Dịch bệnh tàn phá thể thao: Bóng đá bị tổn thương nghiêm trọng

“Cúm Tây Ban Nha” là cách gọi dân dã (và đáng nhớ) về lần đầu tiên đại dịch H1N1 bùng phát hồi năm 1918, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khoảng 27% dân số thế giới. Hàng chục triệu người đã thiệt mạng trong thời kỳ mà dân số thế giới chỉ mới vào khoảng 2 tỉ người.

Thời ấy, các giải bóng đá đỉnh cao còn chưa dày đặc như bây giờ. Mặt khác, cơn đại dịch này được phát hiện đầu tiên ở Bắc Mỹ, nên ảnh hưởng lớn nhất về mặt thể thao của nó liên quan đến các giải đấu lớn tại đây, như giải khúc côn cầu trên băng NHL với chiếc cúp Stanley nổi tiếng.

Riêng trong bóng đá, dứt khoát xứ sở “túc cầu giáo” Brazil không thể nào quên sự kiện này. Năm ngoái, khi đá trận mở màn Copa America 2019, đội tuyển “vàng - xanh” xuất hiện trong màu áo... trắng. Vâng, rất hy hữu, bởi ai cũng biết tuyển Brazil khi nào cũng gắn bó với chiếc áo màu vàng, vốn là một trong những trang phục quen thuộc và nổi tiếng nhất trong thế giới thể thao. Sở dĩ Brazil “phải” mặc áo trắng là để kỷ niệm cột mốc đặc biệt: đúng 100 năm kể từ khi họ giành được danh hiệu quan trọng đầu tiên: vô địch bóng đá Nam Mỹ 1919 (tên gọi Copa America của giải đấu này chỉ xuất hiện từ năm 1975). Ngày xưa, đội tuyển Brazil mặc áo trắng. Vì thua Uruguay tại World Cup 1950 mà bóng đá Brazil suy sụp đến mức khai tử màu áo ấy. Phải đặc biệt lắm, Brazil mới dùng lại chiếc áo trắng... đúng 1 lần!

Giải vô địch Nam Mỹ được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1916. Khi ấy, kế hoạch của giải này là diễn ra hằng năm. Khoảng chục lần giải đầu tiên đều là như vậy, trừ năm 1918, giải bị hủy bỏ vì “cúm Tây Ban Nha”. Do châu Âu còn đang chìm trong khói lửa của Đệ nhất thế chiến, nên các giải vô địch Nam Mỹ 1916 (tại Argentina) và 1917 (tại Uruguay) càng trở nên đáng nhớ, và việc hủy bỏ giải này vì đại dịch vào năm 1918 càng thấy đau lòng. “Cúm Tây Ban Nha” thậm chí đã cướp đi mạng sống của Tổng thống Brazil Rodrigues Alves, khi ông đã đắc cử nhưng chưa nhậm chức. Bị ngưng trệ 1 năm, giải vô địch Nam Mỹ được tổ chức lại vào năm 1919 tại Brazil, và đội chủ nhà lên ngôi vô địch sau khi thắng đội bóng mạnh nhất thế giới thời ấy là Uruguay trong trận play-off.

Uruguay vô địch đến 6 trong 10 lần giải đầu tiên của bóng đá Nam Mỹ. Đấy cũng là đội đã liên tục vô địch bóng đá Olympic trong thập niên 1920 và vô địch World Cup ngay lần đầu tiên giải này được tổ chức vào năm 1930. Vậy nên, chức vô địch Nam Mỹ 1919 luôn có một vị trí trang trọng khi giới nghiên cứu lịch sử bóng đá Brazil nhìn lại bảng vàng truyền thống của nền bóng đá từng 5 lần vô địch World Cup này. Sự kiện ấy quan trọng đến nỗi bây giờ, người ta lập tức nhớ lại quá khứ và hy vọng: giải Copa America 2020 bị hoãn vì đại dịch Covid-19 thì rất có thể, nó sẽ trở nên hấp dẫn hơn khi xuất hiện trở lại vào năm 2021. Và lịch sử có thể sẽ lặp lại cho đội tuyển Brazil, với danh hiệu vô địch lần nữa!

Vấn đề hoãn giải của Copa America 2020 thoạt nhìn thì cũng như tình hình chung: không hoãn mới là chuyện lạ, trong cơn bùng nổ của đại dịch này. Nhưng bàn kỹ về mặt chuyên môn, thì ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đối với bóng đá Nam Mỹ khác xa so với những gì chúng ta đang chứng kiến ở bóng đá châu Âu trong những ngày này.

Đặc điểm của bóng đá Nam Mỹ là mùa bóng diễn ra trọn vẹn trong năm, chứ không kéo từ nửa cuối của năm này sang nửa đầu năm kế tiếp như ở châu Âu. Do vậy, không có nhiều vấn đề nan giải khi quả bóng phải ngừng lăn trong tháng 3 ở Nam Mỹ. Tại đấy, Copa Libertadores (tương đương với Champions League của châu Âu) chỉ mới diễn ra vài trận đầu tiên của vòng bảng, chưa có đội nào được hay mất gì, càng không phải tranh cãi như chuyện có nên trao luôn chức vô địch Premier League cho Liverpool, trong trường hợp giải này không thể thi đấu trở lại.

Theo thông lệ hằng năm, khi giải vô địch quốc gia Brazil bắt đầu hấp dẫn trong mùa hè thì mọi chuyện có thể đảo lộn hoàn toàn, vì đấy cũng chính là lúc châu Âu bước vào mùa chuyển nhượng, và các ngôi sao đang chơi thành công nhất tại Brazil lập tức nhận được đề nghị hấp dẫn từ châu Âu. Năm nay, gần như chắc chắn tình hình sẽ khác. Đấy là chưa kể tâm lý chung: có thể những ai đang “ngán” cảm giác ăn mừng danh hiệu vô địch Nam Mỹ ở Brazil sẽ trở nên hào hứng hơn khi Selecao phải đợi đến sang năm mới lại bước vào chiến dịch bảo vệ ngôi cao. Hóa ra, với riêng bóng đá Brazil thì sự hoành hành của đại dịch dù sao cũng có vài chỗ tốt đẹp để nhớ!