Tránh truy ngọn, bỏ gốc

Mới đây, hàng tấn yến được nhân viên hải quan cửa khẩu Nội Bài "bảo kê" để nhập lậu từ Indonesia, Malaysia vào VN tiêu thụ. Cuối tháng 1 vừa qua, hai đối tượng buôn lậu đã nhập khẩu trót lọt 13 kiện hàng điện thoại di động iPhone, máy tính bảng iPad qua cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất nhờ sự tiếp tay của cán bộ hải quan. Tại Quảng Ninh cũng trong tháng 1, 3 cán bộ hải quan tiếp tay cho đường dây buôn lậu gần 7.700 tấn dầu đã bị phát hiện và khởi tố...

Những vụ việc như thế ngày càng dễ dàng bắt gặp nhiều nơi, ở hàng trăm, hàng ngàn loại hàng hóa, từ vải vóc, quần áo, đồ điện tử, gia dụng, đồ chơi, thực phẩm, dược phẩm... Đó chỉ là những vụ được phát hiện, chắc chắn chỗ này, chỗ kia vẫn còn rất nhiều những câu chuyện tương tự. Nó là câu trả lời rõ ràng nhất cho nghịch lý tại sao buôn lậu càng chống càng tăng, càng tinh vi và hàng lậu vẫn tràn lan khắp nơi. Bởi nó được sự tiếp tay từ chính lực lượng chống buôn lậu. Đáng lẽ phải là “chốt chặn” thì một bộ phận nhỏ nhân viên hải quan tha hóa lại tiếp tay để tuồn hàng lậu vào trong nước. Không hề quá lời khi nói hành động này chính là tiếp tay "tiêu diệt" nền sản xuất trong nước, bào mòn sức khỏe của người tiêu dùng và bòn rút ngân sách.

Chúng ta đã chứng kiến hàng hoạt doanh nghiệp trong nước điêu đứng vì không cạnh tranh nổi với hàng lậu trốn thuế. Rất nhiều thực phẩm, dược phẩm không được kiểm tra chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ bao vây đời sống người dân; còn ngân sách tất nhiên, thất thu một khoản cực lớn từ hàng lậu... Tại cuộc họp giải trình của Bộ Công thương về công tác thực trạng, giải pháp phòng, chống buôn lậu qua biên giới do Ủy ban Kinh tế Quốc hội tổ chức đầu tháng 1 vừa qua, ông Trần Du Lịch (Ủy ban Kinh tế) cũng đặt ra vấn đề: “Phải chăng tiêu cực trong nội bộ là nguyên nhân, là gốc vấn đề chứ không phải đổ cho cơ chế, cho phương tiện. Nếu không đánh giá vấn đề này thì không xử lý được. Phải chăng tiêu cực trong chính lực lượng này là vấn đề đầu tiên cần xử lý?”.

Câu hỏi của ông Lịch và thực trạng các vụ việc đã phát hiện chính là câu trả lời rõ ràng và chính xác nhất. Dù chỉ là một bộ phận không lớn nhưng nếu không chống tiêu cực, buôn lậu ngay từ nội bộ lực lượng chống buôn lậu; nếu không chặn khe hở do chính lực lượng này tạo ra tại các cửa ngõ đưa hàng hóa vào thị trường nội địa, công tác chống buôn lậu sẽ không hiệu quả. Còn trước mắt, phải có chế tài thật mạnh với những người vi phạm để làm gương.

Công tác chống buôn lậu đang được thực hiện quyết liệt nhưng mới chỉ tập trung vào những người mang vác, vận chuyển thuê trong khi giới đầu nậu và cả những đối tượng tiêu cực trong lực lượng chống buôn lậu vẫn chưa thực sự bị sờ tới. Vì vậy, phải tránh tình trạng "truy ngọn, bỏ gốc" thì mới có thể hạn chế hàng lậu, bảo vệ các nhà sản xuất, người tiêu dùng trong nước và tăng thu cho ngân sách.