Nhạc trưởng Mỹ 'say' nhạc Việt

Cầu nối đưa nhạc Việt ra thế giới

Tôi tình cờ biết và làm quen Jeff von der Schmidt - người nhạc trưởng tài ba thế giới khi ông đến VN tham gia một buổi hòa nhạc do Trung tâm văn hóa Pháp tại Hà Nội tổ chức (cuối tháng 10.2016). Ông tận tình, chu đáo hướng dẫn cho nhóm nhạc Hanoi New Music Ensemble.

Về vai trò nhạc trưởng trong Hanoi New Music Ensemble, ông nói: “Tôi đảm nhận phần nghệ thuật cho nhóm, và là một trong những người sáng lập nhóm từ tháng 8.2015 đến nay. Đây là thời gian tôi nghĩ VN cần phải có nhóm nhạc đương đại mới để chơi nhạc và mang nhạc Việt ra thế giới. Vậy là Hanoi New Music Ensemble ra đời ở Hà Nội. Ngoài tôi còn có Vũ Nhật Tân, Trần Kim Ngọc, Phạm Trường Sơn… sáng lập ra nhóm này”.

Rồi ông kể thêm về cuộc đời mình. Ông là người gốc Đức nhưng sinh ra ở Los Angeles (Mỹ), tốt nghiệp Đại học Nam California (Mỹ). Ông là nhạc trưởng, người sáng lập, Giám đốc nghệ thuật của nhóm nhạc đình đám Southwest Chamber Music (thành lập năm 1987), rồi Liên hoan âm nhạc quốc tế New Music L.A (thành lập năm 2012) cùng các lễ hội mùa hè tại Mỹ (từ 1994 - 2014). Ngoài 2 giải thưởng Grammy danh giá vào năm 2004, 2005 hạng mục Chỉ huy dàn nhạc, ông còn nhận thêm 9 đề cử Grammy và Grammy Latin từ năm 2005 - 2013.

Khi tìm hiểu về ông, nhiều người Việt không khỏi bất ngờ khi biết Jeff là một trong số những người kết nối các thiên tài âm nhạc VN và Mỹ thông qua các liên hoan âm nhạc (từ năm 2010 đến nay). Trong đó, phải kể đến sự kiện âm nhạc lớn nhất (giao lưu văn hóa Thăng Long diễn ra trong 6 tuần) giữa Mỹ và VN năm 2010. Jeff đã tổ chức rất nhiều buổi hòa nhạc mang tầm quốc gia, quốc tế trên khắp nước Mỹ, châu Âu, châu Á, và đặc biệt là VN.

Hỏi ông bận rộn như thế bao lâu ông sang VN một lần, Jeff cho biết: “Đây là chuyến đi thứ 8 của tôi kể từ năm 2004. Mỗi lần sang VN với tôi giống như một câu chuyện đẹp, thi vị. Chuyến đi nào cũng vậy, tôi tranh thủ khám phá thêm những điều hay nhất của VN nên càng yêu hơn nữa”.

Âm nhạc, mà cụ thể là nhạc đương đại Việt, đã gắn bó sâu đậm với Jeff. Trong câu chuyện về hành trình đến với VN, ông khẳng định: “Âm nhạc Việt, nhất là nhạc đương đại đã trở nên thân thiết và có quan hệ mật thiết với âm nhạc các nước phương Tây, châu Á. Như chúng ta đã biết, tất cả những gì mà một số nghệ sĩ VN thành danh ở Pháp như Nguyễn Thiện Đạo và Tôn Thất Tiết đã làm, chính họ mang âm nhạc Việt lên một phần đỉnh cao. Tôi nghĩ sự tương tác, sức ảnh hưởng của họ rất gần với Olivier Messiaen hay Pierre Boulez (2 nhà soạn nhạc nổi danh của Pháp - NV). Sự thành danh của họ làm cho nhạc VN trưởng thành và được quốc tế công nhận”. Trước câu hỏi cụ thể ông đang và sẽ mang nhạc đương đại VN ra thế giới như thế nào, ông đáp: “Việc đầu tiên tôi phải làm là cải thiện toàn bộ khả năng của mình với phần từ vựng (ngôn ngữ âm nhạc VN - NV) cùng giai điệu của âm nhạc mới trong vài năm kế tiếp. Tôi đang dành thời gian nghiên cứu và tìm một con đường nào rõ ràng nhất, nhanh chóng nhất đưa nhạc Việt đi đến khắp nơi trên thế giới thật nhanh”.

