Bài: Trần Lệ Thủy
Một số ít trường hợp dậy thì sớm là biểu hiện của bệnh lý cần điều trị đặc biệt. tuy nhiên dù trẻ dậy thì sớm do bệnh lý hay không, cha mẹ cũng nên cho trẻ đi khám để được tư vấn và có sự hỗ trợ kịp thời từ các bác sỹ chuyên khoa, nhằm giúp trẻ có sự phát triển toàn diện nhất. Bác sỹ Lê Lan Phương (phó Khoa Phụ nội - nội tiết BV Hùng Vương, TP.HCM) sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những mối nguy khi trẻ bị dậy thì sớm.
A: Ảnh hưởng tâm lý. Mặc dù có dấu hiệu phát triển sinh lý trước nhưng mức độ phát triển tâm lý, trí tuệ của trẻ dậy thì sớm vẫn như tuổi thực tế. Dấu hiệu phát triển sớm và sự phát triển của cơ quan sinh dục sẽ làm cho trẻ chưa trưởng thành sinh ra chướng ngại tâm lý, đặc biệt là nhìn thấy đặc trưng sinh lý của mình khác với những người xung quanh nên dễ làm cho trẻ có tâm lý tự ti, dạng tâm lý này rất có khả năng để lại di chứng cho trẻ sau khi trưởng thành.
B. Buồn, bối rối…: Nhiều bé gái đã hốt hoảng, sợ hãi, xấu hổ, lo lắng, dẫn đến buồn rầu và bỏ học khi cơ thể có sự thay đổi. Có trường hợp trẻ bị rơi vào tình trạng trầm cảm vì không biết chia sẻ cùng ai. Trẻ thấy bối rối với những điều xảy ra trong cơ thể và có thể nảy sinh xúc cảm bất thường gây ra áp lực. Bé gái dậy thì sớm sẽ gặp nhiều vấn đề về hành vi cư xử, dễ sinh hoạt tình dục sớm, thậm chí lấy chồng sớm, dễ bị quấy rối và tự tử. Các bé trai có khuynh hướng hung hăng, dễ nổi cáu và hay gây gổ với những người xung quanh.
C: Chiều cao chậm phát triển. Khi dậy thì, trẻ có xu hướng cao lớn hơn bạn bè cùng trang lứa, tuy nhiên, chiều cao này chỉ phát triển tới khi giai đoạn dậy thì kết thúc và dừng lại. Nhưng chỉ sau vài năm, việc tăng trưởng chiều cao sẽ ngưng lại sớm hơn so với trẻ phát triển bình thường nên đa phần trẻ dậy thì sớm đến tuổi trưởng thành đều lùn hơn so với chiều cao tiêu chuẩn. Trong đó các bé trai thường đạt tốc độ tăng chiều cao tối đa chậm hơn 2 – 3 năm so với bé gái. Vì vậy, nếu con bạn dậy thì sớm thì sẽ thấp hơn bạn bè cùng trang lứa do hệ xương ngưng lại sớm hơn trước độ tuổi thông thường.
H: Hội chứng buồng trứng đa nang (POCS). Những cô bé có dấu hiệu dậy thì sớm như phát triển lông mu trước 8 tuổi - có thể có nguy cơ cao bị hội chứng buồng trứng đa nang, rối loạn nội tiết tố. Để phát hiện chính xác POCS, cần siêu âm soi buồng trứng xem buồng trứng có u nang hay có dấu hiệu bất thường không. Ngoài ra còn phải làm xét nghiệm máu để đo nội tiết tố androgen, insulin và nồng độ hormon khác.
M: Mất ngủ. Trẻ dậy thì sớm thường hay mất ngủ, đứng ngồi không yên và có những hành vi bất thường, nhiều trẻ còn bị rối loạn suy nghĩ và có cái nhìn lệch lạc về tình dục… Thay đổi hormon có thể đóng vai trò trong các rối loạn giấc ngủ ở một số em gái và kinh nguyệt có liên quan đặc biệt tới việc khó ngủ ngon và ngủ sâu. Các dạng mất ngủ này thường do nguyên nhân sinh lý, trong khi khó ngủ lại thường liên quan đến stress.
Q: Bé gái dễ bị quấy rối tình dục. Hầu hết các bé gái hay bé trai dậy thì sớm đều phát triển nhanh về sinh lý nhưng tâm lý lại không phát triển. Vì vậy, ở bé gái, cơ thể phổng phao, ngực phát triển… rất dễ bị kẻ xấu lợi dụng và quấy rối tình dục. Do đó, nếu bé gái dậy thì sớm, cha mẹ phải hết sức để ý tới con để tránh những hậu quả khôn lường.
U: Tiềm ẩn các loại u. Dậy thì sớm thường liên quan đến nội tiết tố. Theo một cơ chế, khi đến độ tuổi nào đó, các nội tiết tố trong cơ thể mới bắt đầu hoạt động. Việc phát triển ngực ở trẻ em từ 10 tuổi hoặc trẻ hơn làm tăng nguy cơ ung thư vú đến 20%. Với những bé gái dậy thì sớm, sức khỏe sau này sẽ bị những ảnh hưởng nhất định. Cụ thể là các em sẽ có nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường, bệnh tim hoặc các bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư dạ con, ung thư buồng trứng… cao hơn so với trẻ dậy thì đúng lứa tuổi.
T. Tâm lý. Hành động sinh dục trước. Sự phát triển tâm lý dậy thì quá sớm ở trẻ không tương xứng và ăn ý với độ tuổi phát triển của cơ thể, thêm vào tuổi sinh lý của trẻ còn nhỏ, thái độ dò xét của bạn bè, gia đình, khả năng tự khống chế kém ở trẻ… đều dễ dẫn đến hành động về sinh dục trước, từ đó dẫn đến mang thai hoặc các bệnh lây nhiễm qua giới tính.
V. Vô sinh: Dậy thì sớm ở bé trai là căn nguyên gây nên bệnh vô sinh. Bé gái dễ bị tấn công bởi những căn bệnh ung thư: Ung thư vú, ung thư dạ con, ung thư buồng trứng…
|
Các bậc cha mẹ khi thấy con có các dấu hiệu dậy thì sớm như ở bé gái dưới 8 tuổi (ngực phát triển, mọc lông ở những vùng đặc trưng, âm đạo tăng dịch nhầy, có kinh nguyệt...),, bé trai dưới 10 tuổi (biểu hiện như cơ bắp nở nang; dương vật to, dài, sẫm màu; có ria mép; vỡ giọng; có hiện tượng xuất tinh) nên đưa con đến khám chuyên khoa Nội tiết nhi để được thăm khám và điều trị. Cần thiết phải làm một số xét nghiệm về nồng độ hormon trong máu và nước tiểu, chụp CT, MRI để phát hiện ung bướu ở một số bộ phận trong cơ thể như não, buồng trứng tinh hoàn. Trong trường hợp dậy thì sớm có nguyên do xuất phát từ bệnh lý như tổn thương não, não, teo não, não úng thủy, u não, động kinh, u tuyến thượng thận, u nang buồng trứng… thì lập tức phải điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật, nếu không sẽ dẫn tới tử vong. Trẻ cũng cần được tư vấn tâm lý khi có dấu hiệu học tập sa sút, trầm cảm.
|
