Thị trường xăng dầu lại méo mó

Giá xăng tăng 1.100 đồng/lít 

Khách đến Trạm xăng dầu thuộc Xí nghiệp cơ khí ô tô Miền Đông (Q.12, tp.hcm) thất vọng khi nhìn thấy tấm bảng “hết xăng” - Ảnh: Hoàng Việt

Đầu mối nói đủ, đại lý hết hàng

Bộ Tài chính đã có văn bản nhắc nhở các đầu mối phải chấn chỉnh lại cách tính giá xăng dầu, theo bình quân 30 ngày. Nhưng trong lần đề xuất ngày 10.8, các doanh nghiệp (DN) vẫn đưa ra mức lỗ theo chu kỳ 10 ngày tính từ 1.8, và đề xuất tăng giá xăng A92 tới 1.400 đồng/lít.

Nếu tính chu kỳ bình quân 30 ngày tới ngày 10.8, giá xăng A92 nhập khẩu chỉ ở mức 115,01 USD/thùng, tương ứng với giá cơ sở khoảng 22.900 đồng/lít, cao hơn giá bán lẻ hiện hành (21.900 đồng/lít) 1.000 đồng/lít. Và nếu trừ đi lợi nhuận định mức 300 đồng/lít mà DN đang được hưởng trong giá bán hiện tại, mức lỗ chênh lệch này chỉ còn 600 - 700 đồng/lít.

Giá xăng đã được trao về tay các đầu mối, nhưng theo nhiều DN, thực chất việc được tăng giá hay không vẫn phải chờ quyết định cuối cùng từ Bộ Tài chính. Đây có lẽ là lý do nhiều cây xăng, đại lý tiếp tục “chiêu” găm hàng, ngưng bán, tạo rối loạn về nguồn cung trên thị trường, gây sức ép để tăng giá.

Nhìn nhận tình trạng nhiều cây xăng đóng cửa, ông Võ Văn Quyền, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công thương, cho biết Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) các địa phương đã có kiểm tra, nếu có dấu hiệu găm hàng, đầu cơ chắc chắn sẽ xử lý. Về nguồn cung cho thị trường, ông Quyền cho hay theo chế độ báo cáo thường xuyên của các DN đầu mối lớn thì cân đối vào đầu tháng vẫn bình thường. Theo quy định dự trữ xăng dầu trong 30 ngày, việc Nhà máy lọc dầu Dung Quất đóng cửa sửa chữa trong 10 ngày đã có báo trước, các đầu mối có thể nhập khẩu từ Singapore về để bổ sung (nhập từ Singapore về hiện nay chỉ mất 5, 6 ngày), nên nguồn xăng dầu không bị ảnh hưởng quá lớn.

Ông Đặng Vinh Sang, TGĐ Saigon Petro, cũng cho biết dù Dung Quất tạm ngừng hoạt động, nhưng dự trữ xăng dầu của DN vẫn đảm bảo, nguồn cung xăng dầu cho đại lý thời điểm này vẫn bình thường. Ông Trần Ngọc Năm - Phó TGĐ Petrolimex, DN hiện chiếm 60% thị phần xăng dầu - thông tin Petrolimex vẫn cung cấp nguồn hàng cho các đại lý trong hệ thống đảm bảo theo đúng hợp đồng đã ký.

Tuy nhiên, ngay tại thị trường Hà Nội, nhiều cây xăng trên địa bàn H.Thanh Oai thuộc tổng đại lý Petrolimex Hà Sơn Bình đã đóng cửa với lý do mất điện, hết hàng. Rõ ràng, nguồn cung xăng ra thị trường từ đầu mối không có vấn đề gì, chỉ đứt đoạn từ tổng đại lý xuống đại lý, cây xăng lẻ.

Ông Nguyễn Quí Tính, Đội trưởng Đội QLTT khu vực Thanh Oai, cho biết đã tiến hành kiểm tra cả 14 cây xăng trên địa bàn. Tại thời điểm kiểm tra, có 13 cây mở cửa bán hàng, nhưng có hiện tượng bán nhỏ giọt từ vài ngày nay. Theo ông Tính, nguyên nhân là do các tổng đại lý chỉ giao hàng theo hợp đồng, trong khi sức mua lại tăng đột biến do người dân xôn xao trước thông tin tăng giá. Theo phản ánh của các cây xăng tại đây thì cả tổng đại lý Công ty xăng dầu Hà Sơn Bình cũng như K133 đều giao ít hàng, các cây xăng lấy hàng khó khăn. Cùng với đó là việc hoa hồng bị cắt giảm, xăng chỉ còn 140 đồng/lít, dầu là 220 đồng/lít khiến các cây xăng không mặn mà trong việc nhập hàng, bán hàng, gây xôn xao dư luận mấy ngày nay. Đáng chú ý, ông Tính cho biết không có cây xăng nào bị xử phạt mà mới dừng lại ở nhắc nhở.

