Nghiên cứu của Keith Stanovich, giáo sư phát triển con người tại Đại học Toronto (Canada), ủng hộ điều này.
Cụ thể, các bài kiểm tra IQ rất tốt để đo khả năng như logic, lý luận trừu tượng và khả năng ghi nhớ. Nhưng chúng không đáng tin cậy khi đối chiếu với việc đưa ra quyết định thông minh trong các tình huống thực tế, theo CNBC.
Morgan Housel, chuyên gia hành vi tài chính, tác giả của cuốn sách The Psychology of Money: Timeless Lessons on Wealth, Greed, and Happiness (tạm dịch: Tâm lý học về tiền bạc: Bài học vượt thời gian về sự giàu có, tham lam và hạnh phúc), cũng cho biết đã chứng kiến một số trường hợp trí thông minh cao ngăn cản mọi người đưa ra quyết định tốt.
Dưới đây là hai trong số những điều phổ biến nhất được Morgan Housel chia sẻ trên CNBC. Nhận thức được chúng có thể giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong tương lai, bất kể điểm số IQ của bạn là bao nhiêu:
1. Trí thông minh làm tăng khả năng đánh lừa bản thân ta bằng những câu chuyện phức tạp về lý do tại sao điều gì đó xảy ra
Những người có chỉ số IQ cao không phải lúc nào cũng là những người học nhanh, bởi vì họ thường cố gắng nhồi nhét thế giới thực vào các lý thuyết mà họ đã được dạy, trong khi những người bình thường thì giỏi chấp nhận thế giới thực theo giá trị bề ngoài hơn.
Khi được trời ban trí thông minh, chúng ta nhận luôn khả năng sử dụng nó để “pha chế” những câu chuyện phức tạp, và thường sai, về lý do tại sao mọi thứ xảy ra, đặc biệt là những câu chuyện giải thích tại sao mình “thông minh vốn sẵn tính trời” thế mà mắc lỗi.
Chúng ta có xu hướng đánh giá người khác chỉ dựa trên hành động của họ, nhưng khi tự đánh giá, chúng ta hay biện minh cho sai lầm và quyết định tồi tệ của mình.
Nếu bạn là người thua lỗ, tôi có thể chỉ ra ngay lập tức những gì đã sai (ví dụ: đầu tư sai thời điểm, bán đổ bán tháo trong lúc hoảng loạn, đầu tư thiếu đa dạng). Nhưng nếu tôi là người đó thì tôi “bào chữa” và giải thích kết quả là do yếu tố khách quan (thị trường, chính sách, giới đầu cơ).
2. Trí thông minh khiến chúng ta thiên về ý tưởng cho rằng các vấn đề phức tạp đòi hỏi các giải pháp phức tạp, trong khi thực tế, một số vấn đề phức tạp nhất đòi hỏi các giải pháp đơn giản nhất
Ví dụ như chiến lược trung bình hóa chi phí đầu tư (một kỹ thuật đầu tư một lượng tiền cố định vào một khoản đầu tư theo một kế hoạch thường xuyên trong một thời gian dài bất chấp giá lên hay xuống) chẳng hạn, bạn đâu cần phải biết thị trường trồi sụt ra sao để nó có tác dụng.
Trong bộ phim tài liệu của Ken Burns năm 2015 Cancer: The Emperor of All Maladies (tạm dịch: Hoàng đế của tất cả các loại bệnh), Robert Weinberg, một nhà nghiên cứu ung thư xuất sắc tại MIT (Mỹ), giải thích tại sao những người sở hữu trí thông minh cao như mình lại không quan tâm đến các giải pháp đơn giản, ngay cả khi chúng có hiệu quả.
Cụ thể, Robert Weinberg nói rằng thuyết phục ai đó bỏ thuốc lá không cần đụng đến phân tử, gien và tế bào. “Và vì vậy, những người như tôi về cơ bản không quan tâm đến việc đó, mặc dù thực tế việc ngăn mọi người hút thuốc sẽ có tác dụng lớn với tỉ lệ tử vong do ung thư hơn bất cứ điều gì tôi có thể hy vọng sẽ làm được trong cả đời mình”.
Nó khiến Morgan Housel tự hỏi không biết có bao nhiêu thiên tài học thuật đã phát hiện ra điều gì đó đáng kinh ngạc nhưng viết nó phức tạp đến nỗi không ai có thể “nuốt” nổi. “Hẳn là rất nhiều”, ông viết trên NCBC.
Bình luận (0)