Tranh cãi sau chuyện chủ nhân Facebook hiến 99% tài sản

Không phải toàn bộ 99% tài sản trong Facebook của chủ nhân mạng xã hội này, Mark Zuckerberg đều làm từ thiện, và nó sẽ giúp “ông trùm Facebook” hưởng một số lợi ích nhất định, nhưng lợi ích ấy tốt cho tất cả.

Nhà sáng lập mạng xã hội Facebook, Mark Zuckerberg ngày 1.12 tuyên bố hiến tặng 99% tài sản từ số cổ phiếu của ông trong công ty Facebook để làm từ thiện.

Câu chuyện này tạo ra vô số lời ca ngợi dành cho hành động “cho đi” của tỉ phú trẻ 31 tuổi, nhưng sau đó không ít bài báo nói rằng mọi chuyện không hề đơn giản như mọi người nghĩ, tức là không phải 45 tỉ USD của Mark Zuckerberg được chất đầy trên một chiếc máy bay và thả nó xuống trái đất.

Một phương tiện đầu tư

Trong tuyên bố làm từ thiện của mình, Mark Zuckerberg nói 99% tài sản của ông trong Facebook sẽ dùng cho các dự án “nâng cao tiềm lực con người” thông qua một công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH) có tên Sáng kiến Chan Zuckerberg (CZI, trong đó Chan là họ của vợ ông, bà Priscilla Chan).

Bài báo do trang tin điều tra ProPublica và The New York Times đăng tải ngày 4.12 cho rằng việc làm của Mark Zuckerberg nhằm mục đích tốt, nhưng không hoàn toàn “cho đi”, và Sáng kiến Chan Zuckerberg không phải một quỹ từ thiện đơn thuần: Mark làm từ thiện bằng cách tạo ra một công ty TNHH, không phải một quỹ từ thiện truyền thống, và ông tặng cổ phiếu chứ không tặng tiền mặt.

Như vậy, đơn giản “tiền chỉ chuyển từ cái túi này sang cái túi khác xét về bản chất”, ProPublica nhận định.

Với việc đứng dưới danh nghĩa một công ty từ thiện, CZI khác biệt ở chỗ họ có quyền đầu tư vào các công ty sinh lợi, có thể đóng góp chính trị, vận động sự thay đổi trong luật pháp... chứ không như các quỹ từ thiện.

"Giãi bày" của Mark

“CZI được cấu trúc như một công ty TNHH hơn là một nền tảng truyền thống. Điều này cho phép chúng tôi theo đuổi sứ mệnh của mình bằng cách tài trợ cho các tổ chức phi lợi nhuận, đầu tư tư nhân và tham gia vào các cuộc tranh luận chính sách”, tạp chí The Verge của Mỹ dẫn giải thích của Mark Zuckerberg về ý định thành lập công ty TNHH và lợi ích của nó.

“Nếu chúng tôi chuyển giao cổ phần của chúng tôi cho một quỹ từ thiện truyền thống, chúng tôi sẽ được lợi về thuế ngay lập tức, nhưng bằng cách sử dụng một công ty TNHH thì không. Và cũng giống như mọi người khác, chúng tôi sẽ trả thuế lãi vốn khi cổ phần của CZI bán ra”, Mark Zuckerberg giải thích rằng ông không có ý định né thuế. Tất nhiên, trong trường hợp CZI chuyển cổ phiếu sang các tổ chức từ thiện, công ty này sẽ được khấu trừ vào giá trị thị trường của cổ phiếu mà không phải trả bất kỳ khoản thuế nào.

Vẫn tốt cho thế giới

Bất chấp một số nghi vấn về chuyện trốn thuế hay “không cần minh bạch và giám sát như các quỹ từ thiện bình thường”, mục tiêu của CZI về cơ bản vẫn tốt.

Đối với Mark Zuckerberg, dẫu sao hành động cho đi của một tỉ phú xét về bất cứ ý nghĩa nào vẫn tạo cú hích cho những sáng kiến tương tự, tạo động lực và một bài học cho tất cả hướng về một ý nghĩa nhân văn.

Nếu phân tích ở góc độ lý tính về hành động của Zuckerberg, tất cả cũng phải hiểu rằng không một ai cho đi mà không nhận lại. Nếu đơn giản cho đi, không bao giờ là đủ. Việc CZI có thể đầu tư, sinh lợi, thu hút đầu tư và hoạt động từ thiện chính là một mô hình từ thiện thịnh hành của thế kỷ và hứa hẹn sẽ tồn tại rất lâu dài.

Cũng như Mark đã thừa nhận, ông có thể tránh được thuế trong trường hợp này, có thể tác động chính trị từ một công ty TNHH thay vì quỹ phi lợi nhuận. Việc vòng tránh như vậy vẫn đúng luật (!) và không hại ai cả. Có chăng, số tiền từ 45 tỉ USD ấy thay vì trích một phần cho thuế, nó sẽ được trực tiếp sử dụng vào các mục đích cụ thể mà nhà sáng lập này hướng tới