Tại sao thể thao Việt Nam chưa thành công ở Olympic 2020?

Hoàng Xuân Vinh đã không thể bảo vệ tấm HCV Olympic nội dung 10 m súng ngắn hơi nam khi chỉ đứng vị trí thứ 22 ở vòng loại nên không thể có mặt ở chung kết. Sự trồi sụt lúc cao lúc thấp ở 6 loạt bắn xác định top 8 đã phần nào thể hiện tâm lý thiếu ổn định của Xuân Vinh, mà ngay chính anh cũng phải thừa nhận: “Tôi bị căng cứng tinh thần ở loạt bắn thứ 4. Tôi rất tiếc vì đã cố gắng hết sức nhưng kết quả không như mong muốn”. HLV Nguyễn Thị Nhung nói: “Vinh đã nỗ lực nhưng không thành công. Trong thi đấu, chỉ cần 1 loạt bắn không điều tiết tốt là dễ dẫn đến hỏng hết tất cả. Thể thao là vậy, được thua trong tích tắc”.

Một cựu tuyển thủ quốc gia môn bắn súng phân tích thêm: “Vinh năm nay đã 47 tuổi nên những vấn đề thuộc về sinh học cũng làm ảnh hưởng đến thi đấu. Kỹ thuật bắn của Vinh lúc tập vẫn rất điêu luyện nhưng khi thi đấu, anh đã không giải quyết được bài toán tâm lý và bị áp lực đè nặng. Nhiều người thắc mắc tại sao khi có vé mời dự Olympic của Liên đoàn Bắn súng thế giới, Việt Nam không chọn VĐV trẻ hoặc một số VĐV khác mà chọn Vinh. Với mặt bằng chung của bắn súng Việt Nam hiện tại, Vinh vẫn là sự lựa chọn tối ưu. Một số VĐV cùng thế hệ với Vinh đã không thể đạt chuẩn dự Olympic, các VĐV trẻ lại quá non.

Tại Olympic, rất nhiều VĐV trẻ chơi thăng hoa, thậm chí đoạt HCV. Nhưng so sánh như vậy khá khập khiễng. Thể thao Việt Nam nói chung và bắn súng nói riêng, việc đầu tư còn ở mức rất thấp so với thế giới. Điều kiện cơ sở vật chất ở các nước là cực tốt, chuyên nghiệp, hiện đại. Lúc tập luyện, đạn bắn với số lượng không hạn chế. Còn tại Việt Nam, trường bắn lạc hậu, lỗi thời vì xây từ năm 2002. VĐV Việt Nam tập thiếu đạn trầm trọng. Năm 2016, Vinh giành HCV, HCB Olympic bởi hội tụ nhiều yếu tố. Độ chín nhất về nghề và được tập huấn nước ngoài liên tục trong các năm 2014, 2015 cho đến trước khi dự đại hội ở Brazil. Nếu thời điểm đó, Vinh chỉ tập trong nước với tình trạng đạn phải dè sẻn thì có lẽ anh cũng khó thăng hoa đến vậy. Hai năm qua, VĐV các nước cũng không được đấu các giải quốc tế nhưng họ vẫn được tập trong điều kiện rất tốt, còn VĐV Việt Nam chỉ tập tại trường bắn Nhổn và phải tiết kiệm đạn dược. Đó là những lý do cơ bản khiến bắn súng Việt Nam thất bại ở Olympic lần này”.

Thạch Kim Tuấn đều sớm dừng bước ẢNH: REUTERS

Đô cử 27 tuổi Thạch Kim Tuấn lại vấp ngã gần giống với Olympic 2016. Cách đây hai ngày, anh chỉ vượt qua mức 126 kg sau 3 lần cử giật và không thành công ở cả 3 lần cử đẩy nên không được tính thành tích chung cuộc trong số 14 VĐV tham dự hạng 61 kg nam Olympic 2020.

