Trước ngày hạ chí, bạn có dậy nổi để đón bình minh xuất hiện sớm nhất trong năm?

Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), hạ chí năm nay diễn ra ngày 21.6, lúc 3 giờ 46 (giờ Việt Nam). Cực bắc của trái đất sẽ nghiêng về phía mặt trời. Lúc này, mặt trời đạt tới vị trí tối đa về phía bắc của bầu trời. Mặt trời sẽ chiếu sáng thẳng lên đường chí tuyến bắc tại 23,44 vĩ độ bắc.

Đây sẽ là ngày đầu tiên của mùa hè ở Bắc bán cầu và là ngày đầu tiên của mùa đông ở Nam bán cầu. Đây cũng là ngày có thời gian ban ngày dài nhất và đêm ngắn nhất trong năm.

HUY HYUNH

Chị Thanh Thảo (25 tuổi, ngụ TP.Thủ Đức) cho biết những ngày cuối tháng 5, đầu tháng 6 này, chị để ý thấy mặt trời mọc từ rất sớm. “Mới 5 giờ mấy sáng mà mình đã thấy mặt trời lên. Người ta thường nói Đêm tháng 5 chưa nằm đã sáng/Ngày tháng 10 chưa cười đã tối không sai, mình để ý thấy những ngày này bình minh xuất hiện rất sớm và đẹp. Đó là lý do mình có cảm hứng để dậy thật sớm thể dục, đón ngày mới trước khi lên công ty”, chị bày tỏ.

Trang EarthSky cho biết ngày chính xác của những lần mặt trời mọc sớm nhất thay đổi theo vĩ độ. Ví dụ, đối với Bắc bán cầu, trong đó có Việt Nam, thời điểm mặt trời mọc sớm nhất có thể đến sớm nhất là vào cuối tháng 5, đầu tháng 6.

Đối với phần lớn nước Mỹ, mặt trời mọc sớm nhất xảy ra trong khoảng một tuần trước ngày hạ chí. Trong khi đó, ở Nam bán cầu, hoàng hôn sớm nhất xuất hiện khoảng một tuần trước ngày hạ chí.

Vì sao mặt trời mọc sớm nhất không vào ngày hạ chí?

EarthSky lý giải bình minh sớm nhất xuất hiện trước ngày hạ chí vì ngày dài hơn 24 giờ vào thời điểm này trong năm. Tương tự như vậy, ở Nam bán cầu, cảnh hoàng hôn sớm nhất trong năm diễn ra trước ngày đông chí cũng vì lý do tương tự.

“Ngoài ra, vào tháng 6 mặt trời giữa trưa đến muộn hơn theo đồng hồ vào ngày hạ chí so với một tuần trước đó. Do đó, thời gian mặt trời mọc và mặt trời lặn cũng đến muộn hơn theo đồng hồ, như bảng dưới đây giúp giải thích”, chuyên gia cho biết.

Lý do chính khiến mặt trời mọc sớm nhất trước ngày hạ chí (và hoàng hôn sớm nhất trước ngày đông chí) là độ nghiêng của trục quay của trái đất. Bình minh hoặc hoàng hôn sớm nhất sẽ diễn ra trước ngày hạ chí ngay cả khi trái đất quay quanh mặt trời theo quỹ đạo tròn.

timeanddate

Tuy nhiên, quỹ đạo hình elip của trái đất có ảnh hưởng đến mức độ của hiện tượng này. Vào ngày hạ chí, trái đất trong quỹ đạo của nó khá gần với điểm viễn nhật là điểm xa nhất của nó so với mặt trời, điều này làm giảm hiệu ứng. Mặt khác, vào ngày hạ chí tháng 12 (ở Nam bán cầu), trái đất ở khá gần điểm cận nhật, điểm gần mặt trời nhất và điều này làm nổi bật nó.

Ở các vĩ độ trung bình, mặt trời mọc/hoàng hôn sớm nhất diễn ra khoảng một tuần trước ngày hạ chí/đông tháng 6 và hoàng hôn/mặt trời mọc muộn nhất khoảng 1 tuần sau ngày hạ chí.

Tuy nhiên, vào cuối năm, ở các vĩ độ trung bình, hoàng hôn/mặt trời mọc sớm nhất diễn ra khoảng hai tuần trước ngày đông chí/hạ chí tháng 12 và lần mặt trời mọc/hoàng hôn muộn nhất khoảng 2 tuần sau ngày đông chí.

Những ngày tháng 6 trước thời điểm hạ chí, bạn có dậy sớm để đón những bình minh sớm nhất trong năm?