Bí ẩn vụ máy bay Ukraine rơi tại Iran

Mỹ tăng cấm vận, Iran cảnh báo tấn công Tổng thống Trump rạng sáng qua tuyên bố đã gia tăng cấm vận đối với Iran. Ông còn nói việc Mỹ không kích giết chết chỉ huy đặc nhiệm Iran Qassem Soleimani ngày 3.1 là do ông này đứng sau vụ tấn công căn cứ Mỹ ở Iraq khiến một nhân viên thiệt mạng vào tháng 12.2019 và có âm mưu cho nổ tung sứ quán Mỹ tại Baghdad. Cũng trong hôm qua, Hạ viện Mỹ thông qua nghị quyết có nội dung tổng thống không được có hành động quân sự nào lên Iran nếu chưa được quốc hội đồng ý. Tuy vậy, nghị quyết đi kèm ngoại lệ cho phép tổng thống dùng vũ lực để ngăn chặn một cuộc tấn công sắp xảy đến. Cùng ngày, chỉ huy không quân lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran, tướng Ali Hajizadeh cho biết cuộc tấn công ngày 8.1 không nhằm mục đích sát hại ai mà chỉ nhằm phá hủy “cỗ máy quân sự của kẻ thù”. Theo Tasnim News, ông Hajizadeh cảnh báo hành động đó chỉ là khởi đầu cho một chiến dịch lớn sẽ tiếp tục trên khắp khu vực.

Ngày 10.1, truyền thông Mỹ và phương Tây dẫn các nguồn tình báo loan tin chiếc máy bay Boeing 737-800 của Hãng Ukraine International Airlines đã bị tên lửa bắn rơi sau khi cất cánh từ sân bay Imam Khomeini ở Tehran (Iran) ngày 8.1. Dữ liệu được thu thập từ các vệ tinh, radar và hệ thống thông tin điện tử của quân đội và tình báo Mỹ cho thấy máy bay Ukraine bị 2 tên lửa đất đối không Tor-M1 bắn rơi, sau khi Iran phóng tên lửa tấn công 2 căn cứ có lính Mỹ đồn trú trên đất Iraq, theo CNN.

Rạng sáng qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói ông “có cảm giác xấu” về vụ máy bay rơi và suy đoán “có thể ai đó đã phạm sai lầm”. Sau đó, Thủ tướng Canada Justin Trudeau phát biểu tại Ottawa rằng nhiều nguồn tình báo của nước này lẫn đồng minh cho thấy máy bay bị tên lửa của Iran bắn rơi và đây có thể là hành động “vô ý”, theo Reuters. “Gia đình các nạn nhân và toàn thể người dân Canada muốn có câu trả lời”, ông Trudeau tuyên bố.

Mảnh vỡ máy bay Ukraine rơi ở ngoại ô Tehran Ảnh: Reuters

Tương tự, Thủ tướng Anh Boris Johnson và người đồng cấp Úc Scott Morrison kêu gọi điều tra “toàn diện, minh bạch” nguyên nhân dẫn đến cái chết của 176 người trên máy bay. Cùng ngày, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói không loại trừ khả năng máy bay bị tên lửa bắn rơi nhưng nhấn mạnh điều này cần phải được xác minh. Ngoại trưởng Ukraine Vadym Prystaiko sau đó cho biết giới chức Mỹ đã chuyển cho Kiev “dữ liệu quan trọng” liên quan vụ rơi máy bay.

Trên mạng xã hội cũng lan truyền đoạn video được cho là quay lại cảnh một chiếc máy bay bị cháy và phát nổ khi va chạm với mặt đất. Rạng sáng qua, tờ The New York Times công bố một đoạn video khác cho thấy thời điểm quả tên lửa đánh trúng một vật thể làm lóe lên một vệt sáng trên bầu trời Tehran rạng sáng 8.1, kèm theo tiếng nổ lớn một vài giây sau đó.

Phát biểu trên Đài Press TV, Giám đốc Tổ chức Hàng không dân dụng Iran Ali Abedzadeh bác bỏ cáo buộc cho rằng máy bay bị trúng tên lửa. Ông Abedzadeh cho biết máy bay đã gặp vấn đề và bốc cháy khoảng 60 - 70 giây nhưng chuyện bị trúng tên lửa là điều “không chuẩn xác về khoa học”. Ông Abedzadeh nhấn mạnh mọi phát biểu đều chỉ mang tính tham khảo cho đến khi thông tin trong hộp đen được trích xuất.

Trong khi đó, phát ngôn viên chính phủ Iran Ali Rabiei gọi những cáo buộc là “sự dối trá to lớn” và là “màn tâm lý chiến” của Mỹ cùng những bên ủng hộ nhằm xoáy sâu vào thảm kịch để đạt một số mục đích. Ngoài ra, ông Rabiei tuyên bố toàn bộ các nước có công dân trên máy bay và Hãng Boeing có thể cử đại diện đến tham gia điều tra hộp đen. Hôm qua, Ủy ban An toàn giao thông của Canada và Mỹ đã nhận lời mời của Iran. Boeing thông báo sẽ hỗ trợ, trong khi Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian tuyên bố sẵn sàng góp sức vì Pháp là nước tham gia chế tạo động cơ cho máy bay.