Còn theo ông Đặng Vinh Sang, quy định điều chỉnh 10 ngày cho tăng 1 lần, dẫn tới khi giá thế giới tăng vọt, giá trong nước sẽ phải điều chỉnh tăng mạnh theo. Đoán giá có thể tăng hơn 1.000 đồng/lít xăng, nên việc các đại lý, cây xăng đua nhau đầu cơ găm hàng là có. Mặt khác, do chênh lệch giá cơ sở và giá bán lẻ lớn, hoa hồng chiết khấu cho các đại lý đã giảm mạnh, nên nhiều cây xăng cũng bán nhỏ giọt.

Việc lặp lại nhiều lần tình trạng hàng loạt cây xăng ngừng bán vào các thời điểm “nhạy cảm” khi giá xăng chuẩn bị tăng, một lần nữa cho thấy sự yếu kém trong quản lý cung - cầu xăng dầu hiện nay.

Bắt tay làm giá ?

Trạng thái dồn nén với thị trường xăng dầu chỉ được giải tỏa khi chiều qua, các đầu mối phát đi thông báo điều chỉnh giá xăng dầu. Cụ thể, 17 giờ hôm qua (13.8) Petrolimex phát pháo đầu tiên khi điều chỉnh tăng giá xăng A92 thêm 1.100 đồng/lít, từ 21.900 đồng lên 23.000 đồng/lít. Dầu diesel tăng thêm 750 đồng/lít lên 21.550 đồng/lít, dầu hỏa tăng 800 đồng/lít lên 21.450 đồng/lít, dầu ma zút tăng thêm 500 đồng/kg lên 18.650 đồng/kg và sử dụng quỹ bình ổn giá chỉ đối với xăng là 300 đồng/lít. Đây cũng là mức tăng của Saigon Petro, tuy nhiên, thời gian điều chỉnh chậm hơn một chút, từ 17 giờ 30 chiều.

Đây là lần thứ hai sau khi được trao quyền chủ động giá, các DN đã “chọn” cách tăng cùng một mức giá, thời điểm chênh lệch cũng không đáng kể. Theo một chuyên gia, dù cơ quan quản lý đã có động thái đưa giá xăng dầu về dần với thị trường, tuy nhiên, còn xa mới có thị trường xăng dầu thực sự. Trên thực tế, dù giá vốn, chi phí tồn kho, vận chuyển, lưu thông, chiết khấu đại lý… khác nhau, nhưng các DN vẫn đang nhìn nhau tăng giá.

Theo PGS-TS Ngô Trí Long, mấu chốt vấn đề khiến thị trường xăng dầu rối loạn như hiện nay vẫn là do cơ chế giá. Thị trường xăng dầu vẫn độc quyền thì nhà nước phải có sự can thiệp và kiểm soát chặt chẽ về giá. Mặt khác, việc công khai giá vốn, chi phí, lượng hàng nhập và tồn kho của các đầu mối là hết sức cần thiết, để đảm bảo minh bạch lỗ lãi, và xác định rõ mức tăng của các DN có thực sự hợp lý hay không.

Đáng nói, trong phương án điều chỉnh giá, nhiều đầu mối đã tính tới chuyện giảm thuế để kềm mức tăng. Tuy nhiên, trong lần tăng này, việc giảm thuế một lần nữa đã không được tính tới (thuế nhập khẩu với xăng vẫn đứng ở mức 12%). Theo một chuyên gia, trong mối quan hệ kiềng ba chân là DN - nhà nước - người tiêu dùng, quyền lợi người tiêu dùng một lần nữa lại bị xếp cuối.

