Vi khuẩn kháng kháng sinh làm tăng nguy cơ tử vong

GIA TĂNG VI KHUẨN KHÁNG KHÁNG SINH

Năm 2021 - 2022, nhóm tác giả của Trường đại học Y Hà Nội, Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội) đã có nghiên cứu về tình hình nhiễm khuẩn của bệnh nhân (BN) mới vào Khoa Hồi sức tích cực - BV Bạch Mai.

NHẬT THỊNH

Theo nghiên cứu này, trong số 174 BN nhiễm khuẩn vào Khoa Hồi sức tích cực có mẫu nuôi cấy dương tính thì vi khuẩn thường gặp nhất là những vi khuẩn gram âm với tỷ lệ K.pneumonia (34,5%), A.baumannii (29,9%), P.aeruginosa (12,1%), E.coli (12,1%), S.aureus (10,9%). Trong đó, tính nhạy cảm kháng sinh của A.baumannii và K.pneumonia đang có xu hướng giảm, đặc biệt với kháng sinh Colistin. Vi khuẩn gram dương chủ yếu là S.aureus kháng methicillin (MRSA) còn nhạy với vancomycin. Chủng vi khuẩn E.coli còn nhạy với carbapenem và amikacin.

Những BN đã nhiễm khuẩn lúc mới vào Khoa Hồi sức tích cực đều có tình trạng nặng. Đa số BN từ nơi khác chuyển đến đều nhiễm vi khuẩn gram âm. Trong khi đó, tình trạng nhạy cảm kháng sinh đang có xu hướng giảm, ngay cả với các kháng sinh dự trữ (là kháng sinh cho những chọn lựa cuối cùng, có hoạt tính chống lại vi khuẩn kháng đa kháng hoặc kháng rộng), đặc biệt với vi khuẩn A.baumannii và K.pneumonia.

Một số nghiên cứu gần đây cho thấy 2 vi khuẩn này là căn nguyên chủ yếu gây viêm phổi liên quan thở máy ở các BN nặng.

Theo thông tin từ một số BV, A.baumannii là loại vi khuẩn gram âm, có thể sống trên cơ thể (ở họng, da hay dịch tiết cơ thể) một số người khỏe mạnh mà không gây bệnh. Nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi (như sức đề kháng của cơ thể người bị suy giảm) thì chúng thành một tác nhân gây bệnh.

Một số nghiên cứu cho thấy loại vi khuẩn này có khả năng kháng nhiều loại kháng sinh, do chúng mang gien kháng kháng sinh, gây khó khăn trong điều trị và tăng tỷ lệ tử vong do nhiễm khuẩn BV. Còn nhiễm khuẩn K.pneumonia thường liên quan đến nhiều bệnh lý như viêm phổi, nhiễm trùng vết thương, nhiễm trùng máu…

NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN TÌNH TRẠNG KHÁNG KHÁNG SINH

Theo Trung tâm quốc gia về thông tin thuốc và theo dõi phản ứng có hại của thuốc - Trường đại học Dược Hà Nội, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh, trong đó có nguyên nhân do dùng nhiều kháng sinh, dùng không hợp lý về liều, về phối hợp kháng sinh; thời gian dùng; sử dụng trong trường hợp chưa có biểu hiện của nhiễm khuẩn; còn lẫn lộn giữa nhiễm vi rút và nhiễm vi khuẩn; do người dùng tự "gia giảm" liều lượng hoặc tự cắt kháng sinh khi thấy bệnh đỡ. Các yếu tố trên là điều kiện vi khuẩn được "tôi luyện" trong môi trường dùng kháng sinh không đúng cách, từ đó tăng khả năng kháng thuốc.

PGS-TS Vũ Văn Giáp, Phó giám đốc BV Bạch Mai, cho biết: Vấn đề sử dụng kháng sinh đang rất được quan tâm. BV Bạch Mai và các BV đều đã thành lập nhóm quản lý sử dụng kháng sinh với các thành viên là bác sĩ truyền nhiễm, bác sĩ vi sinh, bác sĩ lâm sàng, dược sĩ lâm sàng, chuyên gia kiểm soát nhiễm khuẩn… Việc xây dựng quy định sử dụng kháng sinh tại BV cần được căn cứ trên mô hình các bệnh nhiễm khuẩn, hướng dẫn sử dụng kháng sinh, bằng chứng y học và mức độ kháng thuốc của vi khuẩn. Mỗi BV muốn sử dụng kháng sinh hợp lý, đạt hiệu quả điều trị cao và giám sát nhiễm khuẩn BV thì rất cần có các kết quả và đánh giá vi sinh lâm sàng đảm bảo chất lượng.