Ông Nguyễn Nam Nhân, Trưởng phòng Quản lý TDTT Sở VH-TT TP.HCM (đơn vị quản lý Thạch Kim Tuấn), cho biết việc tập luyện bị ngắt quãng vì dịch bệnh khiến Thạch Kim Tuấn không có phong độ tốt, từ đó thiếu tự tin, căng thẳng. “Một yếu tố khác cũng cần chú ý là thiếu hoàn chỉnh về mặt kỹ thuật. Đơn cử như ở lần cử đẩy thứ 3, Tuấn nâng được tạ lên tưởng là thành công nhưng bị các trọng tài phạt không công nhận. Rõ ràng khi đó tay Tuấn chưa thẳng và còn bị run nhưng đa phần các giải trong nước trọng tài đều cho đạt nên khi ra quốc tế sẽ bị bắt lỗi”, ông Nhân nói.

Tổng thư ký Liên đoàn Cử tạ Việt Nam Đỗ Đình Kháng phân tích: “Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến thất bại của Tuấn là từ yếu tố khách quan khi Tuấn phải cách ly 29 ngày khi trở về sau giải vô địch châu Á tại Uzbekistan hồi tháng 4.2021. Thời gian dài không tập luyện lại cận thời điểm Olympic nên không thể đòi hỏi Tuấn có được phong độ tốt nhất. Nguyên nhân thứ hai đến từ tâm lý thi đấu, Tuấn giàu kinh nghiệm thi đấu quốc tế không đồng nghĩa không bị tâm lý, nhất là khi Tuấn được kỳ vọng giành huy chương cho Việt Nam. Ngay ở lượt cử đẩy đầu tiên, Tuấn đã cho thấy có dấu hiệu tâm lý khi thực hiện phần thi với nét mặt đầy căng thẳng, thiếu tự tin. Với môn thể thao cân não như cử tạ, phải đạt trạng thái tốt nhất, tâm lý ổn định nhất mới phát huy hết khả năng”.

Ở Olympic 2016, Thạch Kim Tuấn (hạng cân 56 kg) chỉ đạt 130 kg sau 3 lần cử giật, sau đó thất bại ở cả 3 lần cử đẩy, không được tính thành tích. Tương tự ở giải châu Á hồi tháng 4.2021, Tuấn đã có dấu hiệu sa sút khi không thành công 3 lần cử đẩy. Hơn nữa lần này đối thủ quá mạnh, có mặt đầy đủ 4 người đạt thứ hạng đầu chứ không như hồi tháng 1.2020 khi Tuấn đoạt HCV thế giới tại Ý với thành tích tổng cử 293 kg. Xâu chuỗi lại các kết quả này cho thấy Tuấn không còn khả năng tranh chấp thứ hạng cao ở hạng cân của anh nữa nên từ đó áp lực tâm lý dẫn đến bộc lộ yếu kém của chính mình.

Lịch thi đấu cụ thể ngày 27.7 của đoàn TTVN: 13 giờ 50: Hoàng Thị Duyên tranh tài chung kết cử tạ hạng cân 59 kg nữ. 18 giờ: Nguyễn Tiến Minh (hạng 60 thế giới) đấu lượt trận thứ 2 vòng bảng môn cầu lông gặp tay vợt Ade Resky (Aizerbaijan, hạng 80 thế giới). 18 giờ 20: Nguyễn Huy Hoàng đấu vòng loại 800 m tự do.  Trung Ninh - Quỳnh Anh

