Bộ trưởng Bộ GTVT tự ‘nghiêm khắc phê bình' vì chậm thu phí không dừng

Tại báo cáo vừa gửi tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây về việc triển khai thu phí tự động không dừng, Chính phủ cho biết, tiến độ thực hiện không đảm bảo theo yêu cầu.

Cụ thể, tháng 10.2017, sau khi giám sát các dự án BOT giao thông, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 437 yêu cầu “từ năm 2019, triển khai đồng bộ thu phí dịch vụ không dừng đối với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT trên cả nước”. Tháng 7.2019, Thủ tướng cũng đã có công điện yêu cầu đến 31.12.2019, trạm nào không triển khai thu phí không dừng sẽ buộc phải dừng thu phí.

Tuy nhiên, đến nay tiến độ thực hiện rất chậm, cũng không trạm nào dừng thu phí vì quá hạn. Trong 93 trạm thu phí trên toàn quốc (Bộ GTVT - quản lý 74 trạm, UBND các tỉnh quản lý 19 trạm), mới có 46 trạm có vận hành làn thu phí không dừng (ETC), tức là mới được 1 nửa số trạm.

Cụ thể, đối với các trạm do mình quản lý, Bộ GTVT chia hệ thống trạm thu phí BOT thành 2 giai đoạn để triển khai: Giai đoạn 1 áp dụng đối với quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên, một số tuyến cao tốc và quốc lộ khác; giai đoạn 2 áp dụng các trạm còn lại trên toàn quốc. Giai đoạn 1 (dự án BOO1) dự định thực hiện 44 trạm, nhưng đến nay, mới lắp đặt, vận hành từ 2 - 6 làn ETC tại 39 trạm.

Riêng 5 tuyến cao tốc do VEC quản lý chỉ có 1 tuyến cầu Giẽ - Ninh Bình đã lắp đặt thiết bị; 4 tuyến còn lại chưa thể triển khai thực hiện do vướng mắc về về nguồn vốn (hiệp định vay vốn các dự án của VEC đã hết hạn) và chỉ đạo thực hiện (do VEC chuyển về Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp từ tháng 11.2018) nên “không thể hoàn thành trong năm 2019 theo chỉ đạo của ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thủ tướng”.

Đối với giai đoạn 2, thực hiện với 33 trạm, thì theo báo cáo của Chính phủ, sau khi đấu thầu rộng rãi quốc tế trong suốt hơn 1 năm (từ 4.2018 đến tháng 5.2019), Bộ GTVT đã lựa chọn liên danh Viettel, Công ty cổ phần Đầu tư công nghệ hạ tầng Vietin, Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ viễn thông Việt Vương, Công ty cổ phần công nghệ Tiên Phong (VietinF) là nhà đầu tư.

Tuy nhiên, do chủ trương Viettel được góp vốn thành lập doanh nghiệp dự án chưa có trong đề án tái cơ cấu Viettel được Thủ tướng phê duyệt và Bộ Quốc phòng muốn điều chỉnh tỷ lệ tham gia trong liên danh của Viettel từ 49% lên tối thiểu 65%, tiến độ thực hiện đã bị chậm trễ.

Thường trực Chính phủ đã tổ chức 2 cuộc họp để xử lý vào tháng 1 và tháng 3 năm nay, cuối cùng liên danh nhà đầu tư đã đồng thuận về tỷ lệ giữa các nhà đầu tư trong liên danh theo ý kiến của Bộ Quốc phòng. Chính phủ đang thực hiện các thủ tục để chấp thuận cho phép Viettel được tham gia thành lập doanh nghiệp dự án, đồng thời đang chỉ đạo Bộ GTVT và các cơ quan đơn vị liên quan xây dựng phương án triển khai đảm bảo hoàn thành trong năm 2020.

Đối với các trạm thu phí do địa phương quản lý, đến thời điểm này có 6/19 trạm địa phương đã đầu tư và kết nối và dự án BOO1; 6 trạm đồng thuận kết nối với dự án BOO 2 nên có thể vận hành ngay khi dự án BOO2 hoàn thành; 7/19 trạm còn lại, địa phương tự tổ chức thực hiện vẫn chưa hoàn thành.

Tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng trên toàn quốc chậm so với chỉ đạo của ủy ban Thường vụ Quốc hội và của Thủ tướng tại Quyết định số 07/2017. “Nhận thức được trách nhiệm trong việc chậm tiến độ hệ thống thu phí tự động không dừng”, Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan đã nghiêm túc tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan, theo báo cáo.

Cụ thể, Thường trực Chính phủ đã tổ chức 2 buổi họp để đôn đốc triển khai và kiểm điểm trách nhiệm các cơ quan, đơn vị liên quan đến việc chậm tiến độ dự án (tại các thông báo vào tháng 1 và tháng 3 vừa qua), trong đó Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ GTVT “nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân để chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động trong thời gian qua (bao gồm Dự án BOO 1 và Dự án BOO 2) cũng như phương án triển khai thu phí không dừng các dự án BOT thuộc địa phương quản lý”.

Bộ trưởng Bộ GTVT cũng đã chủ trì 3 buổi họp (tháng 1 và 3 vừa qua) chỉ đạo các Thứ trưởng, các cơ quan, đơn vị có liên quan rà soát, kiểm điểm đánh giá trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng.

Theo đó, 8 tập thể thuộc Bộ GTVT có liên quan đều “nghiêm túc kiểm điểm theo chức năng nhiệm vụ được phân công”, trong đó có 4 đơn vị trực tiếp liên quan đến quá trình triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc và rút kinh nghiệm.

Về cá nhân, với vai trò lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng, “đồng chí Bộ trưởng Bộ GTVT và đồng chí Thứ trưởng phụ trách dự án kiểm điểm tự nhận hình thức nghiêm khắc phê bình rút kinh nghiệm”, cũng theo báo cáo; 30 cá nhân thuộc các cơ quan đơn vị có liên quan có bản kiểm điểm trách nhiệm liên quan đến việc chậm tiến độ, trong đó có 9 cá nhân nhận hình thức rút kinh nghiệm; 6 cá nhân thuộc 4 đơn vị liên quan trực tiếp tới việc triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc, rút kinh nghiệm.