Thách thức cho nữ tổng thống đầu tiên của Mexico

Reuters hôm qua (4.6) dẫn số liệu của cơ quan bầu cử Mexico cho thấy ứng cử viên tổng thống Claudia Sheinbaum của đảng Phong trào Tái sinh Dân tộc (MORENA) dẫn trước ứng viên đối lập Xochitl Galvez với số phiếu cách biệt là 60% so với 28%. Tổng thống Mỹ Joe Biden và nhiều nhà lãnh đạo quốc tế đã chúc mừng bà Sheinbaum. "Lần đầu tiên trong 200 năm của nền cộng hòa, tôi sẽ trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Mexico", bà Sheinbaum tuyên bố.

Reuters

Bất ổn an ninh

Thách thức to lớn trước mắt bà Sheinbaum chính là giải quyết tình trạng mất an ninh dai dẳng tại Mexico.

Lãnh đạo sắp mãn nhiệm Andres Manuel Lopez Obrador từng giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử hồi năm 2018 với chương trình hành động phi quân sự hóa cuộc chiến chống các băng nhóm ma túy, tuyên bố khôi phục hòa bình bằng "những cái ôm, thay vì súng đạn". Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ của ông, mặc dù tỷ lệ giết người có chiều hướng giảm nhưng số người bị giết (hơn 185.000 người) chạm mức cao nhất so với bất kỳ chính quyền nào khác trong lịch sử hiện đại của đất nước.

Cuộc bầu cử năm nay cũng là lần bầu cử bạo lực nhất trong lịch sử hiện đại Mexico, với 38 ứng cử viên tranh cử các vị trí khác nhau bị sát hại. Nhiều nhà phân tích cho rằng các nhóm tội phạm có tổ chức đã mở rộng địa bàn và gia tăng tầm ảnh hưởng trong 6 năm qua.

Bà Sheinbaum tuyên bố sẽ tiếp tục các chính sách của ông Lopez Obrador, người nâng đỡ từ khi bà mới bước chân vào con đường chính trị năm 2000. Bên cạnh đó, bà cũng cam kết sẽ tạo ra một chương trình mới về điều tra hình sự nhằm giải quyết tình trạng phạm tội nhưng chưa bị xử lý, theo một số nghiên cứu là hơn 98% số vụ phạm tội.

"Thách thức lớn nhất mà đất nước đối mặt đến từ tội phạm có tổ chức, sự mở rộng địa bàn của các băng nhóm", chuyên gia nghiên cứu Mỹ Latinh Will Freeman tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại (Mỹ) nói với CNN. Đội ngũ của bà Sheinbaum từng gây tiếng vang khi cải thiện an ninh tại Mexico City với tỷ lệ giết người ở thủ đô dưới nhiệm kỳ của bà giảm 50%. Tuy nhiên, ông Freeman cho rằng việc bà Sheinbaum có lặp lại được điều đó trên quy mô cả nước hay không vẫn còn là dấu hỏi.

Kinh tế và đối ngoại

Tổng thống đắc cử Mexico cũng sẽ tiếp quản một nền kinh tế với mức tăng trưởng thấp và thâm hụt ngân sách cao, dự kiến lên đến gần 6% GDP vào cuối năm 2024, theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Trong 6 năm qua, ông Lopez Obrador đã tăng lương tối thiểu lên gấp đôi, giảm tỷ lệ người nghèo, củng cố đồng peso và kéo tỷ lệ thất nghiệp về mức thấp. Phát biểu trước người ủng hộ hôm 3.6, bà Sheinbaum hứa sẽ mở rộng các chương trình phúc lợi dưới thời người tiền nhiệm nhưng cam kết sẽ hành động có trách nhiệm về mặt tài chính và tôn trọng quyền tự chủ của ngân hàng trung ương, theo Reuters.

Mặt khác, một thử thách lớn khác với tân tổng thống là xử lý mối quan hệ nhạy cảm với nước láng giềng Mỹ, đặc biệt là vấn đề người di cư hướng đến Mỹ thông qua Mexico cũng như việc hợp tác an ninh chống các băng nhóm buôn ma túy.

Cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra tại Mỹ vào tháng 11 và các quan chức Mexico dự báo rằng việc đàm phán với nước láng giềng sẽ trở nên khó khăn hơn nếu ông Donald Trump đắc cử. Vị cựu tổng thống từng tuyên bố sẽ đánh thuế 100% đối với xe hơi Trung Quốc chế tạo tại Mexico và nói sẽ huy động lực lượng đặc nhiệm để chống các băng nhóm ở biên giới. Trong tuyên bố chiến thắng, bà Sheinbaum nói sẽ vun đắp "mối quan hệ hữu nghị" với Mỹ nhưng cũng sẽ "luôn bảo vệ người Mexico sống tại Mỹ".