Tết đoàn viên sau nửa thế kỷ: - Kỳ 1: 61 năm tìm về dòng tộc

Cụ Nguyễn Thị Giữa bị thất lạc người thân từ năm 1954. Mãi đến đầu năm 2015, con gái cụ là bà Nguyễn Thị Yến mới thay mẹ tìm lại được dòng tộc ngoại.

“Như con chim lạc xa đàn”

61 năm ly tán dòng họ ngoại, bà Nguyễn Thị Yến (65 tuổi) vẫn canh cánh về nơi được gọi là nguồn cội của mẹ mình. Năm tháng trôi qua, bà Yến chỉ nhớ mang máng về thuở còn chúm chím níu chân mẹ là cụ Nguyễn Thị Giữa ròng rã di cư vào miền Nam lập nghiệp, lúc mình mới 4 tuổi.

Trải qua nhiều đổi thay của thời cuộc, bà Yến vẫn canh cánh với biết bao nguyện vọng của mẹ gửi gắm khi còn sống. Khi bố qua đời, sau năm 1954, hai mẹ con bà di cư từ Hưng Yên vào vùng Hố Nai (Đồng Nai). Không lâu sau đó mẹ bà lấy chồng thứ hai là ông Nguyễn Vạn Phát.

Những thư từ, kỷ vật mà mẹ bà Yến để lại. Đây cũng là những manh mối để bà Yến tìm lại được người thân của mình - Ảnh: Đình Quân

Từ đây mẹ bà đổi tên thành Nguyễn Thị Tuyết và theo người chồng thứ hai đến sinh sống tại khu vực Ông Tạ, TP.HCM. Mẹ bà với người chồng sau có thêm 8 người con.

Sau ngày đất nước hoàn toàn giải phóng, thời cuộc đổi thay, ông Phát làm ăn thất bại, gia đình bà Yến lại khăn gói về vùng kinh tế mới ở xã Phước Thái, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai (nay tách xã là Tân Hiệp) định cư cho đến ngày nay. Cuộc sống cứ thế tiếp diễn. Người chồng sau mất, cụ Giữa vừa làm lụng vừa một mình nuôi con.

Ngày đất nước không còn bị chia cắt, bà Yến vẫn còn nhớ rõ từng lời của mẹ mình về niềm hy vọng đoàn tụ cùng gia đình: “Mẹ hy vọng mẹ sẽ về Bắc để gặp lại những người thân ở quê ngoại của mẹ”.

Cụ Giữa có hai lần gửi thư liên lạc thổ lộ nỗi niềm với anh em của mình, trong thư cụ viết: “Con bây giờ như con chim lạc xa đàn…”. Sau đó ở ngoài Bắc có gửi thư hồi âm. Sau khi cha bà Giữa ở ngoài quê mất, anh em có viết một lá thư vào cho cụ Giữa thông báo tình hình. Đến năm 1983 cụ Giữa qua đời, từ đây hai đầu Nam - Bắc mất liên lạc hoàn toàn.

Thư sai địa chỉ

Lúc cụ Giữa qua đời, bà Yến đã cố gắng liên lạc nhiều lần với cô cậu ở phía Bắc nhưng lực bất tòng tâm. Bà gửi rất nhiều thư, điện tín và không bao giờ thấy hồi âm, ngược lại cô cậu ở Bắc cũng trông ngóng tin tức của đứa cháu mình. Lý do không nhận được hồi âm là do nơi ở của bà Yến từ một xã tách làm hai xã, lại đổi tên, mẹ bà đổi tên từ Giữa sang Tuyết. Còn khi gửi thư về quê, bà Yến lại ghi sai tên người nhận.

“Tôi không nhớ rõ vào năm nào xã Phước Thái nơi tôi ở được tách ra thành xã Tân Hiệp, mà những người ngoài đó vẫn chưa biết. Cứ gửi thư theo địa chỉ cũ thì không ai nhận hết. Còn tôi gửi đúng địa chỉ nhưng đáng lẽ ra ghi tên người nhận là chị của mẹ thì tôi lại ghi tên người cậu em của mẹ. Vì thế không ai nhận được thư nhau. Thất lạc đến nay là 61 năm”, bà Yến bùi ngùi kể.

Hơn 5 năm trước đây, để ước nguyện của hai nơi được thành sự thật, cụ ông Nguyễn Ngọc Thạch (em ruột cụ Nguyễn Thị Giữa) thiết tha chủ động gửi thư nhờ chương trình Như chưa hề có cuộc chia ly giúp đỡ tìm kiếm gia đình người con của chị gái mình.

Trong một ngày mưa tầm tã, khi nhận được tin báo về thân nhân, bà Yến đội mưa vội vã đạp xe lên UBND xã Tân Hiệp để xác mình thân nhân. Đến tháng 1.2015 bà được gặp lại họ hàng bên ngoại sau 61 năm xa cách.

Hạnh phúc ngày đoàn tụ

Ngày đoàn tụ, xen lẫn với niềm vui khôn tả là những giọt nước mắt hạnh phúc của hai miền Nam - Bắc. “Suốt đêm hôm đó, tôi không ăn không ngủ gì được. Cảm giác phấn khởi lắm, tôi bây giờ như trẻ lại vài tuổi”, bà Yến vui vẻ nói.

Sau ngày đoàn tụ, cụ ông Nguyễn Ngọc Thạch có đến xã Tân Hiệp, tỉnh Đồng Nai thăm hỏi về cuộc sống của cháu mình. Ngược lại, bà Yến cùng người em mình ra Bắc để thay mặt mẹ thắp nhang cho ông bà ngoại. Ngày bà Yến ra thăm, cả họ ai cũng rưng rưng nước mắt, quấn quýt nhau không rời.

“Về đó tôi cảm thấy mừng và vui sướng lắm, cảm thấy phấn khởi nữa. Gặp lại được ông cậu người thân của mình giống như đang được gặp lại mẹ mình”, bà Yến kể.

Bà Yến cũng cho biết, sau khi ăn tết cùng gia đình, bà dự định sẽ trở lại Hưng Yên trong ngày giỗ của cụ tổ sắp tới để niềm vui đoàn viên được trọn vẹn nhất.