Tăng mức xử phạt với công ty kiểm toán lên 2 tỉ đồng, cao gấp 20 lần

Vi phạm chuẩn mực kế toán, tăng xử phạt gấp 20 lần

Quốc hội đã thông qua luật Kiểm toán độc lập cùng với một số luật khác. Trong đó đáng chú ý với lĩnh vực kiểm toán độc lập, luật tăng mức tiền xử phạt lên 20 lần so với hiện nay. Cụ thể, đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng về việc tuân thủ chuẩn mực kiểm toán, chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp dẫn đến chất lượng báo cáo kiểm toán phát hành ảnh hưởng đến quyết định của các bên như cơ quan quản lý, nhà đầu tư, ngân hàng; Vi phạm quy định đối với kiểm toán báo cáo tài chính của các đơn vị có lợi ích công chúng; Do thiếu cẩn trọng dẫn đến sai sót hoặc làm sai lệch kết quả kiểm toán, hồ sơ kiểm toán... sẽ bị phạt tiền tối đa là 2 tỉ đồng (đối với công ty) và 1 tỉ đồng (đối với cá nhân). Mức xử phạt hiện tại đối với những vi phạm về kiểm toán đang là 100 triệu đồng với công ty kiểm toán và 50 triệu đồng với cá nhân. Bên cạnh đó, thời hiệu xử phạt tối đa lên 5 năm thay vì 1 năm như hiện nay.

ẢNH: FLC

Theo tờ trình của Chính phủ trước đó, thời gian qua, việc thực hiện Nghị định số 41/2018 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán độc lập đã phát sinh một số trường hợp khi phát hiện hành vi vi phạm thì đã hết thời hiệu xử phạt (1 năm) nên không xử phạt được. Một số trường hợp quy định chưa phù hợp với bản chất của hành vi vi phạm cũng như thông lệ quốc tế; mức xử phạt còn thấp chưa đủ tính răn đe. Do đó, các doanh nghiệp kiểm toán, đối tượng vi phạm có xu hướng không ngại vi phạm các quy định của luật Kiểm toán độc lập và các văn bản hướng dẫn.

Tại Hàn Quốc hay một số nước châu Âu (trong đó có Anh), mức xử phạt đối với nhóm hành vi vi phạm được quy định với nhiều hình thức, có cả phạt tiền với giá trị lớn. Cụ thể, tại Hàn Quốc, kiểm toán viên sẽ bị phạt tù chung thân hoặc ít nhất 5 năm lao động hoặc phạt tiền tối đa 50 triệu won đối với hành vi vi phạm nghiêm trọng chuẩn mực kiểm toán, chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp; nhận hối lộ từ khách hàng; làm giả số liệu, thay đổi thông tin, hủy thông tin giấy tờ kiểm toán; che giấu, gian dối sự thật; không báo cáo hành vi sai trái của giám đốc đơn vị được kiểm toán. Hành vi không nộp báo cáo tài chính; trốn tránh, từ chối, can thiệp vào việc kiểm tra chất lượng, không cung cấp tài liệu theo yêu cầu; không chỉ định kiểm toán viên trong thời gian quy định; tiết lộ thông tin, chiếm dụng thông tin mật; can thiệp sai trái vào hoạt động kiểm toán… sẽ bị phạt tù lao động bằng hoặc dưới 3 năm, hoặc phạt tiền tối đa 30 triệu won… Về thời hiệu xử phạt, hiện một số nước đều có thời gian khá dài như: Hàn Quốc, Mỹ, Malaysia, Nhật Bản (10 năm); Singapore, Philippines, Canada, Hongkong (5 - 6 năm); Ấn Độ (3 năm), Anh không có giới hạn về thời gian.

Mức phạt mang tính răn đe hành vi vi phạm

Thời gian qua, một số hành vi vi phạm trong hoạt động kiểm toán và một số trường hợp còn liên quan đến các vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thao túng giá chứng khoán như vụ án FLC, Tân Hoàng Minh. Đây là các hành vi vi phạm nghiêm trọng chuẩn mực kiểm toán như kiểm toán viên không thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp; các bằng chứng thu thập có sự mâu thuẫn nhưng kiểm toán viên không có đánh giá, nhận xét về sự mâu thuẫn… Tuy nhiên mức xử phạt bằng tiền dành cho các công ty kiểm toán chỉ ở mức 100 triệu đồng là quá thấp.

Những tháng gần đây, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng liên tục ra quyết định đình chỉ, rút tư cách kiểm toán viên của nhiều công ty kiểm toán. Mới nhất là Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã đình chỉ các kiểm toán viên ký báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023 của Công ty cổ phần Quốc Cường Gia Lai và Công ty cổ phần Xây dựng số 5. Đây là các kiểm toán viên thuộc Công ty Kiểm toán DFK Việt Nam - công ty kiểm toán có liên quan đến vụ án Đại Ninh và cũng bị cơ quan điều tra Bộ Công an kiến nghị Bộ Tài chính xem xét, xử lý nghiêm vi phạm trong quá trình thực hiện kiểm toán...

Luật sư Trần Xoa - Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang - cho rằng mức xử phạt tăng lên 2 tỉ đồng đối với tổ chức kiểm toán và 1 tỉ đồng đối với cá nhân kiểm toán viên là đủ để mang tính răn đe. Bởi trước đây mức xử phạt quá thấp nên một số cá nhân, công ty kiểm toán có thể "nhắm mắt", "làm đại" khi thực hiện kiểm toán. Nhiều cá nhân chỉ làm qua loa, lấy lệ vì mức xử phạt thấp, còn thua số tiền họ nhận được trong các hợp đồng kiểm toán. Song song đó. cơ quan quản lý cần tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động kiểm toán. Khi phát hiện sai phạm và xử phạt theo quy định thì phải công bố thông tin công khai. Từ đó mới gia tăng tính răn đe các tổ chức, cá nhân khác để không có hành vi tương tự.