'Green Book': Ứng cử viên hàng đầu 'Phim hay nhất' của Oscar

Bộ phim lấy bối cảnh nước Mỹ thập niên 1960, khi nạn phân biệt chủng tộc vẫn còn diễn ra mạnh mẽ. Tựa đề phim cũng là tên gọi tắt của quyển sách hướng dẫn du lịch tự túc The Negro Motorist Green Book được viết riêng cho người Mỹ gốc Phi, giúp họ có thể tìm trên đường đi những phòng trọ và tiệm ăn sẵn sàng tiếp đón người da màu. Chuyện phim bắt đầu khi gã võ biền người Ý Tony “Lip” Vallelonga (Viggo Mortensen) được thuê làm tài xế kiêm vệ sĩ cho nhạc công piano Don Shirley (Mahershala Ali) trong chuyến lưu diễn xuyên miền Nam nước Mỹ. Tony được cấp cho quyển Green Book và dùng nó như một chỉ dẫn để giúp Don có được trải nghiệm thuận lợi nhất xuyên suốt cuộc hành trình kéo dài 8 tuần. Vượt qua khác biệt về sắc tộc và tính cách, tình bạn dần chớm nở giữa hai người đàn ông. Toàn bộ đều lấy cảm hứng từ tình bạn có thật giữa nghệ sĩ da màu Donald Shirley và Frank Anthony Vallelonga.

tin liên quan

'Oscar nước Anh': Phim nữ quyền ‘The Favourite’ thắng đậm

Đây là lần đầu đạo diễn Peter Farrelly thử sức với thể loại phim nghiêm túc. Trước kia, ông chuyên trị dòng phim hài và có một số tác phẩm đáng chú ý như Dumb and Dumber (1994) hay There’s Something About Mary (1998). Sang đến Green Book, chất hài được dùng như phương tiện giúp bộ phim trở nên nhẹ nhàng hơn dù phải chuyên chở đề tài phân biệt sắc tộc tưởng chừng nặng nề. Tiếng cười của bộ phim khá vui tươi, thoải mái, rất khác với tiếng cười đầy hàm ý mỉa mai châm biếm trong BlacKkKlansman hay The Favourite.

Xét trên tổng thể, Green Book khá dễ xem, sở hữu cốt truyện đơn giản, không bày biện nhiều ẩn dụ nghệ thuật phức tạp. Có thể ví bộ phim như một bữa cơm giản dị với những món ăn quen thuộc, dù không có nhiều đột phá trong thủ pháp nghệ thuật nhưng vẫn khiến người dùng cảm thấy ngon miệng nhờ đầu bếp biết cách nêm nếm gia vị cảm xúc đúng liều lượng. Có thể nói Green Book thuộc loại phim “feel-good”, thường ca ngợi tình yêu, tình bạn, tình gia đình, giúp khán giả cảm thấy ấm lòng sau khi xem và thêm vững tin vào cuộc sống.

Không sử dụng các ẩn dụ nghệ thuật phức tạp, Green Book chạm đến trái tim khán giả bằng những cảm xúc tự nhiên Ảnh: DreamWorks Pictures

Tuy nhiên, nhược điểm của phim là đôi chỗ tình tiết còn khuôn sáo và lộ liễu, chẳng hạn như cảnh bộ đôi nhân vật chính đứng tranh cãi dưới cơn mưa tầm tã, khiến ta dễ liên tưởng đến những cảnh cãi vã thường thấy trong... phim tình cảm. Tính cách nhân vật thuộc dạng điển hình, tâm lý dễ nắm bắt, không có những góc khuất đa chiều nên cũng ít đòi hỏi diễn viên phải dụng công thể hiện. Có lẽ vì thế nên Green Book nhận nhiều phản ứng trái chiều từ giới phê bình nước ngoài, đa phần đồng tình với nhau rằng bộ phim đầy rẫy những “stereotypes” (định kiến, khuôn mẫu) trong cách xây dựng nhân vật, đơn giản hóa trải nghiệm của người da màu và chưa thể vạch trần nỗi kinh hoàng thực sự mà nạn kỳ thị chủng tộc gây nên. Nhà phê bình trên Slashfilm cũng chỉ ra quyển Green Book chỉ là “một thứ đạo cụ đơn thuần” giúp chống chế cho nội dung phim chứ không đóng vai trò gì quan trọng.

Tương tác giữa cặp đôi nhân vật chính là yếu tố giữ lửa cho bộ phim Ảnh: DreamWorks Pictures

Dù kịch bản còn lắm vấn đề nhưng màn “song kiếm hợp bích” của bộ đôi Viggo Mortensen - Mahershala Ali xuất sắc đến nỗi các nhà phê bình đều phải công nhận. Những màn đối thoại giữa hai con người tưởng chừng đối lập này lại tạo ra vô vàn tình huống hài hước một cách rất tự nhiên. Nhân vật Tony Lip thô kệch, phóng khoáng là vai diễn không mấy khó khăn đối với tài tử ba lần được đề cử Oscar Viggo Mortensen, nhưng có lẽ Mortensen sẽ khó có cơ hội tại giải thưởng năm nay bởi Viện Hàn lâm Mỹ vốn chuộng những nhân vật đa diện và gai góc hơn.

Don Shirley được mô tả như vị vua cô độc trên chính ngai vàng của mình Ảnh: DreamWorks Pictures

Ngôi sao Moonlight Mahershala Ali hóa thân thành một Don Shirley thiên tài, đạo mạo nhưng cô độc, không thuộc về cộng đồng da trắng và cũng không được đón nhận giữa đồng bào da màu. Tài năng âm nhạc là tài sản và vũ khí quý báu nhất của anh, nhờ khả năng chơi piano điêu luyện mà anh vươn lên và có thể đứng giữa tầng lớp quý tộc da trắng luôn tự coi mình là "thượng đẳng". Nhưng bi kịch nằm ở chỗ tài năng ấy cũng đẩy anh ra xa khỏi đồng bào của mình. Tình trạng "không thuộc về bất cứ nơi đâu" của một số cá thể đặc biệt trong cộng đồng da màu cũng từng được bộ phim Moonlight phản ánh một cách đầy xúc động. Góp mặt trong cả hai bộ phim, mỗi lần xuất hiện Mahershala Ali đều dễ dàng cuốn hút khán giả bằng diễn xuất duyên dáng của mình.

Đằng sau các tình tiết lên án vấn đề sắc tộc, trên hết, Green Book vẫn là một tác phẩm điện ảnh về tình bạn, về mối liên kết ấm áp giữa người với người, vượt qua những cách trở văn hóa và định kiến. Thế nên ẩn sau vẻ ngoài giản dị, mộc mạc của Green Book chính là một thông điệp mang đậm ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Green Book hiện đạt số điểm 8,3/10 trên IMDb và 80% trên Rotten Tomatoes.