TP.HCM - Hành trình hiện thực hóa giấc mơ đô thị sáng tạo toàn cầu

Giữa nhịp sống hối hả thành phố năng động nhất cả nước, mỗi ngày có hàng trăm ý tưởng khởi nghiệp được ấp ủ, hàng chục dự án mới hình thành. Khát vọng vươn ra thế giới chưa bao giờ rõ nét như lúc này: TP.HCM đặt mục tiêu đến năm 2030 lọt vào top 100 hệ sinh thái khởi nghiệp năng động nhất toàn cầu.

Ba kỳ lân công nghệ tiêu biểu của Việt Nam là MoMo, VNG và VNPay đều sinh ra từ đây, góp phần khẳng định vị thế của thành phố như một “lò ấp” ý tưởng.

Từng là một nhóm nhỏ khởi nghiệp gần hai thập kỷ trước, ông Nguyễn Bá Diệp, Đồng sáng lập Tập đoàn công nghệ tài chính MoMo, vẫn nhớ như in những ngày đầu đầy bỡ ngỡ.

Thời điểm đó, khái niệm 'startup công nghệ' rất xa lạ. Chúng tôi nói về ví điện tử, thanh toán không tiền mặt, nhưng người ta chưa hình dung ra nó là gì. Ở TP.HCM, mọi người sẵn sàng thử, sẵn sàng lắng nghe. Họ thương những người làm khởi nghiệp như chúng tôi

Ông Nguyễn Bá Diệp - Đồng sáng lập Tập đoàn công nghệ tài chính MoMo

Ông Diệp cho rằng thách thức lớn nhất của startup không nằm ở ý tưởng, mà ở cơ chế cho phép thử nghiệm và bảo vệ khi thử. TP.HCM đang thay đổi theo hướng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, với Trung tâm Đổi mới sáng tạo đóng vai trò kết nối các bên và triển khai “sandbox” cho fintech, AI cùng quỹ hỗ trợ startup. 

Trong khi đó, ông Lê Nhật Quang, Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ĐHQG TP.HCM (IEC), nhận định thành phố cần thay đổi tư duy về khởi nghiệp nếu muốn đi xa. Ông đề xuất áp dụng nguyên lý “khởi nghiệp tinh gọn” vào quản lý đô thị: thử nghiệm nhanh, có kiểm soát, và đo lường bằng dữ liệu. TP.HCM cũng nên học tinh thần startup lấy người dùng làm trung tâm, linh hoạt theo phản hồi và xây dựng văn hóa chấp nhận thất bại.

Chúng ta có thể xây dựng văn hóa khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Đó là chấp nhận những cái chưa thành công, học hỏi từ nó, để có thể tiếp tục triển khai phù hợp cho môi trường, thị trường, khách hàng

Ông Lê Nhật Quang - Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ĐHQG TP.HCM (IEC)

Còn đối với ông Thông Đỗ, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Palexy, một startup ứng dụng AI trong phân tích hành vi khách hàng, nguồn nhân lực công nghệ Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng. Nếu hơn mười năm trước rất khó tìm kỹ sư đạt chuẩn quốc tế, thì vài năm gần đây chất lượng kỹ sư phần mềm ở Việt Nam, đặc biệt tại TP.HCM, đã cải thiện rõ rệt. Nhiều tập đoàn công nghệ quốc tế đã mở trung tâm R&D tại Việt Nam, cho thấy sự trưởng thành của lực lượng này. 

Khi thị trường công nghệ của ta đã phát triển, tự khắc nguồn cung nhân lực sẽ cải thiện. Nếu ta chỉ đầu tư đào tạo mà thị trường không có đất cho nhân tài dụng võ, sẽ dẫn đến tình trạng chảy máu chất xám như giai đoạn trước đây

Ông Thông Đỗ - Nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Palexy

Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo và dữ liệu, điều quan trọng không chỉ là đào tạo kỹ sư mà là tạo không gian để họ được thử, được sai và được tiến bộ. TP.HCM có sẵn nền tảng về con người trẻ, thị trường lớn và tinh thần dám làm, nhưng mục tiêu lọt top 100 hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu là phép thử năng lực quản trị của thành phố. Hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững phải được đo bằng sản phẩm, thị trường và giá trị thật mà nó mang lại cho con người.

Thử thách của thành phố hôm nay không còn là xây thêm những tòa nhà, mà là xây dựng văn hóa tin vào sáng tạo và chấp nhận khác biệt. Hành trình khởi nghiệp của TP.HCM, suy cho cùng, là hành trình đi tìm bản sắc phát triển và kiến tạo tương lai của chính mình.

Và nếu coi TP.HCM là một startup khổng lồ, thì điều mà thành phố đang kiến tạo - không chỉ là sản phẩm, mà là tương lai.