The Great Pacific Garbage Patch là một khối rác trôi nổi nhiều năm qua ở Thái Bình Dương, khu vực giữa các bang California và Hawaii của Mỹ. Một nghiên cứu mới được công bố trên chuyên san khoa học Nature Ecology and Evolution hôm 17.4 cho thấy nhiều loài sinh vật biển không xương có thể đã sống sót và sinh sản trên khối rác nói trên, cách nơi cư trú thường thấy của các loài sinh vật này hàng ngàn km.
Các nhà khoa học cũng cho biết những phát hiện trên cho thấy ô nhiễm nhựa trên biển có thể tạo ra một hệ sinh thái nổi mới của các loài thường không có khả năng sinh tồn ở biển khơi.
Những vùng rác tập trung ở đại dương
AFP
Sinh vật ven biển xuất hiện ở biển khơi
Không giống như các chất hữu cơ có thể phân hủy và chìm xuống trong vài tháng hay nhiều nhất vài năm, rác thải nhựa có thể nổi trên biển trong một thời gian dài hơn. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các sinh vật tồn tại và sinh sản trong nhiều năm.
Bà Linsey Haram, nhà khoa học ở Viện Lương thực và Nông nghiệp quốc gia (Mỹ) và cũng là người đứng đầu của nghiên cứu này, chia sẻ với CNN rằng: "Chúng tôi rất bất ngờ khi tìm thấy số lượng lớn các loài sinh vật biển trên 70% số mảnh vụn thu thập".
Bà Haram cùng đồng nghiệp khảo nghiệm 105 vật mẫu nhựa được thu thập ở vùng rác thải Thái Bình Dương từ tháng 11.2018 đến tháng 1.2019. Họ xác định 484 sinh vật biển không xương, thuộc 46 loài khác nhau trên các vật mẫu, trong đó 80% là các sinh vật thường sống ở môi trường ven biển.
"Phần lớn các loài sinh vật mà chúng tôi tìm thấy là các loài ven biển, chứ không phải là các loài sinh vật biển khơi mà chúng tôi mong chờ", bà Haram chia sẻ. Làm cách nào những loài này có thể ra đến biển khơi và làm sao chúng có thể sống sót vẫn còn là điều bí ẩn.
Xuống đến tận đáy đại dương vẫn không thoát khỏi rác nhựa
Tuy nhiên, họ cũng tìm thấy một số loài sinh vật thuộc biển khơi. Bà Haram cho biết thêm rằng: "Chúng tôi phát hiện trong 2/3 số mảnh nhựa tồn tại cả hai nhóm sinh vật. Chúng tranh giành nơi sinh sống, nhưng cũng có tác động qua lại theo những cách nào đó".
Bà Haram nói chưa rõ hệ quả từ sự xuất hiện của những loài sinh vật mới tại vùng biển khơi. "Có khả năng chúng sẽ tranh giành nơi ở với nhau và cũng có khả năng xảy ra cuộc chiến giành nguồn thức ăn, thậm chí chúng có thể ăn thịt đồng loại. Thật khó có thể xác định chính xác việc gì sẽ xảy ra, nhưng chúng tôi đã thấy một số loài hải quỳ ven biển ăn thịt các loài sinh vật biển khơi. Chính vì thế, chúng tôi biết rằng có một vài kẻ săn mồi đang tồn tại giữa hai nhóm loài này", nhà khoa học nói.
Đại dương rác
Thảm rác Thái Bình Dương là nơi tập trung rác thải nhựa lớn lớn nhất trong số các đại dương của thế giới. Nơi này nằm giữa một vòng hải lưu khổng lồ. Đây là vòng hải lưu lớn nhất trong số 5 vòng hải lưu ở các đại dương trên thế giới. Rác bị các dòng chảy xoay tròn, đẩy đến vùng trung tâm và chất đống ở đây, tạo nên một dòng xoáy rác.
Ông Matthias Egger, phụ trách mảng môi trường và xã hội của The Ocean Cleanup - một tổ chức công nghệ môi trường phi lợi nhuận nhằm làm sạch rác ở biển, đã chia sẻ với CNN rằng thật sai lầm khi xem Great Pacific Garbage Patch là một hòn đảo của rác thải.
Ông Egger, người đã thu thập những mẫu vật ở thảm rác này bằng lưới để hỗ trợ nghiên cứu của bà Haram, cho hay rác thải tại đây không tập trung dày đặc như một khối mà nằm rải rác trên khu vực rộng.
"Nếu bạn nhìn vào buổi tối, bạn sẽ thấy những chấm trắng nhỏ. Đó chính là những gì bạn thấy ở vùng rác này. Chúng không xuất hiện quá dày đặc, nhưng số lượng lại rất nhiều. Bạn nhìn càng lâu thì càng thấy nhiều rác thải nhựa hơn". Ông Egger nói.
Theo ước tính ban đầu của The Ocean Cleanup, có khoảng 1.800 tỉ mảnh nhựa ở vùng này, với khối lượng khoảng 80.000 tấn. Hầu hết nhựa được tìm thấy ở đây đến từ nền công nghiệp đánh bắt thủy sản, cùng với 10% đến 20% có thể bắt nguồn từ đợt sóng thần ở Nhật Bản vào năm 2011.
Theo Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc (UNEP), thế giới sản xuất khoảng 460 triệu tấn nhựa trong một năm. Con số này ước tính sẽ tăng gấp 3 lần vào năm 2060, nếu không có hành động can thiệp khẩn cấp nào.
Theo UNEP, thế giới chỉ tái chế 9% rác thải nhựa. Khoảng 22% rác thải nhựa trở thành rác thải và phần lớn bị thải ra ngoài đại dương.
Các nhà khoa học đã cảnh báo sự ô nhiễm rác thải nhựa ở đại dương đã gia tăng nhanh chưa từng thấy từ năm 2005.
Ông Egger nói muốn xem xét những tác động của việc thu gom rác thải nhựa đối với môi trường biển. "Và một khi chúng tôi chắc chắn rằng chúng an toàn và có lợi cho môi trường, chúng tôi sẽ mở rộng quy mô", ông nói.
Tuy nhiên, việc dọn dẹp chỉ là một phần của giải pháp. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 3 cho thấy nếu không có hành động cấp bách nào, tỷ lệ nhựa đổ ra biển sẽ tăng đến 2,6 lần từ nay đến năm 2040.
Hội đồng Môi trường Liên Hiệp Quốc đã thông qua nghị quyết mang tính lịch sử vào năm ngoái nhằm chấm dứt ô nhiễm rác thải nhựa và tạo ra hiệp ước toàn cầu đầu tiên về ô nhiễm nhựa từ năm 2024. Đây là thỏa thuận mang tính ràng buộc pháp lý, quy định việc xử lý vòng đời của nhựa từ khâu thiết kế, sản xuất, cho đến xử lý loại bỏ.
Bình luận (0)