'Thời đại thứ tư': Giải mã những bí ẩn về người máy, AI và ý thức

Trong tác phẩm Thời đại thứ tư (do First News và NXB Dân trí vừa ấn hành), tác giả Byron Reese đã dày công trình bày những vấn đề đang gây tranh luận này một cách khái quát, với các giả định và phân tích thuyết phục.

NXB

 AI có là mối đe dọa với sự tồn tại của loài người?

Chúng ta đang sống trong thời đại mà mọi thứ đều thay đổi cực kỳ nhanh chóng. Công nghệ phát triển với tốc độ chóng mặt, kéo theo nhiều thay đổi "nhảy vọt" trong đời sống con người: trí tuệ nhân tạo (AI), người máy (rô-bốt), máy tính có ý thức, những cỗ máy sáng tạo, tự động hóa, siêu trí tuệ… 

Người ta cũng dần quen với những cụm từ: không còn sự thiếu thốn, của cải không giới hạn, sự giàu có… bên cạnh những "viễn cảnh" đầy mâu thuẫn: một tương lai không có việc làm, những con người vô dụng…

Điều đáng nói là sự mâu thuẫn đó nằm ngay trong những cuộc tranh luận của chính các chuyên gia, những người nổi tiếng. Byron Reese viết: "Tất cả chuyên gia trong những bài viết đó đều là những người thông minh và nắm nhiều thông tin, nhưng những dự đoán họ đưa ra về tương lai không phải chỉ hơi khác nhau, mà là rất khác biệt và hoàn toàn đối lập nhau".

T.L

Trong khi những tên tuổi như: Elon Musk, Stephen Hawking, Bill Gates bày tỏ nỗi lo ngại AI sẽ trở thành mối đe dọa với sự tồn tại của loài người trong tương lai gần, thì một nhóm chuyên gia cũng nổi tiếng không kém với những cái tên như: Mark Zuckerberg, Andrew Ng, Pedro Domingos lại thấy "quan điểm lo sợ trên xa vời đến mức không đáng để bàn luận". Khi xem xét câu hỏi liệu máy tính có ý thức và sau đó là có sự sống hay không, giới chuyên gia lại tiếp tục bất đồng ý kiến với nhau. Điều đó khiến nhiều người nhìn về tương lai với nỗi lo sợ và hoang mang.

Theo Byron Reese, mỗi thời đại đều chứng kiến việc công nghệ thực hiện thay và tăng cường các chức năng trong đời sống thể chất và tinh thần của chúng ta. Chúng ta đã dùng lửa để hỗ trợ quá trình tiêu hóa, dùng chữ viết để gia tăng ký ức, dùng bánh xe để giảm bớt gánh nặng cho lưng và chân. 

Tác giả cuốn sách đặt câu hỏi: Có con đường nào dẫn chúng ta thoát khỏi tình cảnh này không? Và câu trả lời của ông là "tôi nghĩ là có". Theo tác giả, "con đường đó bắt đầu khi chúng ta nhận ra những chuyên gia này bất đồng ý kiến không phải vì họ biết những thứ khác nhau, mà vì họ tin vào những điều khác nhau". Chẳng hạn, có những người dự đoán chúng ta sẽ làm ra những chiếc máy tính có ý thức vì tin rằng con người là những cỗ máy, sớm muộn gì chúng ta cũng có thể tạo ra một con người bằng máy. Trái lại, những ai tin rằng máy móc sẽ không bao giờ có ý thức cũng kiên quyết không bị thuyết phục bởi lập luận con người đơn thuần là những sinh vật cơ học.

Và như tác giả nêu, những gì cuốn sách này đề cập là sự giải mã những niềm tin cốt lõi vốn là nền tảng củng cố các quan điểm khác nhau về người máy, công việc, AI và ý thức. Mục tiêu của cuốn sách là dẫn dắt độc giả qua những vấn đề hóc búa, mổ xẻ tất cả những giả định đã hình thành nên các quan điểm được giới chuyên gia tuyên bố một cách đầy tự tin.

Thời đại thứ tư, điều gì sẽ xảy ra?

Trong Thời đại thứ tư, Byron Reese hệ thống, khái quát những giai đoạn quan trọng trong tiến trình phát triển của xã hội loài người. Ông dẫn chứng, xã hội loài người đã trải qua 3 thời đại với các cột mốc dấu ấn tạo nên sự phát triển vượt bậc, và đang bước chân vào ngưỡng cửa thời đại thứ tư.

Theo đó, 100.000 năm trước con người tạo ra lửa và phát triển ngôn ngữ (thời đại thứ nhất), rồi 10.000 năm trước, con người phát minh ra nông nghiệp, xây dựng và mở rộng các thành phố (thời đại thứ hai); 5.000 năm trước, con người tạo ra bánh xe và chữ viết, tiến tới hình thành các quốc gia (thời đại thứ ba); và chúng ta đang ở ngưỡng cửa thời đại thứ tư, thời đại của công nghệ tiến bộ với tốc độ phát triển cực nhanh, với người máy và trí tuệ nhân tạo.

NXB

Tác giả của Thời đại thứ tư còn dẫn dắt người đọc về con đường tương lai, với những nội dung: cuộc sống trong thời đại thứ tư như thế nào, con người sẽ giải quyết tất cả vấn đề kỹ thuật ra sao, cái chết và sự bất tử có khác gì, điều tồi tệ gì có thể xảy ra… và hé mở cho chúng ta nhìn về thời đại thứ năm đang ở phía trước.