Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tuần rồi từ chối công nhận Iran tuân thủ nội dung thỏa thuận hạt nhân và đe dọa sẽ rút khỏi thỏa thuận ký kết năm 2015. Theo luật, tổng thống Mỹ phải chứng nhận việc Iran chấp hành thỏa thuận hạt nhân mỗi 90 ngày. Nếu không, quốc hội Mỹ sẽ có 60 ngày để quyết định có rút khỏi thỏa thuận bằng cách áp đặt trở lại những biện pháp trừng phạt kinh tế Iran hay không. Tổng thống Trump đồng thời tuyên bố sẽ liệt Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran vào danh sách các nhóm khủng bố. Ông cáo buộc Iran đang gieo rắc “sự chết chóc, hủy diệt và hỗn loạn” khắp thế giới thông qua những hành động ở Syria, Iraq và Yemen.
Tuy nhiên LHQ, các đồng minh châu Âu và cả Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định Iran tuân thủ thỏa thuận ký với Anh, Đức, Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và EU về hạn chế phát triển những công nghệ có thể dùng để chế tạo vũ khí hạt nhân. Sau tuyên bố của Tổng thống Trump, nhiều thành viên EU cùng Nga và Trung Quốc đồng loạt cảnh báo nguy cơ chiến tranh Mỹ - Iran và có thể lan rộng khắp Trung Đông nếu thỏa thuận bị phá vỡ.
Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel ngày 15.10 nhận định Nhà Trắng “gửi tín hiệu nguy hiểm”, có thể đẩy Iran và một số bên khác xé bỏ các thỏa thuận quốc tế để chạy đua hạt nhân. Tương tự, Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian nói: “Nếu chúng ta hủy bỏ một thỏa thuận đang được tuân thủ sẽ tạo ra tiền lệ nguy hiểm, nhất là trong bối cảnh quốc tế đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho vấn đề hạt nhân của CHDCND Triều Tiên”.
Cùng ngày, Thủ tướng Anh Theresa May và Thủ tướng Đức Angela Merkel có cuộc điện đàm về vấn đề này và hai bên nhất trí sẽ đảm bảo cam kết duy trì thỏa thuận với Iran. Trong khi đó, Nga cảnh báo nếu Mỹ rút khỏi thỏa thuận, Iran sẽ làm điều tương tự, dẫn đến “hậu quả nghiêm trọng và khó lường”.
Ông cáo buộc Iran nhiều lần vi phạm những nguyên tắc thỏa thuận - bất chấp việc các tổ chức quốc tế, đồng minh châu Âu và kể cả chính quyền Mỹ cũng phải công nhận Tehran vẫn đang tuân thủ đúng thỏa thuận.
Về phần mình, Tổng thống Iran Hassan Rouhani lên án tuyên bố từ phía Mỹ là “vô căn cứ”, còn Giám đốc Cơ quan Nguyên tử Iran Ali Akbar Saleh phát biểu: “Động thái liệt Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran vào danh sách khủng bố rõ ràng là lời tuyên chiến”. Tư lệnh lực lượng này Mohammad Ali Jafari thì cảnh báo Iran sẽ đáp trả bằng những biện pháp áp đảo và coi quân đội Mỹ trên khắp thế giới, đặc biệt là ở Trung Đông, không khác gì tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
Bình luận