Trình Quốc hội 2 phương án về việc ghi âm, ghi hình tại phiên tòa

Theo chương trình kỳ họp 7 Quốc hội khóa XV, ngày 28.5 tới, Quốc hội sẽ thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo luật Tổ chức TAND (sửa đổi). Ngày 24.6, các đại biểu sẽ biểu quyết thông qua luật này.

Để phục vụ cho việc thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật Tổ chức TAND (sửa đổi). Dự thảo sau khi được tiếp thu, chỉnh lý có 153 điều; trong đó bỏ 2 điều, bổ sung 2 điều, ghép điều 143 vào điều 142, giảm 1 điều so với dự thảo TAND tối cao trình trước đó.

Đáng chú ý, báo cáo của Ủy ban Thường vụ đề cập đến việc tiếp thu, chỉnh lý khoản 3 điều 141 dự thảo quy định về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp.

PHÚC BÌNH

Phương án 1: chỉ ghi âm, ghi hình khi khai mạc và tuyên án

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, quá trình thảo luận, có ý kiến đề nghị quy định về hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp như luật tố tụng hiện hành. Có ý kiến đề nghị rà soát để không trái với nguyên tắc tòa án xét xử công khai.

Về vấn đề này, điều 141 dự thảo luật quy định: "3. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của hội đồng xét xử, thẩm phán, người tiến hành tố tụng khác chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp khi có sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp.

4. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của bị cáo, đương sự, người tham gia tố tụng khác phải được sự đồng ý của họ và chủ tọa phiên tòa, phiên họp".

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, tại phiên tòa, việc ghi âm, ghi hình ảnh phải bảo đảm quyền con người, quyền công dân; bảo đảm hoạt động thông tin theo quy định của pháp luật.

Quá trình diễn ra phiên tòa, phiên họp, nhiều thông tin, chứng cứ được công bố tại phiên tòa, nhưng chưa được kiểm chứng, đặc biệt là những thông tin về đời tư cá nhân, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh... Các thông tin, chứng cứ này cần được hội đồng xét xử xem xét, kết luận trong bản án, quyết định.

Quy định trên còn góp phần bảo đảm tính tôn nghiêm tại phiên tòa, tạo điều kiện cho hội đồng xét xử điều hành tốt phiên tòa, không bị phân tâm bởi các yếu tố khác.

Tuy vậy, quy định như dự thảo luật vẫn có mặt chưa tạo thuận lợi cho hoạt động chuyên môn của chính tòa án và các cơ quan chức năng khác.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đa số ý kiến đề nghị chỉnh lý khoản 3, khoản 4 điều 141 theo hướng: việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của hội đồng xét xử tại phiên tòa, phiên họp phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa; việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa, phiên họp thì phải được sự đồng ý của họ và sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp. Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định.

Đồng thời, bổ sung quy định tại khoản 4 về việc tòa án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn khi cần thiết và việc cung cấp kết quả ghi âm, ghi hình được thực hiện theo quy định của pháp luật; giao Chánh án TAND tối cao quy định chi tiết khoản này (Phương án 1).

GIA HÂN

Phương án 2: thực hiện theo quy định của các luật tố tụng

Một số ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (2 ý kiến) thì cho rằng, quy định về ghi âm, ghi hình tại phiên tòa, phiên họp trong dự thảo luật là hẹp hơn so với quy định của các luật tố tụng.

Để tạo thuận lợi cho hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp, đề nghị giữ như quy định hiện hành. Loại ý kiến này được thể hiện tại phương án 2 điều 141 dự thảo luật (không quy định khoản 3 và khoản 4 trong dự thảo luật mà thực hiện theo quy định của các luật tố tụng và pháp luật có liên quan).

Ngoài ra, có 2 ý kiến khác trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội và TAND tối cao đề nghị quy định khoản 3 điều 141 như sau:

"Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định khi có sự cho phép của chủ tọa phiên tòa, phiên họp; trường hợp ghi âm, ghi hình ảnh của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa, phiên họp thì phải được sự đồng ý của họ và sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp".

Đồng thời, bổ sung quy định tại khoản 4 về việc tòa án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn khi cần thiết và việc cung cấp kết quả ghi âm, ghi hình được thực hiện theo quy định của pháp luật; giao Chánh án TAND tối cao quy định chi tiết khoản này.