Nhiếp ảnh gia Thái Phiên: 'Khỏa thân như trong ảnh của Hạo Nhiên là quá nhẹ'

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên Ảnh: NVCC

- Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên: Đúng vậy, tôi rất vui về điều này và rất mừng thay cho Hạo Nhiên. Tuy nhiên những tác phẩm trưng bày trong triển lãm ảnh nude Tạo tác của Hạo Nhiên lần này là rất nhẹ trong nghệ thuật ảnh nude. Nude của anh ấy quá nhẹ, nhẹ như tơ trời, nhẹ như mây trắng bay lởn vởn ở đâu đó. Nhẹ tới mức người ta không hiểu khúc nào là đầu, khúc nào là đuôi, đã có cả phụ nữ hỏi tôi như vậy.

Qua các tác phẩm triển lãm lần này của Hạo Nhiên, có thể thấy nhiếp ảnh gia này chỉ dùng một nguồn sáng duy nhất. Điều này có thể đưa những điểm nhạy cảm vào vùng tối dễ dàng. Cái khéo của Hạo Nhiên để đến được tờ giấy phép là có ''kỹ xảo'', kỹ thuật. Tôi khen cho tác giả điều này. Còn để tạo ra những tác phẩm ưng ý hơn, nhiếp ảnh gia buộc phải dùng ít nhất từ một nguồn sáng trở lên.

- Đúng là từ trước đến nay, các cơ quan quản lý văn hóa đều rất khắt khe trong việc cấp phép triển lãm ảnh nude, mà đúng hơn là họ sợ khi thẩm định ảnh nude. Thực ra không ai la rầy họ hết, mà do bản thân họ sợ thôi. Họ không biết đưa ra thế này có bị "ném đá" hay không. Nên thôi, cứ đưa hình bàn tay ra thôi cho nó nhẹ nhàng. Cô không cần khỏa thân thì tôi cũng thấy bàn tay trắng mịn của cô và chụp được như vậy. Khỏa thân như trong ảnh Hạo Nhiên là quá nhẹ. Các nhà quản lý văn hóa cũng muốn lấy cái quá nhẹ này làm cái khoảnh, cái khiên để bảo vệ chính các nhà quản lý. Bởi nó nhẹ quá đi.

Tác phẩm Nỗi lòng từng được in trong sách ảnh nude Xuân thì Ảnh: Thái Phiên

Tác phẩm Bước thời gian, từng đoạt 3 giải thưởng quốc tế trong cuộc thi ISF World Cup 2016 tại Pháp, Cộng hòa Macedonia và Tây Ban Nha Ảnh: Thái Phiên

* Anh có thể nói lại về những lần triển lãm ảnh nude bất thành của anh trước đây?

- Tôi từng có được giấy phép làm triển lãm trong tay nhưng tìm mặt bằng gallery để làm triển lãm đều không được. Thậm chí có gallery đồng ý cho thuê rồi, nhưng khi nghe đến tên tôi lại thoái thác. Qua tìm hiểu, tôi được biết thời đó các gallery đã “bị ngầm” chỉ định không được cho thuê để triển lãm ảnh nude của tôi, dù giấy phép triển lãm đã được Phó giám đốc Sở Văn hóa Thông tin Hà Nội Trần Quốc Chiêm ký cấp phép. Chính vì vậy tôi bị quá hạn thời gian cho phép triển lãm mà vẫn không tìm ra nổi mặt bằng. Ngày 1.8.2008, do rút kinh nghiệm từ lần trước, tôi ký hợp đồng thuê mặt bằng trước rồi mới đi xin giấy phép tại Sở Văn hóa Thông tin Hà Nội nhưng bị thoái thác với lý do không liên quan rằng “cầu Cần Thơ vừa sập”, "dịch cúm gà cúm vịt vừa có", nên không thể cho phép triển lãm ảnh nude trong bối cảnh đau thương của xã hội như vậy. Lần thứ ba, ông Đặng Mậu Tựu (Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên-Huế) và ông Phạm Quang Tý (Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh tỉnh Thừa Thiên-Huế) đã đề nghị thay mặt tôi xin phép tổ chức triển lãm vì tôi là người Huế. Mặc dầu các tác phẩm của tôi đều được một hội đồng chuyên môn thẩm định rằng không có vấn đề về thuần phong mỹ tục nhưng vẫn không được cấp phép triển lãm.

- Thật lòng tôi buồn nhưng không tuyệt vọng. Thậm chí lần này tôi cũng vui giùm Hạo Nhiên, và coi 3 lần xin giấy phép hỏng như góp 3 viên gạch lót đường, góp phần mở đường cho triển lãm hôm nay. Tôi cũng rất mong sau này có thêm nhiều triển lãm ảnh nude khác tiếp tục được cấp giấy phép để ảnh nude nghệ thuật có nhiều cơ hội đến với công chúng. Suốt đời tôi đã ngóng đợi chờ giấy phép ảnh nude được rồi nên có phải chờ thêm nữa mà được cấp phép cũng không thành vấn đề.

- Trước hết cần thay đổi tư duy của những người quản lý văn hóa. Họ phải có trách nhiệm mở đường để đưa các tác phẩm nghệ thuật được đến với công chúng, chứ không thể ngưng dòng chảy được.

Tiếp đó, Hội nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam cần phối hợp với Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm nên tổ chức một hội thảo về ảnh khỏa thân nghệ thuật để thăm dò, ướm chừng công chúng, để đặt một bước chân lên cho mở cửa ảnh khỏa thân nghệ thuật, giống như đang mở cửa cho mỹ thuật vậy. Nếu Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm có đủ chức năng cấp phép rồi thì rất hoan nghênh, tranh và ảnh khỏa thân sẽ có cơ hội được công nhận vị trí. Nghệ thuật Việt Nam sẽ không bị tách biệt với thế giới nữa.