Chờ Hoàng Thị Duyên tỏa sáng Hôm nay (27.7), đoàn thể thao Việt Nam tiếp tục tranh tài các môn cử tạ, bơi, cầu lông, rowing với niềm hy vọng lớn nhất vào Hoàng Thị Duyên ở hạng cân 59 kg nữ môn cử tạ lúc 13 giờ 50. Hiện tại Duyên sở hữu thành tích tốt nhất là 223 kg, sau Kuo Hsing-chun (Đài Loan, 247 kg), Andoh Mikiko (Nhật Bản, 225 kg). Tuy nhiên BHL tuyển cử tạ Việt Nam thận trọng khi đăng ký mức khởi điểm cho Hoàng Thị Duyên là 218 kg. Mức đăng ký thành tích này của Duyên xếp 8/14 VĐV dự tranh hạng cân 59 kg nhưng còn quyền điều chỉnh trước giờ thi đấu. Một niềm hy vọng khác là Nguyễn Huy Hoàng ở cự ly 800 m tự do. Anh có thành tích đăng ký tốt thứ nhì ở lượt này là 7 phút 52 giây 74 xuất phát ở làn bơi số 5. Tuy nhiên cự ly này có nhiều VĐV rất mạnh nên cơ hội tiến sâu của Huy Hoàng rất khó. Ở ngày thi đấu hôm qua, Nguyễn Thùy Linh thất thủ trước tay vợt số 1 thế giới Tai Tzu-ying (Đài Loan) với tỷ số 0-2 (16/21, 11/21) ở lượt trận thứ 2 đơn nữ vòng bảng môn cầu lông. Kết quả này khiến Thùy Linh hẹp cơ hội đi tiếp. Còn Nguyễn Thị Ánh Viên về hạng 8/8 ở đợt bơi vòng loại 200 m tự do với thành tích 2 phút 05 giây 30.

Chuyên gia Đoàn Minh Xương nói: “Xem các niềm hy vọng của thể thao Việt Nam tranh tài ở Olympic thực sự thấy buồn. Không phải vì thành tích các em kém gây thất vọng mà cái chính là thể thao Việt Nam thực sự hẫng hụt khi bước ra đấu trường thế giới. Cái yếu rõ rệt nhất của chúng ta chính là thể lực yếu và thể hình, thể chất còn kém xa VĐV các nước. Ngay trong khu vực Đông Nam Á nhìn lực sĩ cử tạ Irawan Eko Yuli của Indonesia thi đấu cùng hạng cân 61 kg với Thạch Kim Tuấn của Việt Nam thôi cũng thấy họ vượt hơn về sức mạnh cơ bắp, về độ dày hình thể và nền tảng thể lực rất mạnh mẽ. Do vậy nếu Việt Nam không có một chiến lược cải tạo giống nòi và phát triển thể chất người Việt Nam cho tốt thì cũng chỉ loanh quanh Đông Nam Á thôi chứ đừng nói đến đủ sức tranh chấp thành tích ở Olympic. Rồi vấn đề về tâm lý đâu phải chúng ta không có cách giải quyết như trường hợp của Hoàng Xuân Vinh từng thắng ở Rio 2016 nhưng vì sao cứ mỗi lần thất bại lại nêu ra trạng thái bất ổn này? Tôi cho rằng nguyên nhân cơ bản là đầu tư của thể thao Việt Nam còn thiếu chiều sâu, chưa giúp cho VĐV đỉnh cao của chúng ta ổn định được cái đầu nên nhiều VĐV chưa trui rèn được bản lĩnh hoặc gặp phải áp lực mỗi khi bước vào thi đấu. Hoàng Xuân Vinh hay Trần Hiếu Ngân ở taekwondo trước đó là những trường hợp bất ngờ, đột biến trong thi đấu và dĩ nhiên không thể lập lại khi cách phát triển của thể thao Việt Nam còn thiếu căn cơ và chuyên nghiệp, thiếu chế độ chăm sóc thật tốt và đầu tư phù hợp. Ngoài ra cũng phải thấy khoảng trống mênh mông phía sau các tài năng được kỳ vọng này dẫn đến không có sự kế thừa tốt và thiếu tính cạnh tranh nên các VĐV hàng đầu bị chai lì hết sức bật, không có sự kích thích tâm lý trong thi đấu nên đụng trận là lúng túng, hồi hộp, đánh mất sự tự tin”. T.K (ghi)