Ninh Thuận là địa phương nổi tiếng cả nước về sản xuất muối. Một dự án khu kinh tế muối rất lớn đã được triển khai ở xã Phước Minh (H.Thuận Nam) để khai thác thế mạnh này, thế nhưng khi cộng đồng chưa nhận được gì do dự án mang lại thì “tai họa” đã tới.
 Vườn cây chết do đất bị nhiễm mặn - Ảnh: Thiện Nhân |
Năm 2000, Dự án khu kinh tế muối công nghiệp và xuất khẩu Quán Thẻ được triển khai trên diện tích hơn 2.500 ha ở xã Phước Minh, do Tổng công ty muối VN làm chủ đầu tư, công suất mỗi năm 300.000 tấn muối công nghiệp, 20.000 tấn thạch cao và 20.000 tấn nước ót. Tổng vốn đầu tư ban đầu của dự án hơn 322 tỉ đồng. Toàn bộ khu dân cư, đất nông nghiệp xã Phước Minh nằm xen kẽ trong khu vực dự án. Năm 2005, dự án được giao lại cho Công ty TNHH đầu tư và phát triển sản xuất Hạ Long (nay đổi tên Công ty CP muối Cà Ná - Ninh Thuận) đầu tư.
Thành vùng đất chết
Tuy nhiên, ông Đinh Công Dư, trưởng thôn Quán Thẻ 1, cho biết ngay từ năm đầu đi vào sản xuất (2007), nước biển thẩm thấu gây nhiễm mặn cả khu vực. Do không có biện pháp ngăn mặn kịp thời, Phước Minh đã trở thành vùng đất chết, nhà cửa, vật dụng sinh hoạt của người dân bị hư hại. Theo thống kê của H.Thuận Nam, hiện có hơn 600 giếng nước của 957 hộ dân bị nhiễm mặn hoàn toàn; gần 1.000 ha đất nông nghiệp, đất ở của 1.179 hộ dân bị nhiễm mặn, các loại cây trồng chết hàng loạt; hầu hết các công trình dân sinh, nhà ở, vật kiến trúc trên đất bị bào mòn, vật gia dụng bằng sắt bị gỉ sét nhanh chóng do nước muối thấm vào.
Mới đây, khi tham gia khảo sát thực tế, một chuyên gia về môi trường rất ngạc nhiên khi thấy đồng muối được xây dựng trên địa hình có cao độ so với mực nước biển từ 20 - 40 m, với 10 trạm bơm có chiều dài trên 10 km, địa chất chủ yếu là cát, sỏi, sạn dễ thấm. “Đây là nguyên nhân xảy ra hiện tượng nhiễm mặn, nằm ngoài sự tiên liệu trước khi dự án triển khai”, chuyên gia này nhận định.
Nhiễm mặn vượt kiểm soát
Từ năm 2012 đến nay, tỉnh Ninh Thuận đã trích hơn 50 tỉ đồng để hỗ trợ người dân xã Phước Minh thiệt hại do đất nông nghiệp bị nhiễm mặn, nhà cửa hư hỏng... Bà Trần Thị Trận (ngụ thôn Quán Thẻ 1) cho biết năm 2013, nhà nước hỗ trợ hơn 40 triệu đồng (hỗ trợ 1 lần) để sửa chữa lại nhà bị hư hỏng do bị nhiễm mặn. “Sửa xong, ở được 2 năm, nhà lại xuống cấp nhưng không biết kêu ai”, bà Trận bức xúc. Bà Phùng Thị Minh Nhuần (ngụ thôn Quán Thẻ 3) đặt câu hỏi: Năm nay người dân nhận tiền hỗ trợ thiệt hại, năm sau bị nhiễm mặn hơn nữa thì nhà nước có tiếp tục hỗ trợ hay không?
Ông Trần Xuân Hòa, Phó chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, cho biết xác định mức độ nhiễm mặn đồng muối Quán Thẻ vượt tầm kiểm soát nên tỉnh thuê Công ty TNHH MTV nước và môi trường Bình Minh (Công ty Bình Minh) thực hiện đề tài khoa học Dự báo tình hình nhiễm mặn và đề xuất các giải pháp khắc phục tình trạng nhiễm mặn đất, nước mặt, nước ngầm, không khí tại đồng muối Quán Thẻ. Mới đây, tại cuộc họp nghe báo cáo kết quả đề tài, TS Vũ Văn Nghị, Giám đốc Công ty Bình Minh, cho biết hàm lượng Clorua Natri cao vượt từ 10 lần đến 35 lần giới hạn cho phép. Phía đông và phía tây đồng muối gần như bị nhiễm mặn hoàn toàn...
Ông Lê Huyền, nguyên Phó giám đốc Sở TN-MT Ninh Thuận - nay là Chủ tịch UBND H.Thuận Nam, cho biết dự báo nhiễm mặn tiếp tục diễn ra và đến năm 2020 sẽ lên đến đỉnh điểm. Nguyên nhân do đánh giá hiện trạng ban đầu không làm một cách toàn diện, như chưa đo đạc địa chất, đo địa vật lý, chưa hình thành toàn bộ địa tráng nền, không xác định dọc chảy ngầm...
Năm 2012, UBND tỉnh Ninh Thuận ban hành quyết định phê duyệt Dự án di dân và xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư cho các hộ dân vùng trũng bị ảnh hưởng do nhiễm mặn đồng muối Quán Thẻ, tổng vốn đầu tư hơn 189 tỉ đồng. Theo kế hoạch, đến 2015 sẽ di dời khoảng 200 hộ dân vùng trũng thôn Quán Thẻ 1 bị nhiễm mặn đến nơi tái định cư, ổn định cuộc sống người dân. Tuy nhiên, hiện dự án này vẫn chưa triển khai do phải chờ nguồn vốn.
Bình luận (0)