Thảo luận Đề cương về văn hóa Việt Nam để chấn hưng văn hóa

Sáng 27.2, Hội thảo khoa học quốc gia "Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943 - 2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển" khai mạc tại Trung tâm Hội nghị quốc tế (Hà Nội) theo hình thức trực tiếp (với khoảng 250 đại biểu) và trực tuyến với 63 tỉnh, thành.

TL

Tới dự có ông Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; GS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư; ông Trần Hồng Hà, Phó thủ tướng Chính phủ; ông Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ TT-TT...

Phát biểu đề dẫn hội thảo, GS Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, bản Đề cương về văn hóa Việt Nam là sự khởi nguồn về xây dựng một nền văn hóa mới và khát vọng chấn hưng, phát triển nền văn hóa Việt Nam. Vì vậy, tại hội thảo này, GS Thắng đề nghị các nhà khoa học, đại biểu tập trung thảo luận, làm sâu sắc hơn 5 vấn đề chủ yếu.

Thứ nhất, khẳng định ý nghĩa khoa học, tầm vóc lịch sử và những giá trị trường tồn của bản Đề cương về văn hóa Việt Nam trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đặc biệt, cả phương diện lý luận và thực tiễn, cần tập trung luận giải về nội dung, cách thức để kế thừa và phát huy giá trị của Đề cương trong sự nghiệp xây dựng, phát triển toàn diện văn hóa, con người Việt Nam trên tinh thần Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng, kiên định về mục tiêu, nguyên tắc, linh hoạt, mềm dẻo về giải pháp, cách làm. 

Trên cơ sở tổng kết thực tiễn gần 40 năm tiến hành công cuộc Đổi mới, nhất là thực tiễn phát triển văn hóa đất nước, tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện lý luận về phát triển văn hóa, con người mới trong lý luận về đường lối Đổi mới của Đảng ta; xây dựng, triển khai hệ giá trị của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, gắn với các đặc trưng: dân tộc, dân chủ, nhân văn và khoa học, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết của bối cảnh mới, nền tảng phát triển mới và nhận thức mới.

TL

Thứ hai, tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức về vai trò của văn hóa đối với phát triển. Phải nhìn thẳng vào thực tế là vẫn còn nhiều lúc, nhiều nơi, văn hóa chưa được đặt thật đúng vị trí, chưa thật sự xứng tầm trong các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Thậm chí, từng có quan niệm lệch lạc cho rằng: bảo tồn, phát triển văn hóa cần nguồn lực đầu tư lớn song mang lại hiệu quả kinh tế không cao. 

Từ quan điểm biện chứng về văn hóa của bản Đề cương về văn hóa Việt Nam cùng với những chủ trương, chính sách mới của Đảng, chúng ta nhận thức rõ hơn vai trò, sự đóng góp của các thành tựu về phát triển văn hóa; về đầu tư cho văn hóa cũng là đầu tư cho phát triển; trên cơ sở đó, xây dựng các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và các đề án phát triển bảo đảm tính tổng thể, đồng bộ và toàn diện trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và môi trường, với sự ưu tiên khi thực thi trọng trách gìn giữ, bảo tồn các di sản thiên nhiên, di sản văn hóa của đất nước.

Thứ ba, hoàn thiện thể chế, pháp luật và chính sách tạo môi trường cho các hoạt động văn hóa và huy động nguồn lực cho phát triển văn hóa, con người. Những tư tưởng mới của bản Đề cương về văn hóa Việt Nam là nguồn động viên, khích lệ chúng ta trong nỗ lực xây dựng, ban hành những quy định, chính sách, mô hình quản lý mới thúc đẩy các hoạt động văn hóa -nghệ thuật phát triển tích cực và lành mạnh, phù hợp với điều kiện ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; phát triển đồng bộ mọi phương diện văn hóa quốc gia, như: văn hóa chính trị, văn hóa kinh doanh và đạo đức doanh nhân, văn hóa ứng xử trong xã hội và gia đình.

Đặc biệt, có thêm quyết tâm đột phá nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn, vướng mắc trong huy động, phân bổ các nguồn lực từ cả nhà nước và xã hội, nhất là về các cơ chế phân cấp, phân quyền, hợp tác công - tư, khuyến khích các doanh nghiệp, người dân tham gia bảo tồn, phát triển văn hóa, nghệ thuật… khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, nhỏ giọt, kéo dài; xây dựng, tổ chức thực hiện thật sự hiệu quả các chương trình, kế hoạch, dự án phát triển văn hóa, con người trong giai đoạn tới.

TƯ LIỆU CỦA ÔNG PHAN THANH HẢI

Thứ tư, chăm lo xây dựng đội ngũ những người làm công tác văn hóa có phẩm chất, năng lực chuyên môn xứng tầm với yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới. Bản Đề cương về văn hóa Việt Nam đã cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng đội ngũ cán bộ văn hóa có tâm, có tầm, có trách nhiệm trong việc việc khai thông, mở đường phát triển văn hóa nước nhà. 

Cùng với yêu cầu về đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ, đội ngũ những người làm công tác văn hóa rất cần được tôn trọng, khuyến khích, động viên, đãi ngộ và tôn vinh, xây dựng cơ chế mở, linh hoạt về tuyển dụng, tiền lương, tạo điều kiện để đội ngũ này phát huy tài năng, sức sáng tạo, cống hiến vào sự nghiệp phát triển văn hóa, con người.

Thứ năm, thúc đẩy các ngành công nghiệp văn hóa và thị trường văn hóa phát triển. Đây là yêu cầu cấp thiết đặt ra trong bối cảnh phát triển mới của đất nước. Cần có các cơ chế, chính sách đồng bộ từ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chú trọng đầu tư không chỉ cho hạ tầng kỹ thuật như hạ tầng giao thông, hạ tầng số, mà đặc biệt cần quan tâm đến hạ tầng văn hóa - xã hội, tăng cường quảng bá hình ảnh, thương hiệu quốc gia. 

Hoàn thiện thể chế, phát huy vai trò của cơ chế thị trường trong huy động và phân bổ hợp lý, hiệu quả các nguồn lực để phát triển văn hóa. Xử lý thật tốt mối quan hệ giữa nhà nước, thị trường và xã hội trong phát triển văn hóa. Quan tâm toàn diện đến cả chủ thể quản lý, chủ thể sáng tạo, chủ thể thực hành, chủ thể truyền bá văn hóa cùng với phát huy vai trò của nhân dân với tư cách là trung tâm của sự sáng tạo và hưởng thụ văn hóa. 

Theo chương trình, hội thảo "Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943 - 2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển" có một phiên chuyên đề để các đại biểu trình bày tham luận và một phiên thảo luận bàn tròn. 

Ban tổ chức đã nhận được một báo cáo trung tâm và 173 bản tham luận. Các tham luận được ban tổ chức và Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tuyển chọn để in thành bộ tài liệu phục vụ hội thảo. 

Sau khi hội thảo kết thúc, trên cơ sở các ý kiến trao đổi, thảo luận trong các phiên họp, các tác giả sẽ tiếp tục bổ sung, hoàn thiện tham luận của mình để xuất bản sách kỷ yếu, giới thiệu rộng rãi đến độc giả.