Từ cây dại đến đặc sản đất thép Củ Chi

Rau móp (còn gọi là móp gai) vốn là một loại cây nước hoang dại thường mọc ở các bờ mương, kênh rạch, rất dễ sinh trưởng và phát triển tốt ở những chỗ nước đọng nhưng không sâu, nhiều bùn, mọc tập trung thành từng đám. Với địa hình đặc thù nằm dọc theo sông Sài Gòn, khu vực xã Trung An, H.Củ Chi là nơi lý tưởng cho rau móp sinh sôi và phát triển. Trước đây, kinh tế chủ yếu của bà con nơi đây là nuôi heo, nuôi bò, trồng khoai mì (củ sắn) và cây ăn trái. Họ chỉ sử dụng rau móp để làm gỏi, muối chua hay xào nấu đổi món cho những bữa cơm hằng ngày.

Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, khi ngày càng có nhiều người biết đến, ưa chuộng, loài rau dại này dần xuất hiện tại các khu chợ nhỏ trong xã, được thương lái thu mua chở về chợ đầu mối, đưa vào các nhà hàng trong khu vực huyện thì người dân trong xã đã đào mương, xen canh rau móp cùng các loại cây ăn trái, thậm chí chuyển hẳn sang canh tác chính loại rau này.

Nhà bà Trần Ngọc Sinh (ấp An Hòa) có gần 2 ha đất vườn trồng cây ăn trái như mít, chôm chôm… Phần đường mương thoát nước bỏ không, bà cải tạo lại, trồng rau móp để tăng thêm thu nhập. Sau hơn 1 năm, giờ rau móp lại là nguồn thu chính của gia đình bà. Theo bà Sinh, rau móp không cần chăm sóc, tưới, bón phân hằng ngày nên công bỏ ra rất ít. Trong khi đó, thương lái đến tận nhà mua rau với giá trung bình 20.000 - 25.000 đồng/kg. Cứ 4 ngày thu hoạch 1 lần, mỗi lần khoảng 50 - 60 kg, trừ tiền thuê nhân công hái rau, bà Sinh kiếm thêm được cả chục triệu mỗi tháng từ rau móp.

Cách ấp An Hòa không xa, ấp Bốn Phú tập trung nhiều hộ trồng rau móp nhất xã. Nhà ông Hồ Văn Hoàn là một trong những hộ có diện tích đất trồng rau móp lớn nhất ấp. 6 ha đất trước đây trồng lúa nhưng do sâu bọ nhiều, thu nhập thấp nên ông Hoàn chuyển qua trồng rau móp. “Trồng rau móp “khỏe” hơn trồng lúa nhiều, chỉ nhặt cỏ sạch rồi cứ 4 ngày lại thuê người đến hái, thương lái sẽ đến tận nhà mua. Rau móp hái xong lại lên liên tục nên không lo làm lại vườn”, ông Hoàn cho biết và khoe vườn móp của gia đình đạt năng suất cao hơn các hộ khác, chất lượng rau cũng tốt hơn, giá ổn định thấp nhất là 25.000 đồng/kg bán tại vườn. “Ở khu này giờ ai cũng thích trồng rau móp, không phải mất nhiều công chăm sóc mà thu nhập lại ổn định, đều đều cứ 4 ngày lại có tiền tiêu”, ông Hoàn chia sẻ.

Mặc dù là loại rau sạch và mang tiềm năng kinh tế lớn nhưng rau móp hiện nay vẫn chưa được nhiều người biết đến. Thị trường tiêu thụ chủ yếu trên địa bàn huyện và vùng lân cận, chưa phát triển rộng trên toàn TP và các tỉnh thành. Bên cạnh đó, quy mô trồng và sản xuất rau móp còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa có sự tập trung và liên kết với nhau.

Những hộ gia đình đã, đang trồng rau móp thì chưa nắm được các kỹ thuật chăm sóc cơ bản, nói cách khác vẫn trồng theo kiểu rau dại. “Rau móp rất dễ sống nhưng vào mùa mưa, sâu bệnh sinh sôi nảy nở, người dân vẫn chưa biết cách nào để xử lý, chỉ biết xịt thuốc trừ sâu, cách ly đúng thời hạn như với các loại cây công nghiệp khác. Sản lượng rau móp thu hoạch được cũng vì thế mà giảm hẳn”, ông Trần Trung Hiếu, Phòng Kinh tế H.Củ Chi, nhìn nhận.

Cũng theo ông Hiếu, từ thực tế trên, huyện xúc tiến thành lập hợp tác xã, đại diện cho người dân làm việc với các chợ đầu mối, những nơi tiêu thụ để đảm bảo nguồn ra ổn định. “Mục tiêu là thành lập một thương hiệu, nhãn hiệu riêng cho rau móp, đưa vào hệ thống các siêu thị, nhà hàng lớn tại TP, để rau móp trở thành thương hiệu, đặc sản của Củ Chi”, ông Hiếu nói.

Hỗ trợ cho mục tiêu của huyện, đồng thời thực hiện Quyết định 2277 của Bộ NN-PTNT phê duyệt đề cương đề án "Chương trình quốc gia - Mỗi xã một sản phẩm" giai đoạn 2017 - 2020, Sở KH-CN TP.HCM cho biết đã cùng Phòng Kinh tế H.Củ Chi, UBND xã Trung An nghiên cứu tại các vùng canh tác rau móp trên địa bàn. Sở đã lập kế hoạch từ năm 2018 triển khai ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm và phát triển thương hiệu rau móp Củ Chi. Song song đó là hình thành hợp tác xã sản xuất rau móp, xây dựng nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm, xây dựng quy trình kỹ thuật sản xuất, tiêu chuẩn cơ sở, đào tạo, tập huấn cho nông dân về ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm rau móp. Trên cơ sở đó kết nối với các doanh nghiệp để hỗ trợ nông dân mở rộng thị trường, thu hút nhiều nhà đầu tư để phát triển sản xuất và kinh doanh.