc gia trước đây chối bỏ các đồng tiền số thì nay cũng quay sang chấp nhận, rồi các dự án gọi vốn thành công... kích thích nhiều người tham gia đầu tư, kinh doanh tiền ảo.

Chuyên gia tài chính Huỳnh Trung Minh nhận xét việc tăng giá của các loại tiền ảo, tiền kỹ thuật số thời gian gần đây cho thấy thị trường đang tăng “bong bóng”. Hiện đi đâu cũng thấy nhiều người lao vào một cách mơ hồ và có thể nói là phát cuồng khi mua các token, tiền ảo với kỳ vọng những đồng tiền này sẽ trở thành đồng tiền thanh toán. Lúc đó giá tăng theo cấp số nhân như đã xảy ra với BTC, tăng gấp 10 lần trong vòng 7 tháng. "Có thể một vài NĐT tham gia mua bán BTC thu được lợi nhuận khiến người khác lao vào nhưng đây chỉ là số ít. Chỉ cần một vài trường hợp sụp đổ, khả năng kéo hàng loạt hoạt động ICO sập theo, lúc đó nhiều người sẽ mất tiền", ông Huỳnh Minh Trung cảnh báo.

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM (NHNN), cho rằng các quy định hiện nay không thừa nhận BTC và các loại tiền ảo tương tự khác là phương tiện thanh toán hợp pháp tại VN. Các tổ chức, cá nhân phát hành, cung ứng, sử dụng BTC và các loại tiền ảo tương tự khác làm phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm tại VN. Không những vậy mà quy định hiện nay còn xử phạt từ 150 - 250 triệu đồng đối với những hành vi này. Đồng thời kể từ ngày 1.1.2018, theo bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung còn quy định hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp như BTC và các loại tiền ảo tương tự khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trao đổi với Thanh Niên sáng 28.11, một lãnh đạo của Ủy ban Chứng khoán nhà nước cho biết Thống đốc NHNN trả lời tại phiên chất vấn Quốc hội mới đây đã khẳng định quan điểm của NHNN thì BTC hay các đồng tiền kỹ thuật số không phải là đồng tiền pháp định, đó cũng không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp. Sử dụng đồng BTC là phương tiện thanh toán là không đúng quy định pháp luật hiện hành. Với quan điểm rõ ràng của NHNN thì việc các tổ chức phát hành hay lưu hành đều bất hợp pháp. Tương tự việc các công ty huy động vốn bằng loại tiền này cũng vi phạm quy định hiện hành. Khi các loại tiền số chưa được công nhận tại VN thì cũng chưa phải là phương thức thanh toán, càng không thể gọi nó là chứng khoán. Vì vậy nó chưa thuộc phạm vi quản lý của Ủy ban Chứng khoán nhà nước.

“Nguy cơ mất tiền từ các đợt ICO hiện nay rất lớn. Trung Quốc đã cấm không được phát hành ICO. VN dù đang còn nghiên cứu, nhưng theo tôi, nhà nước nên nêu rõ phải cấm phát hành cổ phần bằng đồng tiền số. Điều đó sẽ ngăn ngừa được sự bùng phát ICO tại VN và khiến nhiều gia đình bị thiệt hại nặng nề, tiền rơi vào túi những kẻ lừa đảo”, chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.