Theo các tài liệu, thủy triều là hiện tượng nước biển, nước sông... lên xuống trong một chu kỳ thời gian phụ thuộc biến chuyển thiên văn.
Mặt trăng là nguyên nhân chính của thủy triều
Trong âm Hán Việt, "thủy" có nghĩa là nước, còn "triều" là cường độ nước dâng lên và rút xuống. Sự thay đổi lực hấp dẫn từ mặt trăng và từ các thiên thể khác như mặt trời tại một điểm bất kỳ trên bề mặt trái đất trong khi trái đất quay đã tạo nên hiện tượng nước dâng (triều lên thường gọi là "nước lớn") và nước rút (triều xuống tức "nước ròng") vào những khoảng thời gian nhất định trong một ngày.
Siêu trăng có ảnh hưởng tới triều cường?
ẢNH: TRẦN CÔNG
Những diễn biến của thủy triều trải qua các giai đoạn triều dâng, triều cao (triều cường), triều xuống và triều thấp. Timeanddate.com cho biết trong khi cả mặt trăng và mặt trời đều ảnh hưởng đến thủy triều, mặt trăng đóng vai trò lớn nhất.
Mặc dù lực hấp dẫn của mặt trời lên trái đất mạnh hơn mặt trăng 178 lần, nhưng lực thủy triều mà nó gây ra lại nhỏ hơn nhiều. Điều này là do, trái với niềm tin thông thường, thủy triều không phải do lực hấp dẫn của mặt trăng hoặc mặt trời nâng đại dương lên, lực hấp dẫn của chúng quá yếu để có thể làm được điều đó. Thay vào đó, thủy triều được tạo ra do cường độ và hướng của lực hấp dẫn thay đổi tùy thuộc vào vị trí của bạn trên trái đất.
Sự thay đổi này tạo ra các lực gây ra thủy triều. Lực thủy triều của mặt trăng mạnh hơn nhiều so với mặt trời vì nó gần hành tinh của chúng ta hơn nhiều, gây ra sự thay đổi lớn hơn nhiều về lực hấp dẫn từ vị trí này sang vị trí khác. Ngược lại, lực hấp dẫn của mặt trời thay đổi ít hơn nhiều vì mặt trời ở rất xa.
Với siêu trăng lớn nhất 2024 thì sao?
Siêu trăng lớn nhất năm nay vừa xuất hiện ở Việt Nam hôm qua 17.10. Theo chuyên gia, thời điểm xảy ra siêu trăng, mặt trăng sẽ nằm ở phía đối diện của trái đất và mặt trời và mặt của nó sẽ được chiếu sáng hoàn toàn. Giai đoạn này xảy ra lúc 18 giờ 28 phút (giờ Việt Nam).
Triều cường dâng cao ở TP.HCM
ẢNH: CAO AN BIÊN
Space.com cho biết mỗi tháng, thủy triều xảy ra khi trăng tròn và trăng mới. Vào những thời điểm này, mặt trăng và mặt trời tạo thành một đường thẳng với trái đất, do đó các hiệu ứng thủy triều của chúng cộng lại với nhau. Mặt trời tác dụng ít hơn một nửa lực thủy triều của mặt trăng.
"Thủy triều cao nhất sẽ không trùng với cận điểm của mặt trăng mà thực tế sẽ chậm hơn tới vài ngày tùy thuộc vào vị trí cụ thể", Space.com.
Trong khi đó, siêu trăng lần này được xem là lần trăng tròn gần trái đất nhất năm 2024, khi mặt trăng cách trái đất 357.367 km. Để so sánh, siêu trăng gần đây nhất vào ngày 18.9 cách trái đất 357.486 km.
Chuyên gia cho biết lực thủy triều thay đổi theo khoảng cách của mặt trăng so với trái đất. Tháng 10 này, mặt trăng gần hơn 12,2% ở cận điểm so với lúc viễn điểm. Do đó, nó sẽ tác dụng lực thủy triều nhiều hơn 42% vào lần trăng tròn này so với thủy triều diễn ra vào lần trăng tròn trùng với viễn điểm vào tháng 4 năm sau.
Hội Thiên văn Hà Nội (HAS) cũng cho biết lực thủy triều tác động bởi siêu trăng tại điểm cận địa lên các đại dương sẽ mạnh hơn so với dịp trăng tròn hay trăng mới bình thường. Như vậy, siêu trăng lần này cũng ảnh hưởng đến triều cường ở TP.HCM cũng như nhiều khu vực.
Bình luận (0)