Việc đánh giá khoa học được quyết định bởi các chuyên gia

Chiều nay 19.1, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam (VAST) đã tổ chức họp báo định kỳ, cung cấp thông tin khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến xã hội.

Tại cuộc họp báo, đại diện lãnh đạo VAST cho biết, việc đánh giá khoa học của VAST được quyết định bởi các chuyên gia, còn các chỉ số trắc lượng chỉ là những yếu tố có tính sàng lọc ban đầu.

MINH ĐỨC

Theo PGS Trần Tuấn Anh, Phó chủ tịch VAST, một trong những kết quả nổi bật mà VAST đạt được trong năm 2023 là số lượng lớn các công trình khoa học được công bố, 2.211 công trình khoa học, trong đó có 1.738 công trình công bố trên các tạp chí quốc tế; và 76 bằng độc quyền phát minh sáng chế và giải pháp hữu ích.

Trong số các công trình công bố quốc tế của VAST, số lượng công bố trên các tạp chí quốc tế chất lượng cao đạt 1.379 công trình, chiếm tỷ lệ 79%.

Trong đó, VAST đã tổ chức vinh danh các công trình công bố xuất sắc trong năm cho các lĩnh vực nghiên cứu khác, 9 công trình công bố xuất sắc theo các lĩnh vực, gồm: toán học - công nghệ thông tin, cơ học - vật lý - công nghệ vũ trụ, hóa học, công nghệ sinh học, sinh thái và tài nguyên sinh vật, khoa học vật liệu, khoa học trái đất, khoa học biển, môi trường - năng lượng.

PGS Trần Tuấn Anh cho biết, trong đánh giá nhà khoa học và sản phẩm khoa học, VAST tôn trọng các chỉ số trắc lượng, vì đó là những chỉ số đã được cộng đồng khoa học thừa nhận. Tuy nhiên, việc đánh giá cần được kết hợp nhuần nhuyễn giữa các chỉ số trắc lượng với đánh giá của chuyên gia.

"Chúng ta không dùng chỉ số trắc lượng như là một bộ lọc duy nhất, sau đó những gì ở "trên rây" thì mặc nhiên được đánh giá cao, còn ở dưới thì xem là không đạt. Ví dụ, với 9 công trình xuất sắc theo các lĩnh vực được vinh danh vừa rồi, trước hết chúng tôi xét về ranking của tạp chí mà công trình được đăng tải, chỉ số impact factor (ảnh hưởng)... Sau đó là có các hội đồng khoa học chuyên ngành đánh giá. Quy trình đó sẽ mang lại sự đánh giá khách quan, tiệm cận được giá trị của các công trình và của các nhà khoa học là tác giả của các công trình đó", PGS Trần Tuấn Anh cho biết.

MINH ĐỨC

Cũng theo PGS Trần Tuấn Anh, vấn đề liêm chính khoa học rất được VAST coi trọng. Lãnh đạo VAST yêu cầu tất cả cán bộ khoa học của mình phải tuân thủ tất cả các nguyên tắc về liêm chính khoa học. Đó cũng là một nguyên nhân giúp cho VAST có tỷ lệ cao so với mặt bằng chung về công trình được công bố trên các tạp chí có uy tín trên thế giới.

Mặc dù VAST chưa có có quy định cứng nhắc về việc chọn công trình đăng ở tạp chí của nhà xuất bản nào mới được tài trợ hay khen thưởng, nhưng thực tế cho thấy là các nhà khoa học ở VAST đều có xu hướng lựa chọn công bố ở các nhà xuất bản uy tín (như đã nói ở trên là 79%), "tránh" công bố ở các nhà xuất bản "tai tiếng".