Không cần đề cập cụ thể đến cuộc sống của mình tại Mỹ, Jeff trong câu chuyện đã nhắc đến người vợ quá cố, đến cuộc sống tại Mỹ. Ông nhiều lần khẳng định gia đình mình luôn có duyên với VN. Rằng ông và các thành viên trong gia đình luôn cảm nhận một VN gần gũi thân thương. “Tôi và gia đình rất yêu VN. Vợ tôi và tôi từng được một người châm cứu người Việt sống ở Los Angeles (Mỹ) truyền cảm hứng về những điều tuyệt vời của VN trước khi cô ấy qua đời (năm 2002). Tôi nghĩ Tổng thống Mỹ Obama hay bà Hillary Clinton đã đúng khi đến thăm VN và bày tỏ về việc người Mỹ nên biết, hiểu hơn về lịch sử, con người VN. Bản thân tôi cũng đã bày tỏ tình cảm cụ thể bằng âm nhạc và truyền đạt kinh nghiệm với những gì tôi có. Gia đình hoàn toàn tự hào về công việc của tôi. Mỗi khi tôi sang VN, họ đều quan tâm đặc biệt”.

“Tôi đã có nhiều trải nghiệm tại VN khi đến với những kỳ quan thiên nhiên như vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) hoặc Tam Cốc (Ninh Bình) và những ngôi chùa cổ tại Hà Nội. Tôi yêu các ngôi làng của Bắc Ninh cùng bạn bè mình ở đó. Nếu bạn không tin có thể xem tại jeffvonderschmidt.com - blog của tôi để biết thêm điều tôi nói. Áo dài chắc chắn là một trong những mẫu thời trang hấp dẫn nhất trên thế giới vào mùa xuân mà tôi biết. Chúng tôi còn được thưởng thức nhiều món ăn tuyệt vời mà mỗi khi tết đến các bạn thường làm”, Jeff hào hứng chia sẻ.

Không chỉ ca ngợi VN trong những cuộc trò chuyện riêng mà trên trang cá nhân, ông luôn dành những từ ngữ trìu mến nhất để viết cho âm nhạc cùng con người VN. Ông không quên cảm ơn người Việt đã nghe, đã thưởng thức những tác phẩm, màn trình diễn của ông cùng dàn nhạc mà ông bỏ bao tâm huyết. “Bạn có thể thả hồn mình cả một đêm dài với những tác phẩm, những nét chấm phá, đột phá từ âm nhạc đương đại VN mà tôi cùng học trò mang lại. Tôi luôn tự hào về họ và những con người, cộng sự của tôi ở VN”, Jeff kết thúc câu chuyện sau khi gửi cho tôi những tấm ảnh mà ông rất yêu mến mang kỷ niệm của ông cùng các nghệ sĩ VN.

Hanoi New Music Ensemble chủ yếu hoạt động tại VN, trong khi Jeff sống ở Mỹ nên phần lớn các cuộc trao đổi chuyên môn đều qua email. Mỗi khi nhóm có lịch biểu diễn, Jeff thường bay sang VN trước từ 3 - 4 ngày để tập luyện cho nhóm. Với mong muốn đưa nhạc đương đại VN ra thế giới, trong năm 2017 trước mắt ông sẽ cùng nhóm sang các nước châu Á biểu diễn, cụ thể nước đầu tiên sẽ là Trung Quốc. Xa hơn, ông dự định đưa nhóm lưu diễn ở Mỹ.