Lập biên bản nhiều cây xăng ngưng bán Đại lý bán lẻ xăng dầu Hồng Vân (trên QL1K, thuộc ấp Nội Hóa, xã Bình An, TX.Dĩ An) dựng hàng rào, đặt bảng ghi “Hết hàng, đừng làm phiền” - Ảnh: K.C Sáng 13.8, QLTT Đồng Nai tiếp tục kiểm tra tình hình kinh doanh xăng dầu trên địa bàn, lập biên bản nhiều cây xăng ngưng bán hàng.  Vào 11 giờ ngày 13.8, Đội QLTT số 2 lập biên bản cây xăng Suối Linh thuộc P.Long Bình (TP.Biên Hòa) do không bán xăng cho khách. Cũng trong sáng qua, trên QL1A, QL20, tình hình các cây xăng đóng cửa tiếp tục lan rộng. Nhiều cây xăng để bảng hết hàng, ngưng bán và dùng rào sắt quây lại để tránh khách vào đổ xăng. Khi được hỏi vì sao không bán, một số cửa hàng xăng dầu cho biết do không có nguồn xăng từ các tổng đại lý phân phối xuống, lượng xăng dự trữ đã hết. Đội QLTT Thống Nhất đã kiểm tra và lập biên bản 4 cây xăng. Còn trên QL1K, đoạn từ cửa ngõ TP.Biên Hòa (Đồng Nai), đi qua TX.Dĩ An (Bình Dương) đến giáp Q.Thủ Đức (TP.HCM), hai bên đường rất nhiều cây xăng ngưng bán, hoặc bán nhỏ giọt cầm chừng. Theo ghi nhận của Thanh Niên, nhiều cây xăng chỉ bán từ 30.000-50.000 đồng tiền xăng cho một khách. Đặc biệt có một số cây xăng chỉ bán cho xe gắn máy chứ không bán cho ô tô hoặc có cây xăng có 4-5 trụ bơm, nhưng chỉ cử 1 nhân viên bán hàng theo kiểu nhỏ giọt. Đại lý bán lẻ xăng dầu Hồng Vân (trên QL1K, thuộc ấp Nội Hóa, xã Bình An, TX.Dĩ An) thì dựng hàng rào, phía trước đặt tấm bảng ghi “Hết hàng, đừng làm phiền”. Tại TP.HCM, vào khoảng 14 giờ 30 ngày 13.8, Trạm xăng dầu thuộc Xí nghiệp cơ khí ô tô miền Đông (ngay góc QL1A và đường Song Hành QL22, Q.12) vẫn còn treo bảng “Hết xăng”. Đoàn cán bộ QLTT Q.12 có mặt tại hiện trường xác nhận: Cây xăng này hết hàng, ngưng bán hàng từ ngày 12.8. Đại diện cây xăng cho biết đơn vị đầu mối là Công ty Tân Nhật Minh không cung cấp hàng. Cũng chiều ngày 13.8, đại lý bán lẻ xăng dầu Cát Tường (1863/3A QL1A, P.An Phú Đông, Q.12) treo bảng “hết xăng”. Đội QLTT Q.12 đã lập biên bản, ghi nhận thực tế bồn hết xăng. Ông Nguyễn Trí Vị - Đội trưởng Đội QLTT Bình Thạnh - cho biết đội đã lập biên bản cây xăng Ngọc Đến (140 - 142 Nguyễn Xí, P.26, Q.Bình Thạnh), trong bồn chỉ còn 400 lít xăng, không đủ bơm. Cây xăng này đã treo bảng hết hàng từ ngày 10.8. Trong đợt sốt xăng dầu trước đây, cây xăng này cũng từng bị lập biên bản về việc hết xăng, ngưng bán hàng. Kim Cương - Hoàng Việt

Giá cước vận tải sẽ tăng Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN, cho biết 2 lần tăng trước (ngày 20.7 và 1.8) giá xăng chỉ mới tăng 6% so với trước đó, dầu DO tăng 4%, chưa đến ngưỡng điều chỉnh cước vận tải, nên các đơn vị chưa điều chỉnh. Tuy nhiên, với lần tăng này, giá xăng qua 3 đợt tăng tổng cộng 2.400 đồng/lít, tăng trên 10% so với thời điểm trước ngày 20.7, dầu DO tăng 1.650 đồng/lít, tăng 7%. Xăng hiện chiếm 40% cơ cấu giá thành vận chuyển taxi, mức tăng này buộc các DN taxi phải điều chỉnh tăng giá cước. Về vận tải hàng hóa, các DN sẽ phải có thương lượng với chủ hàng, nếu khách hàng đồng ý có thể tăng giá cước hiện nay. Mức tăng 7% của dầu DO thì vận tải hành khách chưa đến mức cần phải tăng giá cước, vì khách đi lại ít, xe thừa, nhưng do rơi vào đúng thời điểm Quốc khánh 2.9, là chất xúc tác ép các đơn vị vận tải phải điều chỉnh tăng giá cước, dự đoán sẽ có các đợt tăng giá cước cùng đợt 2.9. Ông Đặng Hoàng Phương - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần taxi Sài Gòn Hoàng Long - cho biết sẽ tính toán tăng giá cước. Theo ông Hồ Huy - Chủ tịch Tập đoàn Mai Linh, với tỷ trọng chi phí xăng dầu chiếm từ 26-31% doanh thu, mức cước sẽ tăng tương ứng 800 đồng/km. Nếu kết hợp cả yếu tố cộng, trừ biên độ điều chỉnh, có thể Mai Linh sẽ xem xét tăng từ 800-1.000 đồng/km. M.H - Đình Mười

Mai Hà

>> Doanh nghiệp lại đề xuất tăng giá xăng dầu
>> Tăng giá xăng khiến chỉ số giá tăng 0,3%
>> Tăng giá xăng, CPI “đội” thêm 0,85%
>> Chưa điều chỉnh tăng giá xăng dầu
>> Chưa tăng giá xăng dầu, chỉ trích quỹ bình ổn giá
>> Các chuyên gia nói về việc tăng giá xăng dầu
>> Giám sát doanh nghiệp tăng giá xăng như thế nào?
>> Tăng giá xăng và sức ép độc quyền