Thảm sát 6 người tại Bình Phước: Nên sớm có Luật treo thưởng

Luật treo thưởng sẽ giúp cho người dân có động cơ mạnh hơn trong việc cung cấp thông tin về tội phạm cho cơ quan điều tra. (Trong ảnh: Công an phát tờ rơi và thư vận động người dân cung cấp thông tin cho vụ án giết người ở Bình Phước) - Ảnh: Tiểu Thiên

Treo thưởng là một việc rất bình thường ở nhiều quốc gia, đem đến lợi ích to lớn cho xã hội. Nó có tác dụng kêu gọi sự chung tay của toàn thể cộng đồng để giải quyết những vấn đề khó khăn phức tạp mà đôi khi một vài cơ quan chức năng nhà nước không làm nổi. Thí dụ như vấn đề cung cấp thông tin tội phạm. 

Trong xã hội, không phải mọi người đều có ý thức cộng đồng ngang bằng nhau mà người nhiều kẻ ít. Hoặc là đôi khi người nắm thông tin tội phạm vẫn có ý thức cộng đồng cao nhưng nỗi sợ hãi bị trả thù lấn át mong muốn chung tay giúp sức cho xã hội. Việc treo thưởng trong trường hợp này có tác dụng kích thích người nắm giữ thông tin vượt qua nỗi sợ hãi mà cung cấp thông tin tội phạm cho cơ quan chức năng, vì giờ đây ngoài ý thức cộng đồng, họ còn có lợi ích cá nhân chính đáng.

Vấn đề tôi muốn nói ở đây là việc xây dựng những quy định pháp luật liên quan để khi cần, có thể áp dụng ngay. Theo tôi, để giải quyết vấn đề này, cần có Luật treo thưởng (tôi tạm thời đề nghị tên của luật như vậy, mong quý bạn đọc cho ý kiến thêm).

Việc xây dựng “Luật treo thưởng” có 2 ý nghĩa. Ý nghĩa thứ nhất là nó chính quy hóa việc treo thưởng, nâng sự quan tâm của xã hội đối với các sáng kiến, giải pháp hoặc cung cấp thông tin lên một mức hợp lý, làm cho người dân có ý thức lớn hơn về vấn đề này. Điều thứ 2, hết sức quan trọng, là nó quy định chi tiết cụ thể vấn đề tài chính cho việc treo thưởng. Nguồn tiền thưởng lấy từ đâu, mức thưởng thế nào, thực hiện ra sao…

Luật treo thưởng sẽ bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau mà trong đó việc treo thưởng cho người cung cấp thông tin tội phạm chỉ là một. Ngoài ra, còn treo thưởng cho những cá nhân tập thể có các phát minh, sáng kiến, giải pháp giúp giải quyết một vấn đề nóng của xã hội. Thí dụ như treo thưởng về sáng kiến phòng trừ một loại sâu bệnh đang tấn công dữ dội mùa màng, gây hoang mang cho nông dân; treo thưởng về sáng kiến chống phá hoại của một loại sâu máy tính đang hoành hành; treo thưởng về việc tìm ra phương thức điều trị một căn bệnh đang gây lo lắng lớn trong cộng đồng...

Quý bạn đọc sẽ thắc mắc, như vậy có thể không cần đến luật chăng? Vì thỉnh thoảng chúng ta vẫn có những cuộc phát động thi đua, trong đó có treo thưởng.

Xin thưa, việc xây dựng Luật treo thưởng có 2 ý nghĩa. Ý nghĩa thứ nhất là nó chính quy hóa việc treo thưởng, nâng sự quan tâm của xã hội đối với các sáng kiến, giải pháp hoặc cung cấp thông tin lên một mức hợp lý, làm cho người dân có ý thức lớn hơn về vấn đề này. Điều thứ 2, hết sức quan trọng, là nó quy định chi tiết cụ thể vấn đề tài chính cho việc treo thưởng: nguồn tiền thưởng lấy từ đâu, mức thưởng thế nào, thực hiện ra sao… Các cơ quan chức năng sẽ thuận lợi hơn rất nhiều so với việc phát động thi đua một cách chung chung mà không có cơ sở pháp lý vững chắc để thực hiện như hiện nay.

Trở lại với vấn đề cung cấp thông tin tội phạm. Việc trích thưởng một khoản tiền lớn, thoạt nghe qua thì thấy tốn kém, nhưng thật ra có lợi rất nhiều cho nhà nước. Vì tổ chức một chiến dịch điều tra tìm kiếm tội phạm trong những vụ án tinh vi đôi lúc còn tốn kém hơn cả việc trích thưởng, mà kết quả có khi lại chậm hơn.

Liên quan đến Luật treo thưởng sẽ còn nhiều điều cần bàn cụ thể hơn, nhưng trong khuôn khổ bài viết này, tôi xin nêu những ý căn bản như vậy. Kính đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm xem xét đề nghị của tôi trên đây.