Tôm hùm đất ngập chợ mạng dù cấm nhập

Vừa bán, vừa sợ công an "sờ gáy"

Dạo quanh một vòng các nhóm Facebook chuyên bán hải sản khu vực Hà Nội, không khó để tìm thấy mặt hàng tôm hùm đất được rao bán khá rôm rả.

ĐAN THANH

Trao đổi với Thanh Niên chiều tối 9.5, một người chuyên đăng bán tôm hùm đất trên nhóm Facebook "Chợ hải sản Hà Nội: Cua Cà Mau" (trú Q.Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, ngày 9.5 hàng về nhưng vừa bán hết. Thông thường, người này buôn hàng tươi sống với số lượng khoảng 10 kg/lần nhập, số lượng có thể tăng lên theo nhu cầu của khách. Tần suất nhập hàng cũng khá thường xuyên, thường là 1 - 2 ngày/lần.

Theo lời người bán, tôm hùm đất "bao sống tận tay" nhập từ Trung Quốc qua cửa khẩu Móng Cái (tỉnh Quảng Ninh), cỡ 30 - 40 con/kg có giá 490.000 đồng/kg. Nếu mua từ 5 kg trở lên, giá là 460.000 đồng/kg. Người này cho rằng, mức giá trên đã khá "mềm" bởi: "Hàng về còn hao hụt, trừ cước đi em lãi 50.000 đồng/kg thôi".

Không chỉ bán hàng tươi sống, người này còn luôn sẵn mặt hàng tôm hùm đất đã xông nhiệt cho chín và cấp đông với mức giá 350.000 đồng/kg. Khẳng định "bao ăn từng con", theo người bán, không phải hàng xông nhiệt, cấp đông không ngon bằng hàng tươi sống mà vì dân mình "sính" hàng tươi sống.

Anh N.D.H, một tiểu thương chuyên bán hải sản, trong đó có mặt hàng tôm hùm đất, chủ yếu phục vụ thị trường Hà Nội, chia sẻ: ngoài bán lẻ hàng tươi sống cho khách, cửa hàng còn phục vụ các nhà hàng. Phần lớn nhà hàng mua hàng xông nhiệt, cấp đông. Tuy nhiên, việc bán số lượng lớn tôm hùm đất cho nhà hàng cũng phải cẩn thận, khá rón rén vì sợ công an "sờ gáy".

Bên cạnh tôm hùm đất tươi sống hoặc xông nhiệt, cấp đông, mặt hàng đã chế biến sẵn cũng được bày bán nhan nhản trên chợ mạng. Thông thường, một set tôm hùm đất 0,8 kg chế biến sẵn, đóng hộp được quảng cáo "luôn có sẵn tại Hà Nội"; "vừa ngon, vừa tiện, chỉ cần quay lò vi sóng mấy phút là đã dùng ngay được luôn" có giá khoảng 290.000 đồng.

Cần phối hợp quản lý

Chị Nguyễn Ngọc Ánh (trú P.Cổ Nhuế 1, Q.Bắc Từ Liêm, Hà Nội) cho biết, mới đây do tò mò về loại tôm hùm đất nên chị cũng đặt thử 1 kg hàng tươi sống. Cảm nhận ban đầu về loại tôm này là vỏ khá cứng, bóc ra được ít thịt hơn tôm thông thường cùng cỡ. "Bên Trung Quốc nấu nhiều loại gia vị, có thể bán cho nhiều người ngồi nhậu lai rai thì phù hợp hơn, chứ để gia đình mua về ăn thì không ngon bằng tôm thường cùng cỡ", chị Ánh nói.

Mua 1 kg tôm hùm đất về chủ yếu để "ăn cho biết" cách đây không lâu, chị Vũ Thị Dung (trú P.Quán Thánh, Q.Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ: "Hương vị loại tôm này cũng bình thường, giá tính ra khá đắt. Có thể nếu biết cách chế biến cầu kỳ hơn với nhiều loại gia vị thì sẽ ngon hơn".

Trao đổi với Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Long, Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NN-PTNT), cho biết tôm hùm đất là loài ngoại lai không có trong danh mục được phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam. Để được nhập khẩu tôm hùm đất sống thì người nhập khẩu phải được Tổng cục Thủy sản (Bộ NN-PTNT) cấp phép nhập khẩu, theo quy định tại Nghị định số 26/2019/NĐ-CP, Thông tư số 25/2018/TT-BNNPTNT ngày 15.11.2018 của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT quy định trình tự, thủ tục đánh giá rủi ro, cấp phép nhập khẩu thủy sản sống (được sửa đổi, bổ sung Thông tư số 01/2022/TT-BNNPTNT). "Đến thời điểm này, Cục Thú y chưa hướng dẫn bất kỳ tổ chức, cá nhân nào kiểm dịch nhập khẩu tôm hùm đất sống", ông Long nói.

Đối với sản phẩm tôm hùm đất đông lạnh, lãnh đạo Cục Thú y chia sẻ: "Theo quy định, sản phẩm thủy sản đông lạnh nhập khẩu vào Việt Nam làm thực phẩm phải bảo đảm điều kiện có nguồn gốc từ các cơ sở có trong Danh mục cơ sở sản xuất được phép xuất khẩu thực phẩm có nguồn gốc thủy sản vào Việt Nam theo quy định tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2.2.2018 của Chính phủ; đồng thời phải có giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan có thẩm quyền nước xuất khẩu cấp cho lô hàng.

Hiện nay, Cục Thú y không nhận được đề nghị kiểm dịch nhập khẩu tôm hùm đất đông lạnh để làm thực phẩm. Các mặt hàng tôm hùm đất buôn bán tại Việt Nam đều là hàng nhập lậu".

Nhìn nhận thời gian qua, việc ngăn chặn đưa tôm hùm đất vào Việt Nam chưa được quan tâm, chỉ đạo nhiều, theo ông Long, dù có nghị định xử phạt trong vấn đề này nhưng khi tôm hùm đất đã vào trong nước, để xử lý phải có sự phối hợp đồng bộ giữa Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, lực lượng quản lý thị trường và Bộ NN-PTNT.

Nhấn mạnh "trách nhiệm không phải của riêng Bộ NN-PTNT vì bộ không đi kiểm tra thị trường", ông Long cho biết thời gian tới Cục Thú y sẽ trao đổi, phối hợp cùng Tổng cục Thủy sản tham mưu cho Bộ NN-PTNT có văn bản gửi Ban Chỉ đạo 389 quốc gia và các cơ quan liên quan, đặc biệt là các tỉnh biên giới giáp Trung Quốc.

Trước đó, đầu tháng 6.2019, khi nhiều cơ quan báo chí phản ánh việc tôm hùm đất là sinh vật ngoại lai cấm nhập khẩu, cấm phát triển từ năm 2013 nhưng vẫn được bày bán, kinh doanh trên thị trường nội địa với số lượng lớn, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia (tại thời điểm đó - PV), yêu cầu các bộ liên quan kiểm tra, làm rõ; xác định trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật; báo cáo Phó thủ tướng kết quả.