Bài: BS Ngô Kim Thanh – CKI Da liễu
Khi phấn hoa đi vào đường mũi
Vào mùa xuân, nhiều người thường thích dạo chơi, cắm trại trong rừng hoặc ghé thăm những vườn hoa, cây cảnh, đây cũng là dịp để phấn hoa lan tràn trong không khí đi vào mũi gây nên tình trạng hắt hơi, chảy nước mắt rồi viêm mũi dị ứng. Ngoài chứng sổ mũi mùa đã được biết đến nhiều, còn có viêm mũi dị ứng với nhiều dạng không theo mùa.
Hiện tượng dị ứng
Khi cơ thể bị mẫn cảm do hít phải phấn hoa, mùi lạ, do tiếp xúc, thuốc uống qua đường tiêu hóa, thực phẩm... thì nối tĩnh điện giữa héparin histamin trong cơ thể bị phá vỡ, histamin được phóng thích tự do sẽ gây nên hiện tượng dị ứng. Cuộc sống càng phát triển văn minh thì hiện tượng dị ứng xảy ra càng nhiều.
Nguyên nhân gây ra dị ứng
Hai nguyên nhân dị ứng thường gặp:
Dị ứng nguyên từ bên ngoài:
- Thời tiết, khí hậu, gió mang phấn hoa, bào tử lạ, nấm mốc từ nơi khác đến...
Dị ứng nguyên trong gia đình:
- Mùi hoặc tiếp xúc với lông gia súc, ẩm mốc, bụi bặm... BS. Annik Pons Guiraud, nhà biểu bì - dị ứng học người Pháp còn đưa ra thêm những nguyên nhân mới gây dị ứng như gián, mối hay mùi bay ra từ máy điều hòa nhiệt độ.
- Sự xâm nhập của các bụi bẩn trong không khí như bụi công nghiệp do các nhà máy sản xuất, bụi phấn viết bảng, bụi phấn hoa bay vào nhà, khói thuốc lá... Cuộc sống càng văn minh, hiện đại càng có nhiều tác nhân gây dị ứng. Nhằm tìm ra nguyên nhân gây dị ứng, người ta phải nhờ đến sinh học phân tử để xác định. Ngoài ra còn có nhiều nguyên nhân gây dị ứng khác như - Thực phẩm: Nhiều yếu tố gây gia tăng dị ứng trên lĩnh vực thực phẩm: Từ việc thay đổi cấu trúc các vi khuẩn hữu ích cho sự lên men ở đường ruột, tác động của thuốc đến việc sử dụng các protein lạ như là chất tá dược trong đồ ăn đóng gói. Thuốc trị bệnh: Tình trạng dị ứng thuốc xảy ra khá nhiều từ nhẹ (như mẩn đỏ, ngứa) đến nặng có thể dẫn đến tử vong (sốc phản vệ). Suyễn và dị ứng - mối quan hệ với nhau.
Các hình thức dị ứng thường gặp
Khi histamin được phóng thích tự do trong cơ thể, hiện tượng dị ứng sẽ xảy ra và được biểu hiện dưới các hình thức:
- Mẩn ngứa, nổi mề đay
- Sổ mũi, mắt ngứa, đỏ
- Tụt huyết áp do mao mạch bị giãn nở
- Hen suyễn, khó thở do khí phế quản bị co thắt
- Kích thích cơ trơn đường tiêu hóa gây co thắt
- Nôn mửa
Trường hợp dị ứng nặng có thể dẫn đến tử vong.
Phòng ngừa dị ứng
Nguyên tắc đầu tiên để phòng ngừa dị ứng là tránh tiếp xúc với nguyên nhân gây ra dị ứng. Người có cơ địa dị ứng là người có nối kết héparin - histamin kém bền chặt nên dễ phóng thích histamin, và chính các dị ứng nguyên sẽ thúc đẩy hiện tượng phóng thích histamin trong cơ thể.
- Mùa xuân đến, những người dễ bị dị ứng với bụi phấn hoa nên gội đầu thường xuyên để làm sạch phấn hoa bám trên tóc hoặc rơi trên gối, áo quần, đồng thời hạn chế đến các vườn hoa là nơi dễ phát tán nhiều bụi phấn, bào tử.
- Với thực phẩm cũng như dược phẩm: Cần tránh sử dụng các thức ăn hoặc thuốc đã từng gây dị ứng.... Để phòng ngừa dị ứng mùa xuân nên tránh dị ứng nguyên và uống thuốc kháng dị ứng thêm.
